Σοβαρές συνταγματικές απορίες προκαλεί η πρόσφατη απόφαση του Εκλογοδικείου να στερήσει τη Βουλή από τις υπηρεσίες τριών βουλευτών των Σπαρτιατών, καθιστώντας παράλληλα μη επιτρεπτή την ανακατομή εδρών τους. Η παράδοξη κρίση του ανώτατου δικαστηρίου, άμεσα εκτελεστή ως προς την εφαρμογή της, θα αξιολογηθεί μεν από την Επιστημονική Επιτροπή της Βουλής, ωστόσο, ένεκα της διάκρισης εξουσιών, δεν υπάρχει δυνατότητα θεραπείας παρά μόνον άποψης επί της ουσίας.

Διαβάστε: Στίγκας για την έκπτωσή του από τη Βουλή: Οι αποφάσεις του Εκλογοδικείου δεν τιμούν ούτε τη Δικαιοσύνη ούτε τη Δημοκρατία ούτε τη χώρα μας

Η απόφαση του Εκλογοδικείου αφορά τη διευθέτηση σοβαρών διαδικαστικών ζητημάτων, όπως τα οικονομικά του κόμματος των Σπαρτιατών και των βουλευτικών αποζημιώσεων των τριών βουλευτών που χάνουν τις έδρες τους: του Βασίλη Στίγκα, του Πέτρου Δημητριάδη και του Αλέξανδρου Ζερβέα. Βασική απορία παραμένει γιατί η δικαστική εξουσία αποφάσισε να καθορίσει τη λειτουργία της νομοθετικής και βασικό επακόλουθο η δημιουργία Σώματος 297 βουλευτών.

Η αιτιολογία του Εκλογοδικείου για την ανακατομή εδρών των Σπαρτιατών

Στο ερώτημα της ανακατομής των βουλευτικών εδρών οι ανώτατοι δικαστές ανέφεραν: «Οι διατάξεις του νόμου 345/1976 δεν προβλέπουν σε περίπτωση ακύρωσης ανακήρυξης βουλευτή λόγω συμμετοχής του σε πολιτικό κόμμα με υποκρυπτόμενο αρχηγό, που συνιστά την εκλογική παράβαση της εξαπάτησης του εκλογικού σώματος, την ανακατομή της βουλευτικής έδρας σε υποψήφιους βουλευτές άλλων πολιτικών κομμάτων. Οι επίμαχες έδρες παραμένουν κενές».

Παρά το γεγονός ότι τον προηγούμενο μήνα το Εφετείο είχε απαλλάξει τους βουλευτές των Σπαρτιατών από τις σχετικές κατηγορίες περί εξαπάτησης των εκλογέων, καθώς και για ευθεία σύνδεσή τους με την εγκληματική οργάνωση της Χρυσής Αυγής και το στέλεχός της Ηλία Κασιδιάρη, εν τούτοις οι ανώτατοι δικαστές δεν έκριναν απαραίτητο να περιμένουν την τελική κρίση του ποινικού δικαστηρίου.

Ιστορικά προηγούμενα και συνταγματικές παραβιάσεις

Οι δικαστές εξέφρασαν θέση ότι η Βουλή μπορεί να εξακολουθήσει να λειτουργεί με τρεις βουλευτές λιγότερους. Η αναφορά ότι κάτι αντίστοιχο είχε ξανασυμβεί το 1992 μετά την καταδίκη στο Ειδικό Δικαστήριο του βουλευτή του ΠΑΣΟΚ Δημ. Τσοβόλα, δεν ευσταθεί, διότι είχαν επαναπροκηρυχθεί εκλογές στην εκλογική του περιφέρεια, τη Β' Αθηνών, στις οποίες είχε επικρατήσει ο Γ. Μαγκάκης έναντι του Β. Λεβέντη.

Το άρθρο 54 του Συντάγματος, σύμφωνα με το οποίο το εκλογικό σύστημα, οι εκλογικές περιφέρειες και ο αριθμός των βουλευτών ορίζονται με νόμο και προεδρικά διατάγματα, όχι φυσικά με δικαστήρια, φαίνεται ότι τελικώς αναιρείται από τους ίδιους τους θεματοφύλακές του, δημιουργώντας τη δυσάρεστη εντύπωση της μεθοδευμένης προσπάθειας να «κατευθύνει» η μία εξουσία την άλλη.

Το σκεπτικό της απόφασης για τους Σπαρτιάτες

Στα βασικότερα σημεία του το σκεπτικό αναφέρει: «Η περίπτωση της εξαπάτησης των εκλογέων από τους εκλογικούς συνδυασμούς πολιτικού κόμματος με υποκρυπτόμενο αρχηγό αφορά το σύνολο της επικράτειας και ειδικότερα τις εκλογικές περιφέρειες στις οποίες ανακηρύχθηκαν βουλευτές του εν λόγω πολιτικού κόμματος. Αν όμως με την ένσταση αμφισβητούνται τα αποτελέσματα μόνο ορισμένης ή ορισμένων εκλογικών περιφερειών, για τις λοιπές εκλογικές περιφέρειες για τις οποίες δεν ασκήθηκαν ενστάσεις οι εκλογές έχουν καταστεί οριστικές και αμετάκλητες».

Συνεπώς το δικαστήριο κρίνει ότι ενόψει της φύσης της συγκεκριμένης εκλογικής παράβασης που συνίσταται σε εξαπάτηση των εκλογέων με συμμετοχή στις εκλογές πολιτικού κόμματος με υποκρυπτόμενο αρχηγό σε όλη την επικράτεια, η επανάληψη της ψηφοφορίας στις συγκεκριμένες εκλογικές περιφέρειες καθίσταται περιττή.

Αντικρουόμενες απόψεις πανεπιστημιακών

Οι πανεπιστημιακοί εκφράζουν αντικρουόμενες απόψεις σχετικά με το αν η μείωση του όλου αριθμού των βουλευτών συμπαρασύρει τα όρια των απαιτούμενων πλειοψηφιών για την κατάθεση προτάσεων, την έγκριση νομοσχεδίων και την αναθεώρηση του Συντάγματος.

Ο πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Ευάγγελος Βενιζέλος υπογραμμίζει: «Ο όλος αριθμός των βουλευτών είναι 300. Δεν σας καταλαμβάνω εξαπίνης. Παρότι η Βουλή μένει με 297 βουλευτές, ο όλος αριθμός των βουλευτών είναι 300. Επειδή βλέπω tacitus consensus omnium (σ.σ. σιωπηρή συναίνεση όλων), ας καταγραφεί ότι είπαμε πως είναι 300».

Ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος παρατηρεί: «Με εξέπληξε ότι θα έχουμε μια τέτοια Βουλή. Ποτέ δεν είχαμε δει ξανά αυτό». Χρησιμοποιώντας ένα παράδειγμα «βιωματικό», ανέφερε πως την εποχή που ήταν υπουργός Εσωτερικών έφερε μία διάταξη που ψηφίστηκε από τους 300 βουλευτές με συμφωνία όλων των πολιτικών κομμάτων.

Η θέση των κομμάτων για τη νέα κατάσταση

Ο καθηγητής Κωνσταντίνος Μποτόπουλος σχολιάζει: «Το Εκλογοδικείο μάς λέει ότι αυτή η δημοκρατική λειτουργία κρίνεται στην πράξη, κρίνεται στο πεδίο, δεν μπορείς να εξαπατάς και να λες ότι λειτουργείς δημοκρατικά».

Τα κόμματα, όπως επεσήμανε ο πρόεδρος της Βουλής Νικήτας Κακλαμάνης, φαίνεται ότι συμφωνούν να παραμείνει η πλειοψηφία των 151 βουλευτών ώστε να μη διαταραχθεί περαιτέρω η κοινοβουλευτική τάξη, αφού ούτως ή άλλως η αριθμητική υπεροχή της Κ.Ο. της Ν.Δ. είναι πολλαπλάσια του δεύτερου κόμματος.

Η υπόθεση των Σπαρτιατών και η ανακατομή εδρών δημιουργεί πρωτοφανή κατάσταση στη σύγχρονη ελληνική πολιτική ιστορία, θέτοντας σοβαρά ερωτήματα για τη λειτουργία της δημοκρατίας και τη διάκριση των εξουσιών.