Ο πρώην πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας παραχώρησε εκτενή συνέντευξη στη γαλλική εφημερίδα Le Monde, με αφορμή τη συμπλήρωση επτά ετών από την έξοδο της Ελλάδας από τα μνημόνια, παραδεχόμενος ότι του λείπει η ενεργός πολιτική και η επαφή με τους ψηφοφόρους, αλλά τονίζοντας ότι ποτέ δεν είχε «δίψα» για εξουσία. Παράλληλα, στη συνέντευξή του, ο πρώην πρωθυπουργός αναλύει τα αίτια της κρίσης, τις επιτυχίες της κυβέρνησής του και την τρέχουσα οικονομική κατάσταση της χώρας.

Σύμφωνα με τον Αλέξη Τσίπρα, η Ελλάδα οδηγήθηκε στην οικονομική κρίση λόγω τριών κρίσιμων παραγόντων: ενός δυσλειτουργικού παραγωγικού μοντέλου, της εκτεταμένης διαφθοράς και του πελατειακού κράτους. Η κρίση αυτή αποτέλεσε μια πραγματική Οδύσσεια για τον ελληνικό λαό, με την έξοδο από τα διεθνή οικονομικά προγράμματα το 2018 να σηματοδοτεί την αρχή μιας νέας εποχής.

Ωστόσο, ο πρώην πρωθυπουργός επικρίνει τη κυβέρνηση για το γεγονός ότι δεν αξιοποίησε επαρκώς τις ευκαιρίες που προσέφερε το τέλος της χρηματοδοτικής στήριξης. Χαρακτηριστικά αναφέρει ότι η χώρα έχει επιστρέψει σε καθεστώς γενικευμένης διαφθοράς, με το πρόσφατο σκάνδαλο των ευρωπαϊκών γεωργικών επιδοτήσεων να αποτελεί ενδεικτικό παράδειγμα.

Παρουσίασε στοιχεία, σύμφωνα με τα οποία, μεταξύ 2015 και 2019, τα εισοδήματα των φτωχότερων αυξήθηκαν κατά 45%, ενώ αντίθετα, μεταξύ 2019 και 2023, τα εισοδήματα της ίδιας ομάδας μειώθηκαν κατά 8,1%. Υποστήριξε ότι η δική του κυβέρνηση επέλεξε να επιβαρύνει τους πλουσιότερους και μείωσε τις ανισότητες, ενώ η τρέχουσα κυβέρνηση, κατά τον ίδιο, προστατεύει τις «ελίτ».

Αποκαλύψεις Αλέξη Τσίπρα για τις διαπραγματεύσεις του 2015

Ο Αλέξης Τσίπρας ανακοίνωσε την πρόθεσή του να αποκαλύψει την αλήθεια για τη δραματική περίοδο του 2015 και να διορθώσει τους μύθους που κυκλοφορούν. Παρά το γεγονός ότι ήταν ο κύριος πρωταγωνιστής των διαπραγματεύσεων, επέλεξε μέχρι σήμερα να μην μιλήσει δημόσια για αυτή την περίοδο, σε αντίθεση με άλλους που δεν συμμετείχαν στις διαδικασίες. Για τον λόγο αυτό, ο πρώην πρωθυπουργός εργάζεται σε ένα βιβλίο που θα εκδοθεί μέχρι το τέλος του έτους, στο οποίο θα παρουσιάσει την πλήρη εικόνα των γεγονότων.

Αναφορικά με το δημοψήφισμα του 2015, ο Αλέξης Τσίπρας εξηγεί ότι αποτέλεσε στρατηγική κίνηση για την επίτευξη καλύτερου αποτελέσματος για τον ελληνικό λαό. Μέσω αυτής της δραματοποίησης, κατάφερε να εξασφαλίσει παραχωρήσεις από τους πιστωτές, με αποτέλεσμα η Ελλάδα να αναδιαρθρώσει το δημόσιο χρέος της και να εξέλθει από το διεθνές πρόγραμμα τον Αύγουστο του 2018.


Τα σημεία της συνέντευξης του Αλέξη Τσίπρα στην εφημερίδα Le Monde

- Η Ελλάδα οδηγήθηκε στην κρίση για τρεις βασικούς λόγους: δυσλειτουργικό παραγωγικό μοντέλο, γενικευμένη διαφθορά και πελατειακό κράτος. Η κρίση αυτή ήταν μια σύγχρονη Οδύσσεια για τον ελληνικό λαό. Όπως η επιστροφή του Οδυσσέα στην Ιθάκη μετά από ένα μακρύ και δύσκολο ταξίδι, η έξοδος από τα διεθνή οικονομικά προγράμματα το 2018 σηματοδοτεί την είσοδο της Ελλάδας σε μια νέα εποχή. Ωστόσο, η συντηρητική κυβέρνηση δεν εκμεταλλεύτηκε τις ευκαιρίες που προσέφερε το τέλος της χρηματοδοτικής στήριξης της χώρας.

-Έχουμε επιστρέψει σε μία γενικευμένη διαφθορά. Το σκάνδαλο των ευρωπαϊκών γεωργικών επιδοτήσεων που ξέσπασε πρόσφατα είναι αρκετά ενδεικτικό.

-Ηρθε η ώρα να αποκαλύψω την αλήθεια και να διορθώσω ορισμένους μύθους που κυκλοφορούν για το 2015. Είναι αλήθεια ότι, σε αντίθεση με πολλούς άλλους, οι οποίοι δεν συμμετείχαν όλοι στις διαπραγματεύσεις, δεν μίλησα για αυτή τη δραματική περίοδο για την Ελλάδα, αν και ήμουν ο κύριος πρωταγωνιστής. Γι' αυτό και γράφω ένα βιβλίο, το οποίο θα εκδοθεί μέχρι το τέλος του έτους.

-Η τρέχουσα ανάπτυξη ωφελεί μόνο μία μειοψηφία. Σύμφωνα με τις τελευταίες έρευνες, που πραγματοποιήθηκαν στις αρχές του έτους, μόνο ένας στους πέντε Έλληνες ζει καλά, το 45% του πληθυσμού έχει οικονομικές δυσκολίες και το 35% είναι χρεωμένο .

-Ας θυμηθούμε ότι το 2015 καταφέραμε να αναδιαρθρώσουμε το χρέος και να επωφεληθούμε από χαμηλά επιτόκια μέχρι το 2032. Αυτό δεν θα ισχύει πλέον μετά και, για να μπορέσει η Ελλάδα να συνεχίσει να αποπληρώνει το χρέος της, θα χρειαστεί υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης. Με το παρόν παραγωγικό μοντέλο, θα είναι δύσκολο.

-Παρά την πολύ ισχυρή πίεση των πιστωτών, η κυβέρνησή μου επέλεξε να επιβαρύνει τους πλουσιότερους με το βάρος της λιτότητας και μείωσε τις ανισότητες. Υπό την συντηρητική κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη, που βρίσκεται στην εξουσία από το 2019, οι ανισότητες αυξάνονται. Μεταξύ 2015 και 2019, τα εισοδήματα του 10% των φτωχότερων αυξήθηκαν κατά 45%, ενώ μειώθηκαν κατά 2,7% για το 10% των πλουσιότερων. Αντίθετα, μεταξύ 2019 και 2023, τα εισοδήματα του 10% των φτωχότερων μειώθηκαν κατά 8,1%, ενώ τα εισοδήματα του 10% των πλουσιότερων αυξήθηκαν κατά 13%.

-Το πρόγραμμα που εφάρμοσα μεταξύ 2015 και 2019 οδήγησε σε δημοσιονομικές περικοπές και φόρους ύψους 8,1 δισεκατομμυρίων ευρώ, έναντι 44 δισεκατομμυρίων για τα δύο προηγούμενα. Το 84 % του βάρους της λιτότητας επιβλήθηκε κατά τη διάρκεια των δύο πρώτων διεθνών οικονομικών προγραμμάτων.

- Η νεοφιλελεύθερη δεξιά του κ. Μητσοτάκη ή του κ. Bayrou θέλει να προστατεύσει τις ελίτ με κάθε κόστος. Αυτή είναι μία από τις μεγάλες διαφορές με την Αριστερά, η οποία, αντιθέτως, ενδιαφέρεται για την ευημερία των πολλών, των πιο αδύναμων και της μεσαίας τάξης.

- Όταν ανέλαβα την ηγεσία της κυβέρνησης, τα δύο πρώτα προγράμματα ενίσχυσης είχαν αποτύχει να διορθώσουν την κατάσταση. Η συντηρητική κυβέρνηση μας είχε αφήσει ένα χρέος που αντιπροσώπευε το 180% του ΑΕΠ, και άδεια ταμεία.

- Με αυτό το δημοψήφισμα, ήθελα να επιτύχω ένα καλύτερο αποτέλεσμα για τον ελληνικό λαό. Ήταν ένας τρόπος, μέσω μιας μορφής δραματοποίησης, να επιτύχω παραχωρήσεις από τους πιστωτές. Και το πετύχαμε εν μέρει, η Ελλάδα μπόρεσε να αναδιαρθρώσει το δημόσιο χρέος της, γεγονός που της επέτρεψε να βγει από το διεθνές πρόγραμμα τον Αύγουστο του 2018 και να ανακτήσει την οικονομική της αυτονομία.

-Χάρη σε αυτό που οι πολιτικοί μου αντίπαλοι αποκαλούν «κωλότουμπα», η Ελλάδα είναι σήμερα μια κανονική χώρα που δεν βρίσκεται πλέον υπό διεθνή εποπτεία και δεν αφήνει τους υπαλλήλους του ΔΝΤ να της υπαγορεύουν τις πολιτικές της. Είμαι λοιπόν περήφανος που έκανα αυτή την επιλογή.

-Ποτέ δεν διψούσα για εξουσία. Αλλά μου λείπει η ενεργός πολιτική και η επαφή με τους ψηφοφόρους.



Αναλυτικά όλη η συνέντευξη του Αλ.Τσίπρα στην εφημερίδα Le Monde και στην δημοσιογράφο Marina Rafenberg

-Δεν ακούσαμε πολλά από εσάς σχετικά για το μπρα-ντε-φερ που συνόδευσε τις διαπραγματεύσεις για το τρίτο διεθνές οικονομικό πρόγραμμα το 2015 μεταξύ της κυβέρνησής σας και των πιστωτών, ιδίως σχετικά με το δημοψήφισμα του Ιουλίου 2015 για το πρόγραμμα λιτότητας, το οποίο προκάλεσε πολλές συζητήσεις. Γιατί κάνατε το δημοψήφισμα;

Είναι αλήθεια ότι, σε αντίθεση με πολλούς άλλους, οι οποίοι δεν συμμετείχαν όλοι στις διαπραγματεύσεις, δεν μίλησα για αυτή τη δραματική περίοδο για την Ελλάδα, αν και ήμουν ο κύριος πρωταγωνιστής της. Γι’ αυτό και γράφω ένα βιβλίο, το οποίο θα εκδοθεί μέχρι το τέλος του έτους. Μετά από δέκα χρόνια, ήρθε η ώρα να αποκαλύψω την αλήθεια και να καταρρίψω ορισμένους μύθους που κυκλοφορούν για το 2015.

Προχωρησα σε αυτό το δημοψήφισμα τον Ιούλιο του 2015, επειδή οι Ευρωπαίοι ηγέτες είχαν αδιάλλακτη στάση απέναντι στη νέα κυβέρνηση που είχε αναλάβει τον Ιανουάριο και η οποία δεν έφερε καμία ευθύνη για τη δημοσιονομική κατάρρευση και τη διαφθορά που είχαν προκαλέσει την κρίση. Η ελληνική κρίση δεν ξεκίνησε το 2015, το πρώτο πρόγραμμα χρηματοδοτικής ενίσχυσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και του ΔΝΤ χρονολογείται από το 2010. Όταν ανέλαβα την ηγεσία της κυβέρνησης, τα δύο πρώτα προγράμματα ενίσχυσης είχαν αποτύχει να διορθώσουν την κατάσταση. Η συντηρητική κυβέρνηση μας είχε αφήσει ένα χρέος που αντιπροσώπευε το 180% του ΑΕΠ, και άδεια ταμεία.

Με αυτό το δημοψήφισμα, ήθελα να επιτύχω ένα καλύτερο αποτέλεσμα για τον ελληνικό λαό. Ήταν ένας τρόπος, μέσω μιας μορφής δραματοποίησης, να επιτύχω παραχωρήσεις από τους πιστωτές. Και το πετύχαμε εν μέρει, η Ελλάδα μπόρεσε να αναδιαρθρώσει το δημόσιο χρέος της, γεγονός που της επέτρεψε να βγει από το διεθνές πρόγραμμα τον Αύγουστο του 2018 και να ανακτήσει την οικονομική της αυτονομία.

-Υπογράφοντας συμφωνία με τους πιστωτές τον Αύγουστο του 2015, παρά τη μεγάλη νίκη του «Όχι» στο δημοψήφισμα, κατηγορηθήκατε ότι κάνατε στροφή 180 μοιρών (τη γνωστή «κωλοτούμπα») και προδώσατε τους ψηφοφόρους σας. Τι απαντάτε σε αυτό;

Οι ψηφοφόροι μου, μου έδειξαν ξανά την εμπιστοσύνη τους τον Σεπτέμβριο στις βουλευτικές εκλογές, όπου ο ΣΥΡΙΖΑ έλαβε σχεδόν το ίδιο ποσοστό ψήφων με τον Ιανουάριο του 2015, δηλαδή 36%. Και στις βουλευτικές εκλογές του Ιουλίου 2019, που κέρδισαν οι συντηρητικοί, μετά από τέσσερα χρόνια εφαρμογής δύσκολων μεταρρυθμίσεων, χάσαμε μόνο 4 μονάδες [περίπου 145.000 ψηφοφόρους]. Χάρη σε αυτό που οι πολιτικοί μου αντίπαλοι αποκαλούν «κωλοτούμπα», η Ελλάδα είναι σήμερα μια κανονική χώρα που δεν βρίσκεται πλέον υπό διεθνή εποπτεία και δεν αφήνει τους υπαλλήλους του ΔΝΤ να της υπαγορεύουν τις πολιτικές της. Είμαι λοιπόν περήφανος που έκανα αυτή την επιλογή.

-Τώρα που το βλέπετε με απόσταση, ήταν απαραίτητες ορισμένες μεταρρυθμίσεις που ελήφθησαν κατά τη διάρκεια αυτού του τρίτου διεθνούς οικονομικού προγράμματος για την οικονομική ανάκαμψη της χώρας;

Τα μέτρα λιτότητας ήταν μια εμμονή του ΔΝΤ και της ΕΕ, κυρίως της Γερμανίας. Χωρίς αυτά, θα μπορούσαμε να βγούμε πιο γρήγορα από την κρίση. Ωστόσο, ορισμένες μεταρρυθμίσεις ήταν χρήσιμες, όπως η ενοποίηση των ασφαλιστικών ταμείων. Χωρίς αυτό, το συνταξιοδοτικό σύστημα θα είχε καταρρεύσει. Σήμερα, η Ελλάδα έχει ένα από τα καλύτερα ποσοστά αναπλήρωσης σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση [πρόκειται για το ποσοστό του εισοδήματος της περιόδου δραστηριότητας που διατηρείται κατά τη συνταξιοδότηση, το οποίο στην Ελλάδα ανέρχεται σε πάνω από 80%, έναντι 61% κατά μέσο όρο στην ΕΕ, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ].

-Το 2018, χαλάρωσε η πίεση στην Ελλάδα, η οποία μπόρεσε να χρηματοδοτηθεί εκ νέου από τις χρηματοπιστωτικές αγορές και να επιστρέψει στην ανάπτυξη (1,9 %). Έκτοτε, η ανάπτυξη της χώρας είναι υψηλότερη από αυτή πολλών ευρωπαϊκών χωρών (2,3 % το 2024, σύμφωνα με τις Βρυξέλλες) και η ανεργία μειώθηκε τον Μάιο στο 8 %, έναντι 25 % το 2015. Η Ελλάδα έχει πραγματικά βγει από την κρίση και έχει απαλλαγεί από τα δεινά που την οδήγησαν στο χείλος της χρεοκοπίας;

Η Ελλάδα οδηγήθηκε στην κρίση για τρεις βασικούς λόγους: δυσλειτουργικό παραγωγικό μοντέλο, γενικευμένη διαφθορά και πελατειακό κράτος. Η κρίση αυτή ήταν μια σύγχρονη Οδύσσεια για τον ελληνικό λαό. Όπως η επιστροφή του Οδυσσέα στην Ιθάκη μετά από ένα μακρύ και δύσκολο ταξίδι, η έξοδος από τα διεθνή οικονομικά προγράμματα το 2018 σηματοδοτεί την είσοδο της Ελλάδας σε μια νέα εποχή. Ωστόσο, η συντηρητική κυβέρνηση δεν εκμεταλλεύτηκε τις ευκαιρίες που προσέφερε το τέλος της χρηματοδοτικής στήριξης της χώρας.

Με τη χαλάρωση των δημοσιονομικών κανόνων στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια της πανδημίας του Covid-19 και τα κονδύλια ανάκαμψης που διανεμήθηκαν από τις Βρυξέλλες μετά την υγειονομική κρίση, η συντηρητική κυβέρνηση είχε την ευκαιρία να αλλάξει την οικονομία της χώρας, η οποία βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στον τουρισμό και την αγορά ακινήτων. Ωστόσο, για να γίνει αυτό, θα έπρεπε να επενδύσει σε ανθρώπινο κεφάλαιο, πράσινη ενέργεια, νέες τεχνολογίες ή ποιοτικά γεωργικά προϊόντα.

Η τρέχουσα ανάπτυξη ωφελεί μόνο μία μειοψηφία. Σύμφωνα με τις τελευταίες έρευνες, που πραγματοποιήθηκαν στις αρχές του έτους, μόνο ένας στους πέντε Έλληνες ζει καλά, το 45% του πληθυσμού έχει οικονομικές δυσκολίες και το 35% είναι χρεωμένο [σε δημόσιους φορείς και τράπεζες]. Ας θυμηθούμε ότι το 2015 καταφέραμε να αναδιαρθρώσουμε το χρέος και να επωφεληθούμε από χαμηλά επιτόκια μέχρι το 2032. Αυτό δεν θα ισχύει πλέον μετά και, για να μπορέσει η Ελλάδα να συνεχίσει να αποπληρώνει το χρέος της, θα χρειαστεί υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης. Με το παρόν παραγωγικό μοντέλο, θα είναι δύσκολο…

Κυρίως, έχουμε επιστρέψει σε μία γενικευμένη διαφθορά. Το σκάνδαλο των ευρωπαϊκών γεωργικών επιδοτήσεων που ξέσπασε πρόσφατα είναι αρκετά ενδεικτικό [η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία ξεκίνησε έρευνα για «ένα σύστημα οργανωμένης απάτης» σε σχέση με τα κονδύλια της κοινής γεωργικής πολιτικής που είχε «συστηματικό» χαρακτήρα μεταξύ 2019 και 2024, υπό την κυβέρνηση των συντηρητικών].

-Πώς βλέπετε τις δηλώσεις του François Bayrou, ο οποίος, για να δικαιολογήσει τις δημοσιονομικές προσπάθειες που πρέπει να γίνουν στη Γαλλία, υπενθύμισε την κατάσταση της Ελλάδας το 2015;

Πιστεύω ότι η Ελλάδα χρειαζόταν δημοσιονομική εξισορρόπηση εκείνη την εποχή, όπως και η Γαλλία σήμερα. Το πρόγραμμα που εφάρμοσα μεταξύ 2015 και 2019 οδήγησε σε δημοσιονομικές περικοπές και φόρους ύψους 8,1 δισεκατομμυρίων ευρώ, έναντι 44 δισεκατομμυρίων για τα δύο προηγούμενα. Το 84 % του βάρους της λιτότητας επιβλήθηκε κατά τη διάρκεια των δύο πρώτων διεθνών οικονομικών προγραμμάτων.

Και παρά την πολύ ισχυρή πίεση των πιστωτών, η κυβέρνησή μου επέλεξε να επιβαρύνει τους πλουσιότερους με το βάρος της λιτότητας και μείωσε τις ανισότητες. Υπό την συντηρητική κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη, που βρίσκεται στην εξουσία από το 2019, οι ανισότητες αυξάνονται. Μεταξύ 2015 και 2019, τα εισοδήματα του 10% των φτωχότερων αυξήθηκαν κατά 45%, ενώ μειώθηκαν κατά 2,7% για το 10% των πλουσιότερων [σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ]. Αντίθετα, μεταξύ 2019 και 2023, τα εισοδήματα του 10% των φτωχότερων μειώθηκαν κατά 8,1%, ενώ τα εισοδήματα του 10% των πλουσιότερων αυξήθηκαν κατά 13%.Η γαλλική κυβέρνηση θα μπορούσε να αποφασίσει να κατανείμει με δίκαιο τρόπο το βάρος της λιτότητας. Ο Γάλλος οικονομολόγος Gabriel Zucman προτείνει, για παράδειγμα, να φορολογηθούν με 2% οι περιουσίες άνω των 100 εκατομμυρίων ευρώ, οι οποίες αντιπροσωπεύουν μόνο περίπου 1.800 νοικοκυριά. Ωστόσο, η κυβέρνηση Bayrou φαίνεται να αντιτίθεται σε αυτό. Η νεοφιλελεύθερη δεξιά του κ. Μητσότακη ή του κ. Bayrou θέλει να προστατεύσει τις ελίτ με κάθε κόστος. Αυτή είναι μία από τις μεγάλες διαφορές με την Αριστερά, η οποία, αντιθέτως, ενδιαφέρεται για την ευημερία των πολλών, των πιο αδύναμων και της μεσαίας τάξης.

Γιατί αποφασίσατε το 2023 να αποχωρήσετε από την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ και παραμείνατε αθόρυβος για μήνες, ενώ το κόμμα σας βυθιζόταν στην κρίση;

Επειδή δεν πρόταξα το προσωπικό μου συμφέρον. Θεώρησα ότι έπρεπε να δοθεί μια ώθηση, αρχής γενομένης από μία αλλαγή στην ηγεσία. Ο τρόπος με τον οποίο εξελίχθηκαν τα γεγονότα δεν φαίνεται να ανταποκρίθηκε στις προσδοκίες μου… Η Αριστερά, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη, πρέπει να βρει ξανά τον προσανατολισμό της και να εμπνεύσει εκ νέου τους πολίτες, διότι σήμερα το σχέδιό μας για κοινωνική δικαιοσύνη και πρόοδο είναι πιο αναγκαίο από ποτέ, σε έναν κόσμο όπου οι ανισότητες διευρύνονται και η ακροδεξιά κερδίζει έδαφος.

-Τα μέσα ενημέρωσης στην Ελλάδα ανακοινώνουν τη μεγάλη επιστροφή σας και πιστεύουν ότι θα δημιουργήσετε ένα νέο κόμμα…

Προς το παρόν, γράφω το βιβλίο μου. Δεν σκέφτομαι τίποτα άλλο.

-Αλλά σας λείπει η εξουσία;

Όχι, ποτέ δεν διψούσα για εξουσία. Αλλά μου λείπει η ενεργός πολιτική και η επαφή με τους ψηφοφόρους.


Πηγή Φωτογραφίας: LOUIZA VRADI - LE MONDE