«Με τις αλλαγές στον Ποινικό Νόμο, θέλουμε οι ποινές να μην είναι εικονικές, αλλά να εκτίονται», σημειώνει ο Γιώργος Φλωρίδης στα «Π», λίγες ημέρες πριν από τη συζήτηση και ψήφιση στην Ολομέλεια της Βουλής του νομοσχεδίου, με σημαντικές αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα και τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας. Ο υπουργός Δικαιοσύνης απαντά σε κάθε βασικό σημείο κριτικής που έχει δεχθεί το σχέδιο νόμου και στις αντιδράσεις που ήδη εκδηλώνονται για τον νέο δικαστικό χάρτη της χώρας.

Η επιτάχυνση της δικαιοσύνης είναι ένα από τα μεγάλα στοιχήματα της κυβέρνησης. Πρακτικά, τι σημαίνει αυτό; Ποιους στόχους βάζετε συγκεκριμένα με τις παρεμβάσεις που σχεδιάζετε και υλοποιείτε;

Σήμερα, η επιτάχυνση των δικαστικών αποφάσεων είναι η βασική επιδίωξη της ελληνικής Δικαιοσύνης. Πρακτικά, θέλουμε να μειώσουμε την κατά μέσο όρο έκδοση απόφασης των δικαστηρίων από τα περίπου τέσσερα χρόνια (1.500 ημέρες) στον περίπου ενάμιση χρόνο (500 ημέρες), για να έρθουμε στο μέσο ευρωπαϊκό επίπεδο. Αυτό συνεπάγεται τεράστιο όφελος για την προώθηση των δικαστικών υποθέσεων των πολιτών, καθώς και την επίλυση κρίσιμης σημασίας θεμάτων της χώρας με τη διεθνή, κυρίως επενδυτική και οικονομική, κοινότητα. Η επίτευξη του στόχου της επιτάχυνσης είναι πολύπλοκο και απαιτητικό εγχείρημα, απαιτεί δε συνδυαστικό και συστηματικό σχέδιο παρεμβάσεων σε τέσσερα πεδία: α) Νομοθετικές αλλαγές στο συνολικό δικονομικό πλαίσιο του κράτους στην κατεύθυνση της επιτάχυνσης, β) Υλοποίηση του νέου δικαστικού χάρτη της χώρας, που αναδιοργανώνει τη δομή και λειτουργία των δικαστών και των δικαστηρίων, γ) Ολοκλήρωση των έργων και διαδικασιών της ψηφιακής Δικαιοσύνης, δ) Ενίσχυση και ανανέωση της υλικοτεχνικής υποδομής των δικαστηρίων για την αποτελεσματικότερη οργάνωση και λειτουργία του δικαστικού σώματος.

Το νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης που συζητείται στη Βουλή φέρνει, μεταξύ άλλων, ποινές φυλάκισης σε όσους καταδικάζονται για πλημμελήματα. Ο πληθυσμός στα σωφρονιστικά καταστήματα θα αυξηθεί απότομα. Εχετε χωροθετήσει νέες φυλακές και πότε θα λειτουργήσουν αυτές;

Το συζητούμενο αυτές τις ημέρες στη Βουλή νομοσχέδιο για τις αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα δεν αυξάνει τις πλημμεληματικές ποινές από το ύψος όπου ήδη βρίσκονται. Εκείνο που κάνει είναι ότι μειώνει τις αναστολές στην έκτιση των ποινών, ώστε οι παραβάτες να μην αφήνονται άμεσα ελεύθεροι και να επαναλαμβάνουν αδικήματα, γεγονός που αχρηστεύει τον προληπτικό, αλλά και τον αποτρεπτικό χαρακτήρα των ποινών. Συμπερασματικά, με τον νέο Ποινικό Νόμο θέλουμε οι ποινές να μην είναι εικονικές, αλλά να εκτίονται. Ταυτόχρονα, η ποινική μεταρρύθμιση προβλέπει οι ποινές για τα πλημμελήματα μικρομεσαίας βαρύτητας να εκτίονται και με εναλλακτικούς τρόπους και όχι αποκλειστικά με στέρηση ελευθερίας. Για τον λόγο αυτόν ενεργοποιείται και ενισχύεται σημαντικά ο θεσμός της κοινωφελούς εργασίας και επανέρχεται ο θεσμός της μετατροπής της ποινής σε χρηματική. Γενικότερα, στο θέμα των φυλακών θα πρέπει να αφήσουμε πίσω μας τη γνωστή «αποσυμφορητική» αντίληψη, που θέλει τον χαρακτήρα του ποινικού συστήματος να τον επιβάλλει η ποσότητα των σωφρονιστικών καταστημάτων της χώρας. Αλλωστε, η πρόβλεψη του υπουργείου είναι ότι, και με την εφαρμογή των νέων Ποινικών Κωδίκων, θα έχουμε επίπεδα κρατουμένων διαχειρίσιμα. Ειδικότερα, με τη λειτουργία των Φυλακών Δράμας, την αναδιοργάνωση των αγροτικών φυλακών, αλλά και την κατασκευή καταστημάτων κράτησης για την έκτιση χαμηλών ποινών, όπου αυτό χρειάζεται, όχι μόνο δεν θα υπάρξει πρόβλημα, αλλά θα αναβαθμιστεί γενικότερα η ποιότητα διαβίωσης στις ελληνικές φυλακές.

Επειτα από δεκαετίες, μειώνονται οι συνθέσεις σε ορισμένες δικαστικές έδρες. Πού αποσκοπεί αυτό; Δεν θα οδηγήσει σε υποβάθμιση της ποιότητας της δικαιοσύνης;

H μείωση των πολυμελών δικαστικών συνθέσεων δεν θα υποβαθμίσει την ποιότητα απονομής της δικαιοσύνης. Αντίθετα, η αποφόρτιση των δικαστικών σχηματισμών από πολυμελείς συνθέσεις θα συμβάλει στην ευελιξία των δικονομικών διαδικασιών και θα κάνει συνολικά ποιοτικότερη την απονομή της δικαιοσύνης, μέσα από την ταχεία εκδίκαση της κάθε υπόθεσης. Η κριτική αυτή δεν έχει βάση ουσίας, διότι στην περίπτωσή µας «ουκ εν τω πολλώ το ευ». Το ποσοτικό κριτήριο δεν πρέπει να συγχέεται και να καλύπτει το ποιοτικό. Τη διασφάλιση του τελευταίου την εγγυάται, κυρίως, η εκδίκαση των υποθέσεων από επιστηµονικά καταρτισµένους δικαστικούς και εισαγγελικούς λειτουργούς, που απολαµβάνουν προσωπικής και λειτουργικής ανεξαρτησίας.

Η Ενωση Ελλήνων Ποινικολόγων έχει κάνει πολλές παρατηρήσεις στο νοµοσχέδιο, επισηµαίνοντας µεταξύ άλλων ότι δυσκολεύετε µε τις ρυθµίσεις που φέρνετε την επανένταξη των παραβατών και εγκληµατιών αφότου αποφυλακιστούν. Θα λάβετε κάποιες από αυτές υπόψη σας;

Οι προτάσεις όλων των επιστηµονικών φορέων κατά το στάδιο της διαβούλευσης, αλλά και κατά την επεξεργασία του νοµοσχεδίου ενώπιον των επιτροπών της Βουλής, λαµβάνονται υπόψη και αξιολογούνται. ∆ιατάξεις του πρόσφατου Σωφρονιστικού Κώδικα προβλέπουν τη λήψη µέτρων ενίσχυσης των φορέων για την κοινωνική επανένταξη και επαγγελµατική αποκατάσταση των αποφυλακισθέντων. Ο σκοπός της ποινής είναι ο σωφρονισµός και όχι η εξόντωση του δράστη. Ταυτόχρονα, η ποινή πρέπει να είναι βέβαιη, αναπόφευκτη για τον δράστη και να λειτουργεί παραδειγµατικά για την κοινωνία. Για να εξυπηρετήσει τους σκοπούς της γενικής και ειδικής πρόληψης, πρέπει να µην επέχει εικονικό χαρακτήρα, αλλά να εκτίεται και το µέγεθός της να είναι ανάλογο µε τη βλάβη που προκάλεσε ο δράστης στο θύµα και την κοινωνία.

Ποιες αλλαγές φέρνετε στο αδίκηµα της δωροδοκίας και γιατί; Είναι εκτεταµένο το φαινόµενο στην πολιτική και στην κοινωνία;

Η αύξηση των ποινών στα αδικήµατα της δωροδοκίας - δωροληψίας είναι εναρµονισµένη µε τις συστάσεις των διεθνών οργανισµών για την πάταξη της διαφθοράς. Το υπουργείο ∆ικαιοσύνης λαµβάνει κάθε απαιτούµενο νοµοθετικό µέτρο για την πάταξη της διαφθοράς τόσο σε επίπεδο πρόληψης, ενισχύοντας τη διαφάνεια, όσο και στο επίπεδο εξιχνίασης, θωρακίζοντας τους ελεγκτικούς µηχανισµούς και τις ανεξάρτητες Αρχές (Αρχή Καταπολέµησης της Νοµιµοποίησης Εσόδων από Εγκληµατικές ∆ραστηριότητες). Ειδικότερα, στις αλλαγές των Ποινικών Κωδίκων για την ενίσχυση της διαφάνειας θεσπίζεται ειδική ποινική ευθύνη νοµικών προσώπων και νοµικών οντοτήτων στις περιπτώσεις που πραγµατοποιούν δωροδοκίες δηµοσίων υπαλλήλων, προκειµένου να αποσπάσουν αθέµιτα οφέλη. Προβλέπονται χρηµατικές ποινές ύψους εκατοµµυρίων ευρώ, ενώ θα µπορεί να επιβάλλεται από τα αρµόδια δικαστήρια το κλείσιµο των εταιρειών αυτών. Μη λησµονούµε τη διεθνή κριτική για τη χώρα µας, τις αρνητικές αξιολογήσεις και το κλίµα δυσπιστίας που προκάλεσε η µετάπτωση του εγκλήµατος της δωροδοκίας από κακούργηµα σε πληµµέληµα µε τον Ποινικό Κώδικα του ΣΥΡΙΖΑ, η οποία οδήγησε σε παραγραφή δεκάδες υποθέσεις διαφθοράς.

Η αύξηση των παραβόλων δεν θα δυσκολέψει την πρόσβαση στη ∆ικαιοσύνη των πιο αδύναµων οικονοµικά πολιτών;

Η αύξηση των παραβόλων δεν σκοπεύει να παρεµποδίσει την πρόσβαση στη ∆ικαιοσύνη των οικονοµικά αδύναµων, καθώς οι τελευταίοι εξαιρούνται µε ρητή πρόβλεψη στις αντίστοιχες διατάξεις. Απεναντίας, αποσκοπεί και µόνο στο να αποτρέψει εκείνους που συστηµατικά, άσκοπα, καταχρηστικά και από τάση δικοµανίας χρησιµοποιούν τον µηχανισµό απονοµής της ποινικής δικαιοσύνης, προς βλάβη των πράγµατι δικαιουµένων να τύχουν της άµεσης παρέµβασής της.

Η κατάργηση Ειρηνοδικείων προκαλεί ήδη σοβαρές τοπικές αντιδράσεις. Υπάρχουν περιθώρια για αλλαγές στον νέο σχεδιασµό του δικαστικού χάρτη της χώρας;

Ο νέος δικαστικός χάρτης αποτελεί την ατµοµηχανή των µεταρρυθµίσεων στην ελληνική ∆ικαιοσύνη. Με την ενοποίηση του πρώτου βαθµού δικαιοδοσίας των πολιτικών και ποινικών δικαστηρίων (αναβάθµιση των ειρηνοδικών σε πρωτοδίκες) ενισχύουµε το Σώµα, µε σκοπό να αυξήσουµε την ποιότητα και την ταχύτητα των δικαστικών αποφάσεων. Πρόκειται για τοµή στη συγκέντρωση, κατανοµή και αξιοποίηση των δικαστών της χώρας. Μετά την ενοποίηση, πάνω από 2.000 δικαστές πρωτοδίκες θα δικάζουν το σύνολο των υποθέσεων στις ποινικές και πολιτικές δίκες. Τώρα, η κυβέρνηση, σε ό,τι συνιστά δηµιουργική και προωθητική πρόταση, που δεν ακυρώνει τον πυρήνα της µεταρρύθµισης και δεν αποσκοπεί στο να αναστείλει την πραγµατοποίησή της, µπορεί καλόπιστα να τη συζητήσει και να τη συµπεριλάβει στην πρότασή της. Το εγχείρηµα είναι πολυδιάστατο και η συµβολή όλων είναι απαραίτητη, για να προχωρήσει το σύνολο της ελληνικής ∆ικαιοσύνης µπροστά.

Οι δικηγόροι απέχουν από µια σειρά δικών, επί µακρόν πλέον. Θα συναντηθείτε µαζί τους; Τι µήνυµα θέλετε να τους στείλετε;

Η επικοινωνία του υπουργείου ∆ικαιοσύνης µε τα επίσηµα όργανα του δικηγορικού σώµατος, το προεδρείο και την Ολοµέλεια είναι διαρκής σε όλα τα θέµατα κοινού ενδιαφέροντος, ανεξάρτητα από συµφωνίες και διαφωνίες. Παράλληλα, στο συζητούµενο νοµοσχέδιο των Ποινικών Κωδίκων υπάρχουν διατάξεις που ενσωµατώνουν απόψεις, παρατηρήσεις και σχόλια των δικηγορικών συλλόγων, καθώς και των υπόλοιπων εµπλεκοµένων φορέων στον χώρο της ∆ικαιοσύνης. Επίσης, ήδη βρίσκεται σε δηµόσια διαβούλευση η εξαγγελθείσα από το υπουργείο ∆ικαιοσύνης νοµοθετική πρωτοβουλία για την ενίσχυση της δικηγορικής ύλης: Ρυθµίσεις για τα σωµατεία, τα κληρονοµητήρια, τις αποδοχές και αποποιήσεις κληρονοµιών, τις εγγραφές και τις εξαλείψεις συναινετικών προσηµειώσεων υποθηκών και τις ένορκες βεβαιώσεις, καθώς και για την οριστική επίλυση του χρονίζοντος προβλήµατος της πληρωµής των αµοιβών των δικηγόρων σε υποθέσεις νοµικής βοήθειας.

Δημοσιεύθηκε στα Παραπολιτικά