Σε µια χρονική στιγµή που δύο παράλληλοι πόλεµοι εξελίσσονται στη γειτονιά µας, η ανάγκη της ενεργειακής ασφάλειας καθίσταται πιο επιτακτική από ποτέ. Η ανάγκη αυτή είναι τόσο µεγάλη που φέρνει κοντά ακόµα και την Ελλάδα µε την Τουρκία. Καλά διαβάσατε.

Η «Απογευµατινή της Κυριακής» αποκαλύπτει τι προβλέπει η συµφωνία για αναβάθµιση της ηλεκτρικής διασύνδεσης των χωρών µας, που θα συζητηθεί στο Ανώτατο Συµβούλιο Συνεργασίας της 7ης ∆εκεµβρίου. Το Σύστηµα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας της Ελλάδας διασυνδέεται µε αυτό της Τουρκίας µέσω µιας Γραµµής Μεταφοράς Υπερυψηλής Τάσης (400 kV) µεταξύ του Κέντρου Υπερυψηλής Τάσης (ΚΥΤ) Νέας Σάντας Κοµοτηνής και του Υποσταθµού Babaeski στην Τουρκία. Τον Μάρτιο του 2022 ο Ανεξάρτητος ∆ιαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας της Ελλάδας (Α∆ΜΗΕ) και ο «οµόλογός» του από την Τουρκία TEIAS συµφώνησαν επί της αρχής για την υλοποίηση δεύτερης διασυνδετικής Γραµµής Μεταφοράς 400 kV µεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, µε ορίζοντα ολοκλήρωσης έως το 2029. Σύµφωνα µε αποκλειστικές πληροφορίες της «Α» της Κυριακής, το θέµα συζητήθηκε και κατά τις επαφές που είχε ο υφυπουργός Εξωτερικών, αρµόδιος για τα θέµατα Οικονοµικής ∆ιπλωµατίας, Κώστας Φραγκογιάννης, µε τον Τούρκο οµόλογό του, Μπουράκ Ακσαπάρ, στο πλαίσιο της λεγόµενης «θετικής ατζέντας».

Ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας - Τουρκίας: Τι κερδίζει η χώρα μας από τη νέα συµφωνία

Σε λίγες ηµέρες που θα έρθει στην Αθήνα η τουρκική αντιπροσωπεία, οι αρµόδιοι υπουργοί θα συµφωνήσουν στην επικαιροποίηση αυτής της συµφωνίας. Καλά ενηµερωµένες πηγές αναφέρουν ότι σκοπός τους είναι να αυξήσουν τη δυναµική της συγκεκριµένης διασύνδεσης. ∆ηλαδή, τον όγκο της αµφίδροµης ροής ενέργειας, όπως προβλέπει το σχετικό Μνηµόνιο Συνεργασίας (MoU). Το νέο τµήµα της Γραµµής Μεταφοράς εκτιµάται ότι θα έχει συνολικό µήκος περί τα 130 χλµ., εκ των οποίων τα 70 χλµ. θα βρίσκονται στην επικράτεια της Ελλάδας και τα 60 χλµ. στην επικράτεια της Τουρκίας, καθώς προβλέπεται να οδεύσει παράλληλα µε την υφιστάµενη διασύνδεση µεταξύ των δύο χωρών. Η νέα γραµµή προβλέπεται ότι θα αυξήσει την µεταφορική ικανότητα µεταξύ των δύο χωρών κατά 600 MW και στις δύο κατευθύνσεις. Επίσης, το έργο πρόκειται να ενισχύσει και τη σύνδεση του ευρωπαϊκού συστήµατος µεταφοράς µε το -µεγάλο σε έκταση- σύστηµα της Τουρκίας.

Τριεθνές "παιχνίδι"

«Η γειτονική χώρα είναι σχετικά ασθενής», εξηγούν αρµόδιες πηγές από το υπουργείο Ενέργειας στην «Α» της Κυριακής, προσθέτοντας πως «τα δύο συστήµατα συνδέονται µέσω τριών διασυνδετικών γραµµών»: µία διασυνδετική γραµµή µεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας και δύο διασυνδετικές γραµµές µεταξύ Βουλγαρίας και Τουρκίας. Η νέα συµφωνία για την ηλεκτρική µας διασύνδεση θα βελτιώσει την ευστάθεια µεταξύ των διασυνδεδεµένων συστηµάτων της Βαλκανικής χερσονήσου µε αυτό της Τουρκίας. Επιπροσθέτως, «θα επιτρέψει τη διείσδυση περισσοτέρων Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στο Ελληνικό Σύστηµα, θα ενισχύσει τη σύγκλιση των αγορών µε τις γειτονικές χώρες και θα συνδράµει στην επίτευξη των στόχων για τη µετάβαση σε µια κλιµατικά ουδέτερη Ευρώπη», καταλήγουν οι ίδιες πηγές.

Σε τελικό στάδιο οι συζητήσεις

Σύµφωνα µε αποκλειστικές πληροφορίες της εφηµερίδας µας, οι συζητήσεις βρίσκονται στο τελικό στάδιο. Τι θα µπορούσε να τινάξει στον αέρα τη συµφωνία; Μια νέα επιδείνωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, που για την ώρα βέβαια δεν προβλέπεται. Η ιστορία, άλλωστε, µας έχει διδάξει πως οι γεωπολιτικές εξελίξεις επηρεάζουν σε µεγάλο βαθµό τις ενεργειακές. Εν πολλοίς τις δροµολογούν. Αρκεί να σκεφτεί κάποιος ότι η ηλεκτρική διασύνδεση µεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας είχε δοκιµαστεί και το 2010. Βούληση και ανάγκες υπήρχαν και τότε - ίσως όχι στον βαθµό που υπάρχουν σήµερα. Ακολούθησαν, όµως, χρόνια που η ένταση στα ελληνοτουρκικά χτύπησε «κόκκινο». Εκτός από τις ρητορικές προκλήσεις της Αγκυρας, τις παραβιάσεις και τις υπερπτήσεις πάνω από ελληνικά νησιά και τις παράλογες διεκδικήσεις που προσπαθούσαν να βάλουν στο τραπέζι ο Ταγίπ Ερντογάν και οι συνεργάτες του, οι διµερείς µας σχέσεις σε διπλωµατικό επίπεδο, αλλά και η συνεργασία των χωρών µας σε ενεργειακό επίπεδο, κλονίστηκαν από τις παράνοµες και ανυπόστατες ενεργειακές συµφωνίες της Τουρκίας µε άλλες χώρες σε βάρος µας.

Τα τουρκολιβυκά «µνηµόνια» είναι χαρακτηριστικό παράδειγµα. Ηταν Οκτώβριος του 2022 όταν υπεγράφη από τον τότε υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, και τον επικεφαλής της µεταβατικής κυβέρνησης της Λιβύης, Αµπντουλχαµίντ Ντµπεϊµπά, η ενεργειακή συµφωνία Αγκυρας - Τρίπολης. Μία συµφωνία που αποτελούσε το επόµενο βήµα του άκυρου τουρκολιβυκού µνηµονίου του 2019 και είχε να κάνει µε τη συνεργασία των δύο χωρών στην έρευνα, παραγωγή, µεταφορά, διύλιση, διανοµή και εµπορία υδρογονανθράκων µε τη χρήση σκαφών έρευνας και γεώτρησης της Turkish Pipeline Corporation.

Οι Τούρκοι άφηναν να διαρρεύσει τότε ότι θα επιχειρούσαν έρευνες µε δικά τους σκάφη νοτίως της Κρήτης, σε περιοχές που σύµφωνα µε το παράνοµο τουρκολιβυκό µνηµόνιο του 2019 δήθεν ανήκουν στη Λιβύη. Στην πραγµατικότητα όµως περιλαµβάνονται στην περιοχή κυριαρχίας της Κρήτης. Τα γρήγορα αντανακλαστικά της Ελλάδας, ωστόσο, µπλόκαραν τα σχέδιά τους. Ο συντονισµός των κινήσεων του Νίκου ∆ένδια µε τον τότε οµόλογό του από την Αίγυπτο, Σάµεχ Σούκρι, έκοψαν τη φόρα στο δίδυµο Τουρκία - Λιβύη. Ακολούθησαν οι φονικοί σεισµοί που εξοµάλυναν τις ελληνοτουρκικές σχέσεις κι έτσι κάθε εχθρική κίνηση της Αγκυρας µε ενεργειακό «µανδύα» µαταιώθηκε. Μένει τώρα να δούµε αν θα πάρει σάρκα και οστά το νέο εγχείρηµα για την ηλεκτρική µας διασύνδεση.

*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή της Κυριακής»