Το μεθοδικό ‘’scouting’’ του Μητσοτάκη και οι κεντροαριστερές μεταγραφές - Συνεχίζει τα ανοίγματα ο πρωθυπουργός

Ο Κώστας Σημίτης ήταν ο κεντροαριστερός πρωθυπουργός που είχε τη μεγαλύτερη διείσδυση στους κεντροδεξιούς ψηφοφόρους. «Ψηφίζω Σημίτη, για να μη μας κυβερνάει το ΠΑΣΟΚ», ήταν το μότο πολλών (πρώην) ψηφοφόρων της συντηρητικής παράταξης. Το σλόγκαν αυτό αντιστράφηκε εντελώς επί των ημερών του κ. Μητσοτάκη, καθώς ουκ ολίγοι κεντροαριστεροί πολίτες λένε με νόημα πως «ψηφίζω Κυριάκο, για να μη μας κυβερνά η Ν.Δ.». Η εξέλιξη αυτή αποδεικνύεται στην πράξη πως είχε αμφίδρομα χαρακτηριστικά. Αφενός, υπήρξε μαζική μετατόπιση κεντροαριστερών και κεντρώων ψηφοφόρων προς τη Ν.Δ., αφετέρου ο Κυριάκος Μητσοτάκης μπόλιασε τη Ν.Δ. όχι μόνο με νέες ιδέες, αλλά και με πάρα πολλά στελέχη που προέρχονται (κυρίως) από το εκσυγχρονιστικό ΠΑΣΟΚ, την ανανεωτική Αριστερά ή και το Ποτάμι του Σταύρου Θεοδωράκη. Ο τελευταίος ήταν και ο μεγάλος χαμένος, δεδομένου ότι, μετά την εκλογή του κ. Μητσοτάκη, τον Ιανουάριο του 2016, στην ηγεσία της Ν.Δ., άρχισε η αντίστροφη μέτρηση για το Ποτάμι.

Οι κινήσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη ήταν από την πρώτη στιγμή στρατηγικού χαρακτήρα και συνάμα μεθοδικές. Διέβλεψε το 2016 πως η Ν.Δ. ήταν ένα «κουρασμένο κόμμα», που είχε ταυτιστεί, όπως και το ΠΑΣΟΚ, με τις σκληρές μνημονιακές επιλογές. Η ορθή ανάγνωση της (τότε) πραγματικότητας οδήγησε τον κ. Μητσοτάκη και στις αντίστοιχες επιλογές για το φρεσκάρισμα της εικόνας της Ν.Δ. τόσο σε στελεχιακό επίπεδο όσο και σε προγραμματική ατζέντα.

Είχε προηγηθεί, βεβαίως, μια κίνηση που τον ανέδειξε στα μάτια της πλειονότητας των προοδευτικών ψηφοφόρων. Ποια ήταν αυτή; Η επιλογή του να μην ψηφίσει τον Προκόπη Παυλόπουλο για Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Και το έπραξε ως μοναδικός βουλευτής της Ν.Δ., κόντρα στην κεντρική γραμμή του τότε προέδρου του κόμματος, Αντώνη Σαμαρά. Η κίνηση αυτή κατέδειξε τα ηγετικά του χαρακτηριστικά και, ταυτόχρονα, τον έφερε σε επαφή με πολλαπλά ακροατήρια. Τα οποία, λίγους μήνες μετά, έσπευσαν στη «γαλάζια» εσωκομματική κάλπη προκειμένου να τον ψηφίσουν για πρόεδρο της Ν.Δ.

Από το 2016, λοιπόν, έως και σήμερα, σε σταθερή βάση και με κάθε ευκαιρία ο Κ. Μητσοτάκης προσθέτει στο κάδρο των στελεχών της Ν.Δ. πρόσωπα εκτός των στενών κομματικών τειχών, προκαλώντας ενίοτε και αντιδράσεις παραδοσιακών στελεχών του κόμματος, όπως ο Νικήτας Κακλαμάνης, ο οποίος με νόημα επισημαίνει: «Ας βάλουμε και κανέναν δεξιό».

Τα ανοίγματα Μητσοτάκη στην Κεντροαριστερά

Τελευταίο παράδειγμα που έφερε και πάλι στο προσκήνιο τη συζήτηση για τα ανοίγματα του κ. Μητσοτάκη είναι αυτό της Εύης Χριστοφιλοπούλου. Εδώ και μήνες ήταν κοινό μυστικό πως η πρώην υπουργός και βουλευτής του ΠΑΣΟΚ θα βρίσκεται στο ευρωψηφοδέλτιο της «γαλάζιας» παράταξης. Το ίδιο είναι θέμα χρόνου να συμβεί και με τον πρώην βουλευτή Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ Πύρρο Δήμα, ο οποίος ήδη έχει ξεκινήσει την προεκλογική του εκστρατεία, και μένει μόνο η τυπική ανακοίνωση από τον πρωθυπουργό. Στο ευρωψηφοδέλτιο της Ν.Δ. θα βρίσκεται άλλο ένα στέλεχος από τη λεγόμενη «διεύρυνση», ο Δημήτρης Τσιόδρας. Στέλεχος της ΚΝΕ στα φοιτητικά του χρόνια, δραστηριοποιήθηκε ενεργά στις πρωτοβουλίες για την ανασυγκρότηση της Κεντροαριστεράς με την ιδιότητα του εκπροσώπου Τύπου του Ποταμιού, ενώ ήταν και υποψήφιος βουλευτής με το Ποτάμι το 2015. Από το 2019 είναι στο πλευρό του κ. Μητσοτάκη και μάλιστα από τους πιο στενούς συνεργάτες του, ως διευθυντής του γραφείου Τύπου του πρωθυπουργού.

Διάχυτη ήταν, άλλωστε, η αίσθηση πως ο κ. Μητσοτάκης από τότε που έγινε πρωθυπουργός ήθελε να έχει στο Μαξίμου πρόσωπα που δεν ήταν ταυτισμένα με τη Ν.Δ. Αντιθέτως. Με χαρακτηριστικότερα παραδείγματα αυτά των δύο πιο στενών συνεργατών του από τότε που έγινε πρωθυπουργός, του Ακη Σκέρτσου και του Γιώργου Γεραπετρίτη. Αμφότεροι είχαν αμιγώς κεντρώα χαρακτηριστικά, με σχέσεις με το ΠΑΣΟΚ, και ταυτόχρονα ήταν τα δύο πιο ισχυρά πρόσωπα του Μαξίμου από το 2019. Ο Ακης Σκέρτσος είχε διατελέσει στενός συνεργάτης του Μιχάλη Χρυσοχοΐδη τα χρόνια που ο τελευταίος ήταν κορυφαίος υπουργός του ΠΑΣΟΚ, όπως και διευθυντής του γραφείου του Γιάννη Στουρνάρα, όταν ήταν υπουργός Οικονομικών. Ο Γιώργος Γεραπετρίτης δεν είχε ποτέ κομματική ταυτότητα, όμως κινείτο πάντα στον ευρύτερο προοδευτικό χώρο.

Εξίσου σημαντικό πρόσωπο για τη λειτουργία της κυβέρνησης ήταν και ο Θανάσης Κοντογεώργης, σημερινός υπουργός Επικρατείας. Ο Θ. Κοντογεώργης, που ο πρωθυπουργός τον έχρισε το 2019 γενικό γραμματέα συντονισμού του κυβερνητικού έργου, προέρχεται από κεντροαριστερή οικογένεια. Ο παππούς ήταν στον ΕΛΑΣ και ο πατέρας του ήταν βουλευτής του ΠΑΣΟΚ. Ο ίδιος ήταν στον ευρύτερο κύκλο του κ. Σημίτη, διετέλεσε νομικός σύμβουλος της κυβέρνησης του Γιώργου Παπανδρέου, ενώ το 2015 συμμετείχε στην Επιτροπή Θέσεων που είχε συγκροτήσει η Φώφη Γεννηματά.

Οι λογογράφοι

Πολύ ισχυρό κεντροαριστερό άρωμα είχαν και τα πρόσωπα που ανέλαβαν να επιμελούνται τις ομιλίες του Κυριάκου Μητσοτάκη. ΟΓιάννης Βλαστάρης ήταν στα φοιτητικά του χρόνια στέλεχος της ΚΝΕ και επί χρόνια διευθυντής της «Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας», ναυαρχίδας του κεντροαριστερού Τύπου. Ο έτερος λογογράφος, Δημήτρης Αντωνίου, ήταν ηγετικό στέλεχος της ΠΑΣΠ Νομικής και από τους λίγους εκσυγχρονιστές της Νεολαίας ΠΑΣΟΚ, ενώ στη συνέχεια ήταν ο άνθρωπος που έγραφε τις ομιλίες του επικεφαλής του Ποταμιού, Σταύρου Θεοδωράκη. Από την πρώτη μέρα που ο κ. Μητσοτάκης έγινε πρόεδρος της Ν.Δ. ενέταξε στον κύκλο των στενών συνεργατών του τον (τότε) δημοσκόπο Τάκη Θεοδωρικάκο. Ο τελευταίος είχε διατελέσει γραμματέας της ΚΝΕ την ταραγμένη περίοδο 1989-1991. Μετέπειτα, ο κ. Θεοδωρικάκος υπήρξε στενός συνεργάτης του Κώστα Λαλιώτη και για μεγάλο διάστημα ήταν στον τομέα επικοινωνίας του ΠΑΣΟΚ. Στον στενό κύκλο του Μαξίμου, έστω και αν διετέλεσε υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης και υφυπουργός Εσωτερικών, είναι και ο Θοδωρής Λιβάνιος. Υπήρξε στενός συνεργάτης του Γ. Ραγκούση στην πρώτη κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου στο υπουργείο Εσωτερικών και μετέπειτα γ.γ. του Δήμου Αθηναίων, επί δημαρχίας Καμίνη.

Τα μεγαλοστελέχη

Βεβαίως, η διάθεση του πρωθυπουργού να κάνει γενναία ανοίγματα αποτυπώθηκε από την πρώτη κυβέρνηση που συγκρότησε. Το πιο ηχηρό όνομα ήταν αυτό του Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, στον οποίο, όπως και τώρα, είχε αναθέσει το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Εμβληματικός υπουργός του ΠΑΣΟΚ, που ταυτίστηκε με την εξάρθρωση της εγκληματικής συμμορίας «17 Νοέμβρη», είχε διατελέσει επί χρόνια βουλευτής, αλλά και γραμματέας του ΠΑΣΟΚ. Το δεύτερο ηχηρό όνομα ήταν αυτό της Λίνας Μενδώνη, η οποία επί χρόνια ήταν στέλεχος του ΠΑΣΟΚ, συμμετείχε στις πρωτοβουλίες για την ανασυγκρότηση της Κεντροαριστεράς, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι το βράδυ των εκλογών της 7ης Ιουλίου 2019 ήταν στο γραφείο της Φώφης Γεννηματά στη Χαριλάου Τρικούπη. Δύο μέρες μετά ανακοινώθηκε ότι αναλαμβάνει το υπουργείο Πολιτισμού, θέση που διατηρεί έως και σήμερα. Στις σημαντικές προσθήκες του πρωθυπουργού είναι και αυτή του Κυριάκου Πιερρακάκη, ο οποίος λογίζεται ως ένας από τους πιο επιτυχημένους υπουργούς του. Ο Πιερρακάκης ήταν στενός συνεργάτης της Αννας Διαμαντοπούλου και από τα αγαπημένα παιδιά του Ευάγγελου Βενιζέλου, ο οποίος λέγεται πως τον προόριζε ακόμα και για διάδοχό του στο ΠΑΣΟΚ. Ηταν μέλος του Πολιτικού Συμβουλίου του ΠΑΣΟΚ και υποψήφιος ευρωβουλευτής το 2014. Στους σημαντικούς υπουργούς που προέρχονται από το ΠΑΣΟΚ προστέθηκε το 2023 και ο Γιώργος Φλωρίδης, από τον μεγάλο κύκλο των εκσυγχρονιστών υπουργών του Κ. Σημίτη. Πρόσωπο με καθαρές απόψεις και εντιμότητα, παραιτήθηκε από βουλευτής του ΠΑΣΟΚ και είναι από τους λίγους πολιτικούς που είχαν παραδώσει τη βουλευτική έδρα.

Από τον ευρύτερο χώρο του ΠΑΣΟΚ και του Ποταμιού προέρχονται και μια σειρά από υφυπουργούς ή και γενικούς γραμματείς της κυβέρνησης. Ο υφυπουργός Οικονομικών, Χάρης Θεοχάρης, ήταν βουλευτής του Ποταμιού, ενώ συμμετείχε και σε διάφορες πρωτοβουλίες-κινήσεις για την ανασυγκρότηση του Κέντρου. Ο υφυπουργός Εργασίας, Πάνος Τσακλόγλου, προέρχεται από το ΚΚΕ Εσωτερικού και ήταν σύμβουλος στις κυβερνήσεις του Κ. Σημίτη και του Γ. Παπανδρέου. Η υφυπουργός Ενέργειας, Αλεξάνδρα Σδούκου, ήταν διευθύντρια του πρώην υπουργού Ενέργειας του ΠΑΣΟΚ Γιάννη Μανιάτη. Η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας, Ειρήνη Αγαπηδάκη, ήταν στέλεχος της ΠΑΣΠ Ρεθύμνου. Το ίδιο ισχύει και για τον υφυπουργό Υγείας, Μάριο Θεμιστοκλέους, ο οποίος ήταν από τα ηγετικά στελέχη της Νεολαίας του ΠΑΣΟΚ. Στέλεχος της Νεολαίας ΠΑΣΟΚ ήταν και η υφυπουργός Εσωτερικών, Βιβή Χαραλαμπογιάννη.

Οι γραμματείς

«Πράσινοι», «Ποταμίσιοι» ή και πρώην αριστεροί είναι και μια σειρά από γενικούς γραμματείς της κυβέρνησης, βουλευτές ή πολιτευτές. Οπως, για παράδειγμα, ο γραμματέας Μακροπρόθεσμου Σχεδιασμού, Γιάννης Μαστρογεωργίου, ο οποίος έχει διατελέσει εκπρόσωπος Τύπου της Νεολαίας ΠΑΣΟΚ, ενώ ήταν στενός συνεργάτης της Αννας Διαμαντοπούλου στο υπουργείο Παιδείας. Ο γ.γ. Κοινωνικής Ασφάλισης, Νίκος Μηλαπίδης, ήταν διευθυντής του Ποταμιού. Ο γ.γ. Αθλητισμού, Γιώργος Μαυρωτάς, ήταν βουλευτής του Ποταμιού και από τους πιο στενούς συνεργάτες του Σταύρου Θεοδωράκη. Στο «περιβάλλον» της Φώφης Γεννηματά και υποψήφια βουλευτής του ΠΑΣΟΚ ήταν η γενική γραμματέας Ισότητας, Ζέφη Δημαδάμα. Ο γενικός γραμματέας Εκπαίδευσης, Γιάννης Κατσαρός, ήταν σύμβουλος της Αννας Διαμαντοπούλου στο υπουργείο Παιδείας. Από το Ποτάμι, του οποίου υπήρξε ιδρυτικό στέλεχος και υποψήφιος βουλευτής, προέρχεται ο πρώην υφυπουργός Πολιτισμού Νικόλας Γιατρομανωλάκης. Από την Κ.Ο. του Ποταμιού μετακόμισε στη Ν.Δ. ο βουλευτής Ιάσονας Φωτήλας, ο πατέρας του οποίου υπήρξε μέλος της πρώτης κυβέρνησης του Ανδρέα Παπανδρέου. Από τον χώρο της ανανεωτικής Αριστεράς προέρχεται ο πρώην βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, της ΔΗΜ.ΑΡ. και του Ποταμιού και υποψήφιος βουλευτής της Ν.Δ. Γρηγόρης Ψαριανός.

Πολλές επίσης κομβικές επιλογές του πρωθυπουργού έχουν ανάλογες διαδρομές. Χαρακτηριστικές είναι οι περιπτώσεις του συμβούλου για θέματα εξωτερικής πολιτικής Θάνου Ντόκου και του Γιώργου Παγουλάτου, ο οποίος είναι ο μόνιμος αντιπρόσωπος της Ελλάδας στον ΟΟΣΑ.

*Δημοσιεύθηκε στα «Παραπολιτικά»