EnΠώς το αίσθημα αδικίας "οδηγεί" την αντισυστημική ψήφο στο 38%: Το 77% θεωρεί την κοινωνία άδικη, το 49% απομακρύνεται από το πολιτικό σύστημα
Άνοδος νέων πολιτικών σχημάτων
Η έρευνα της Kapa Research αποκαλύπτει ότι το 77% των Ελλήνων θεωρεί την κοινωνία άδικη, με έντονη δυσαρέσκεια στις νεότερες ηλικίες
Ευτυχης Παλληκαρης
Είναι το αίσθημα αδικίας που διακατέχει την πλειοψηφία της κοινής γνώμης ο τροφοδότης της λεγόμενης αντισυστημικής ψήφου; Φαίνεται από τις δημοσκοπήσεις πως η δυσαρέσκεια των πολιτών, αν και προέρχεται από διαφορετικές αιτίες και κίνητρα, όχι μόνο αντέχει στο διάβα του χρόνου, αλλά ανατροφοδοτείται και αποτελεί τη «δεξαμενή» έκφρασης αντισυμβατικών πολιτικών συμπεριφορών. Από την άποψη αυτή, ενδεικτικά των τάσεων που επικρατούν είναι τα ευρήματα της έρευνας της Kapa Research, που διενεργήθηκε τον Σεπτέμβριο.
Διαβάστε: "Κρατάει" στους νέους 17-24 η ΝΔ: Ποιοι ζητούν αυτοδύναμη κυβέρνηση και τι λένε για Μητσοτάκη - Τι δείχνει η δηµοσκόπηση GPO για τα Παραπολιτικά 90,1
Σύμφωνα με την έρευνα, το 77% των ερωτώμενων θεωρεί ότι η ελληνική κοινωνία είναι μια άδικη κοινωνία. Το αίσθημα αδικίας είναι ακόμα εντονότερο στις νεότερες ηλικίες 17 έως 34 ετών, με ποσοστό 85%. Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά την οικονομική κατάσταση των συμπολιτών μας, τον πυρήνα δηλαδή του τρόπου διαβίωσης, οι δύο στους τρεις (66%) θεωρούν ότι βρίσκονται άδικα σε αυτήν την οικονομική κατάσταση. Επιπλέον, οι επτά στους δέκα Έλληνες θεωρούν ότι το κράτος στέκει εμπόδιο στην επαγγελματική τους καριέρα.
Εξάλλου, η δυσφορία για την οικονομική δυσπραγία αποτυπώνεται σε όλες τις δημοσκοπήσεις, καθώς η ακρίβεια και ο πληθωρισμός (μαζί με τα θέματα διαφθοράς και διαφάνειας) βρίσκονται στην πρώτη θέση αξιολόγησης των κρίσιμων προβλημάτων που αφορούν τα νοικοκυριά αλλά και τις επιχειρήσεις. Σε ό,τι αφορά την εργασία και τη σταδιοδρομία, 48% δηλώνουν πως έχουν μειωμένες ευκαιρίες για οικονομική βελτίωση και κοινωνική ανέλιξη. Το ποσοστό αυτό στις ηλικίες 35 έως 54 ετών -δηλαδή αυτές που επλήγησαν από την κρίση και τα μνημόνια- ανέρχεται στο 59%. Το αίσθημα αδικίας και οι ανισότητες έχουν σοβαρές επιπτώσεις στην πολιτική συμπεριφορά των πολιτών. Σύμφωνα με την έρευνα της Kapa Research, τα αισθήματα αδικίας πυροδοτούν την απόσταση από το πολιτικό σύστημα (49%), την αντισυστημική ψήφο (38%).
Αυτές οι δύο παράμετροι είναι που καταγράφηκαν τόσο στις ευρωεκλογές -κυρίως με τα θηριώδη ποσοστά αποχής που άγγιξαν το 60%- όσο και στις δημοσκοπήσεις της περιόδου έπειτα από αυτές, όπου η «γκρίζα ζώνη» των αναποφάσιστων παραμένει ο άγνωστος Χ για τα κόμματα, ενώ παράλληλα κόμματα με αντισυστημικό προφίλ -όπως η Πλεύση Ελευθερίας- απογειώθηκαν έστω και συγκυριακά σε διψήφια ποσοστά. Καταγράφονται επίσης ως συνέπειες η απάθεια ή η στροφή στο ατομικό συμφέρον (36%) και η συμμετοχή σε εκδηλώσεις διαμαρτυρίας (32%). Το αίσθημα αδικίας τροφοδοτείται και από υποκειμενικές προσλήψεις πραγματικών προβλημάτων, όπως είναι η έκταση της διαφθοράς. Αλήθεια, υπάρχει τρόπος να διαχειριστεί κάποιος το ότι το 97% των ερωτηθέντων κάνει λόγο για καθολική διάδοση της διαφθοράς ή ότι το 45% δηλώνει ότι έχει βιώσει ή έχει γίνει μάρτυρας περιπτώσεων διαφθοράς;
Οι αντισυστημικές συμπεριφορές ευνοούνται και από τα κυρίαρχα συναισθήματα που καταγράφει η έρευνα: ανησυχία, φόβος, απαισιοδοξία, απογοήτευση, θυμός. Όλα αυτά εξηγούν την απάντηση των πολιτών στο ερώτημα τι θα ευνοούσε τη συμμετοχή στα κοινά τα επόμενα πέντε-δέκα χρόνια. Ο ένας στους δύο (47%) απαντά «ένα νέο κόμμα που θα εκπροσωπούσε καλύτερα ανθρώπους σαν κι εμένα». Πώς συναντιέται το ρεύμα αυτό με τις προσπάθειες των θεσμικών κομμάτων να αυξήσουν την επιρροή τους; Παράλληλα, όμως, πόσο πρόσφορο είναι το έδαφος για τα νέα πολιτικά εγχειρήματα που κυοφορούνται; Οι απαντήσεις δεν είναι μονοσήμαντες, αλλά είναι φανερό ότι τόσο ο Αλέξης Τσίπρας όσο και ο Αντώνης Σαμαράς ή, όπως ακούγεται, η Μαρία Καρυστιανού εκτιμούν ότι ευνοούνται από τη δυσφορία της κοινής γνώμης και την αναζήτηση «κάτι νέου». Ίσως εδώ βρίσκεται και η εξήγηση για την επιρροή των τριών αυτών παραγόντων, όπως την κατέγραψε την περασμένη Τρίτη η Marc. Στην πιθανότητα ψήφου, η κ. Καρυστιανού είναι μακράν πρώτη με 32,3% - με το ποσοστό να ανεβαίνει στο 46,3% στις ηλικίες 17 έως 44. Ακολουθούν ο κ. Τσίπρας με 24% και ο κ. Σαμαράς με 16,3%. Όλοι τους φιλοδοξούν να κεφαλαιοποιήσουν πολιτικά, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, το αίσθημα αδικίας και την αντισυστημική διάθεση που κυριαρχούν.
Για την κυβέρνηση, η οποία στην εκτίμηση ψήφου «παίζει» περί το 30%, είναι φανερό ότι το κλίμα αυτό δεν την ευνοεί. Αφενός, βαρύνεται με τις ευθύνες που της καταλογίζει μεγάλη μερίδα των πολιτών για την ακρίβεια και τα σκάνδαλα, αλλά και το αρνητικό φορτίο της απαξίωσης των θεσμών. Αφετέρου, στενεύει το φάσμα των εφεδρειών για την αναπλήρωση των απωλειών, ώστε να έχει βάση ο στόχος που έθεσε ο πρωθυπουργός, την περασμένη Τετάρτη, για αυτοδυναμία της ΝΔ από τις πρώτες εκλογές το 2027. Για το ΠΑΣΟΚ, ως θεσμικό κόμμα, που επίσης πλήττεται από την καθολικά αρνητική στάση μεγάλης μερίδας των πολιτών στους θεσμούς, η στρατηγική του εμφανίζει περιπλοκές.
Ο πειρασμός να ενδώσει σε αντισυστημικές πρακτικές είναι υπαρκτός και πλέον ανιχνεύσιμος, αλλά σε αυτή την περίπτωση οι απώλειες στο Κέντρο μπορούν να αποδειχτούν δυσαναπλήρωτες. Το ενδιαφέρον είναι πως πιθανά νέα σχήματα -λόγω της άρνησης του υπάρχοντος πολιτικού φάσματος- πλήττουν κόμματα τόσο αριστερά του ΠΑΣΟΚ όσο και δεξιά της ΝΔ. Συμπερασματικά, όσο φουντώνει το αίσθημα αδικίας, τόσο θα προσθέτει άγνωστες παραμέτρους για το αύριο του πολιτικού μας συστήματος.
Δημοσιεύτηκε στο Καρφί
Διαβάστε: "Κρατάει" στους νέους 17-24 η ΝΔ: Ποιοι ζητούν αυτοδύναμη κυβέρνηση και τι λένε για Μητσοτάκη - Τι δείχνει η δηµοσκόπηση GPO για τα Παραπολιτικά 90,1
Δημοσκοπήσεις: Το αίσθημα αδικίας και η άνοδος της αντισυστημικής ψήφου
Σύμφωνα με την έρευνα, το 77% των ερωτώμενων θεωρεί ότι η ελληνική κοινωνία είναι μια άδικη κοινωνία. Το αίσθημα αδικίας είναι ακόμα εντονότερο στις νεότερες ηλικίες 17 έως 34 ετών, με ποσοστό 85%. Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά την οικονομική κατάσταση των συμπολιτών μας, τον πυρήνα δηλαδή του τρόπου διαβίωσης, οι δύο στους τρεις (66%) θεωρούν ότι βρίσκονται άδικα σε αυτήν την οικονομική κατάσταση. Επιπλέον, οι επτά στους δέκα Έλληνες θεωρούν ότι το κράτος στέκει εμπόδιο στην επαγγελματική τους καριέρα.
Χαμένη εμπιστοσύνη στο πολιτικό σύστημα
Εξάλλου, η δυσφορία για την οικονομική δυσπραγία αποτυπώνεται σε όλες τις δημοσκοπήσεις, καθώς η ακρίβεια και ο πληθωρισμός (μαζί με τα θέματα διαφθοράς και διαφάνειας) βρίσκονται στην πρώτη θέση αξιολόγησης των κρίσιμων προβλημάτων που αφορούν τα νοικοκυριά αλλά και τις επιχειρήσεις. Σε ό,τι αφορά την εργασία και τη σταδιοδρομία, 48% δηλώνουν πως έχουν μειωμένες ευκαιρίες για οικονομική βελτίωση και κοινωνική ανέλιξη. Το ποσοστό αυτό στις ηλικίες 35 έως 54 ετών -δηλαδή αυτές που επλήγησαν από την κρίση και τα μνημόνια- ανέρχεται στο 59%. Το αίσθημα αδικίας και οι ανισότητες έχουν σοβαρές επιπτώσεις στην πολιτική συμπεριφορά των πολιτών. Σύμφωνα με την έρευνα της Kapa Research, τα αισθήματα αδικίας πυροδοτούν την απόσταση από το πολιτικό σύστημα (49%), την αντισυστημική ψήφο (38%).
Η αποχή και η άνοδος νέων πολιτικών σχημάτων
Αυτές οι δύο παράμετροι είναι που καταγράφηκαν τόσο στις ευρωεκλογές -κυρίως με τα θηριώδη ποσοστά αποχής που άγγιξαν το 60%- όσο και στις δημοσκοπήσεις της περιόδου έπειτα από αυτές, όπου η «γκρίζα ζώνη» των αναποφάσιστων παραμένει ο άγνωστος Χ για τα κόμματα, ενώ παράλληλα κόμματα με αντισυστημικό προφίλ -όπως η Πλεύση Ελευθερίας- απογειώθηκαν έστω και συγκυριακά σε διψήφια ποσοστά. Καταγράφονται επίσης ως συνέπειες η απάθεια ή η στροφή στο ατομικό συμφέρον (36%) και η συμμετοχή σε εκδηλώσεις διαμαρτυρίας (32%). Το αίσθημα αδικίας τροφοδοτείται και από υποκειμενικές προσλήψεις πραγματικών προβλημάτων, όπως είναι η έκταση της διαφθοράς. Αλήθεια, υπάρχει τρόπος να διαχειριστεί κάποιος το ότι το 97% των ερωτηθέντων κάνει λόγο για καθολική διάδοση της διαφθοράς ή ότι το 45% δηλώνει ότι έχει βιώσει ή έχει γίνει μάρτυρας περιπτώσεων διαφθοράς;Οι αντισυστημικές συμπεριφορές ευνοούνται και από τα κυρίαρχα συναισθήματα που καταγράφει η έρευνα: ανησυχία, φόβος, απαισιοδοξία, απογοήτευση, θυμός. Όλα αυτά εξηγούν την απάντηση των πολιτών στο ερώτημα τι θα ευνοούσε τη συμμετοχή στα κοινά τα επόμενα πέντε-δέκα χρόνια. Ο ένας στους δύο (47%) απαντά «ένα νέο κόμμα που θα εκπροσωπούσε καλύτερα ανθρώπους σαν κι εμένα». Πώς συναντιέται το ρεύμα αυτό με τις προσπάθειες των θεσμικών κομμάτων να αυξήσουν την επιρροή τους; Παράλληλα, όμως, πόσο πρόσφορο είναι το έδαφος για τα νέα πολιτικά εγχειρήματα που κυοφορούνται; Οι απαντήσεις δεν είναι μονοσήμαντες, αλλά είναι φανερό ότι τόσο ο Αλέξης Τσίπρας όσο και ο Αντώνης Σαμαράς ή, όπως ακούγεται, η Μαρία Καρυστιανού εκτιμούν ότι ευνοούνται από τη δυσφορία της κοινής γνώμης και την αναζήτηση «κάτι νέου». Ίσως εδώ βρίσκεται και η εξήγηση για την επιρροή των τριών αυτών παραγόντων, όπως την κατέγραψε την περασμένη Τρίτη η Marc. Στην πιθανότητα ψήφου, η κ. Καρυστιανού είναι μακράν πρώτη με 32,3% - με το ποσοστό να ανεβαίνει στο 46,3% στις ηλικίες 17 έως 44. Ακολουθούν ο κ. Τσίπρας με 24% και ο κ. Σαμαράς με 16,3%. Όλοι τους φιλοδοξούν να κεφαλαιοποιήσουν πολιτικά, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, το αίσθημα αδικίας και την αντισυστημική διάθεση που κυριαρχούν.
Δύσκολη πολιτική εξίσωση
Για την κυβέρνηση, η οποία στην εκτίμηση ψήφου «παίζει» περί το 30%, είναι φανερό ότι το κλίμα αυτό δεν την ευνοεί. Αφενός, βαρύνεται με τις ευθύνες που της καταλογίζει μεγάλη μερίδα των πολιτών για την ακρίβεια και τα σκάνδαλα, αλλά και το αρνητικό φορτίο της απαξίωσης των θεσμών. Αφετέρου, στενεύει το φάσμα των εφεδρειών για την αναπλήρωση των απωλειών, ώστε να έχει βάση ο στόχος που έθεσε ο πρωθυπουργός, την περασμένη Τετάρτη, για αυτοδυναμία της ΝΔ από τις πρώτες εκλογές το 2027. Για το ΠΑΣΟΚ, ως θεσμικό κόμμα, που επίσης πλήττεται από την καθολικά αρνητική στάση μεγάλης μερίδας των πολιτών στους θεσμούς, η στρατηγική του εμφανίζει περιπλοκές.Ο πειρασμός να ενδώσει σε αντισυστημικές πρακτικές είναι υπαρκτός και πλέον ανιχνεύσιμος, αλλά σε αυτή την περίπτωση οι απώλειες στο Κέντρο μπορούν να αποδειχτούν δυσαναπλήρωτες. Το ενδιαφέρον είναι πως πιθανά νέα σχήματα -λόγω της άρνησης του υπάρχοντος πολιτικού φάσματος- πλήττουν κόμματα τόσο αριστερά του ΠΑΣΟΚ όσο και δεξιά της ΝΔ. Συμπερασματικά, όσο φουντώνει το αίσθημα αδικίας, τόσο θα προσθέτει άγνωστες παραμέτρους για το αύριο του πολιτικού μας συστήματος.
Δημοσιεύτηκε στο Καρφί
