Της Μαριάννας Πυργιώτη- Εφημερίδα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ

«Η αντιμετώπιση της παγκόσμιας μεταναστευτικής κρίσης (…) χρειάζεται μια παγκόσμια στρατηγική», είπε μεταξύ άλλων στους ευρωβουλευτές ο επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων, Μετανάστευσης και Ιθαγένειας, Δημήτρης Αβραμόπουλος, την Τρίτη στο Στρασβούργο.  Η τοποθέτηση είναι σωστή, αλλά εδώ και καιρό στις Βρυξέλλες και το Βερολίνο προτιμούν να ακούνε τις φωνές όσων θεωρούν αποτελεσματικούς, σε μια κρίση που κινδυνεύει να τινάξει στον αέρα την Ε.Ε. «Υπάρχει μείζον πρόβλημα και δεν έχουμε χρόνο για ασυντόνιστες ενέργειες ή αργές διαδικασίες. Θα το αντιμετωπίσουμε θεσμικά και δυναμικά», έλεγε ανώτατος αξιωματούχος της Κομισιόν πριν από έναν μήνα.

Ηδη, το κλίμα για το «Κολέγιο των Επιτρόπων» είχε βαρύνει επικίνδυνα και από τις πρωτεύουσες χωρών-μελών εκτοξεύονταν κατηγορίες για την αναποτελεσματικότητά του, καθώς η κρίση συνεχιζόταν. Το Βερολίνο αντιμετώπιζε την πρώτη «ανταρσία» χωρών-μελών της δικής του επιρροής και η καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ εισέπραξε το πολιτικό κόστος. Παράλληλα, ο πρόεδρος της Κομισιόν, Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, έχασε κάθε όρεξη για τα συνηθισμένα αστειάκια του και βρέθηκε στο κενό, ενώ ο Ελληνας καθ’ ύλην αρμόδιος επίτροπος πήγαινε «by the book», χωρίς σοβαρή επιρροή στις εξελίξεις.  

ΧΟΡΗΓΗΣΗ

Σε αυτό το σκηνικό ελάχιστοι εξεπλάγησαν από την πρώτη κίνηση αλλαγής των αξιωματικών στη σκακιέρα: Η διαδικασία χορήγησης 700.000.000 ευρώ προς χώρες που δέχονται μεγάλο όγκο προσφύγων (βλέπε Ελλάδα κατά κύριο λόγο) μέσω ενός παραλλαγμένου «εργαλείου» δεν αφορά στον Δ. Αβραμόπουλο, αλλά στον επίτροπο Ανθρωπιστικής Βοήθειας και Διαχείρισης Κρίσεων, τον Κύπριο Χρήστο Στυλιανίδη.

Είναι η πρώτη φορά που ευρωπαϊκά κονδύλια ανθρωπιστικής βοήθειας αφορούν χώρα-μέλος της Ε.Ε., κάτι που εύλογα τονίστηκε από τα ΜΜΕ και όχι μόνον. Η απαραίτητη έγκριση για διοχέτευση αυτών των πόρων συνοδεύτηκε από τις επεξηγήσεις του αρμόδιου επιτρόπου, ο οποίος ξεκαθάρισε ότι θα ακολουθηθεί η πάγια τακτική: Τα χρήματα θα δοθούν σε συνεργασία με διάφορες οργανώσεις και το τραπεζικό σύστημα και θα προέλθουν από τον κοινοτικό προϋπολογισμό. Η συγκεκριμένη πρακτική προκάλεσε μια μίνι αντιπαράθεση στο εσωτερικό της Ελλάδας, καθώς ερμηνεύτηκε ως απόδειξη έλλειψης εμπιστοσύνης προς την κυβέρνηση, και τη σκληρή αντεπίθεση του Μαξίμου, που έκανε λόγο για άθλια διαστρέβλωση της πραγματικότητας…  Η πραγματικότητα, πάντως, είναι πιο περίπλοκη. Τυπικά, αυτό που έγινε είναι απόλυτα συμβατό με τους κανόνες και τα χαρτοφυλάκια των επιτρόπων. Ουσιαστικά, είναι η πρακτική διάσταση της απόφασης Βρυξελλών-Βερολίνου να επιταχύνουν και να λειτουργήσουν με πυγμή. Τα δείγματα γραφής του Κύπριου επιτρόπου είχαν κριθεί άριστα, οι ικανότητες και η αποτελεσματικότητά του το ίδιο, ενώ η Μεγαλόνησος μόλις αποχαιρέτησε τα μνημόνια επιτυχώς. Αυτά μετράνε στη ζυγαριά των Βρυξελλών και του Στρασβούργου…

ΑΝΤΙΘΕΣΗ

 Πέραν αυτών, όμως, ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ χρησιμοποίησε τη νέα δομή που έφτιαξε το 2014, όταν δημιούργησε αντιπροέδρους Γενικής Εποπτείας. Και ο πρώτος αντιπρόεδρος, ο Ολλανδός Φρανς Τίμερμανς, με αρμοδιότητα τον τομέα Ενδοθεσμικών Σχέσεων, Κράτους Δικαίου και Χάρτας Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, είναι το πρόσωπο που θα παίξει τον πρωταγωνιστικό-συντονιστικό ρόλο στο Προσφυγικό.  Εκ της θέσεώς του μπορεί να εποπτεύει τους εμπλεκόμενους επιτρόπους, δηλαδή τους κ. Αβραμόπουλο και Στυλιανίδη, αλλά και την επικεφαλής Εξωτερικής Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ενωσης, Φεντερίκα Μογκερίνι.  Δείγμα των προθέσεων και των αντιλήψεών του έδωσε την Τρίτη στο Ευρωκοινοβούλιο, όταν εξέφρασε την αντίθεσή του προς την «πολιτική τροχονόμου για το Προσφυγικό που ακολούθησαν ορισμένα κράτη-μέλη» - πιο καθαρό μήνυμα για την Αθήνα δεν γινόταν. Και πρόσθεσε ότι με τον τρόπο αυτό τα κράτη «συμβάλλουν στην αμφισβήτηση της Συνθήκης Σένγκεν, η κατάργηση της οποίας θα σήμαινε ένα κόστος γύρω στα 5-8 δισ. ευρώ ετησίως… Δεν μπορούμε να έχουμε ανεξέλεγκτες ροές μεταναστών που μετακινούνται προς τον βορρά, περνώντας διαδοχικά τα σύνορα». Αναφερόμενος, δε, στην Ελλάδα τόνισε ότι θα έχει τη βοήθεια της Ε.Ε., αλλά «χρειάζεται να αντιμετωπίσει τις σοβαρές αδυναμίες που έχει στη διαχείριση των συνόρων». Συνοψίζοντας, είναι φανερό ότι υποβαθμίζεται σιωπηλά με τον λεγόμενο… βρυξελλιώτικο τρόπο ο καθ’ ύλην αρμόδιος επίτροπος Μεταναστευτικού, με την πρακτική αναβάθμιση του επιτρόπου Ανθρωπιστικής Βοήθειας και την υπερ-εποπτεία του πρώτου αντιπροέδρου. 

Η εμπλοκή στην Προεδρική εκλογή

Οταν το 2014 ο Δημήτρης Αβραμόπουλος πήρε το σημαντικότερο μέχρι τότε χαρτοφυλάκιο που δόθηκε σε Ελληνα στην Κομισιόν, το Μεταναστευτικό αντιμετωπιζόταν ακόμα χλιαρά, η κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου είχε υπό έλεγχο τις ροές και ο νέος επίτροπος είχε διατελέσει ΥΠ.ΕΞ. και ΥΠΕΘΑ. Οι αρμοδιότητές του ήταν και πολλές και σημαντικές, κάτι που τότε τονίστηκε ιδιαίτερα. Η συνέχεια, όμως, πολιτικά δημιούργησε μια αρνητική δυναμική. Το πρώτο πρόβλημα που, όπως λένε κύκλοι στην Κομισιόν, «δεν ξεπεράστηκε πραγματικά» ήταν η εμπλοκή του ονόματός του στην εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας. Ο ίδιος τήρησε μια στάση που δεν άφηνε αμφιβολίες για το ότι επεδίωκε το αξίωμα, παρόλο που δεν είπε κάτι ανάλογο δημόσια. Οπως αναφέρουν οι ίδιοι κύκλοι, «η σκέψη και μόνο ότι λίγους μήνες μετά την τοποθέτησή του θα παραιτείτο, κάτι που θα σήμαινε ανατροπή όλου του “Κολεγίου” και αναδιανομή χαρτοφυλακίων, προκάλεσε οργή και πανικό». Γιατί ανατροπή; Διότι, αν τελικά οριζόταν επίτροπος από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛ., δεν θα μπορούσε φυσικά να έχει το χαρτοφυλάκιο Μεταναστευτικής Πολιτικής. Αυτό το «χουνέρι» δεν ξεχάστηκε και δεν ξεπεράστηκε ποτέ, παρ’ όλες τις προσπάθειες εξομάλυνσης από πλευράς Αβραμόπουλου.

Το άλλο πρόβλημα ήταν η νέα κυβέρνηση και η σχέση της με τον επίτροπο. Και εκεί υπήρχε πρόβλημα «αδειάσματος», που επίσης δεν ειπώθηκε δημόσια. Αυτή τη φορά από την πλευρά του επιτρόπου, που είχε πιστέψει ότι θα προτεινόταν για την Προεδρία…  Η συνέχεια εξελίχθηκε ανάλογα. Η καχυποψία και η ψυχρότητα υπήρχαν ένθεν κακείθεν, οπότε όποια καταλυτική επιρροή μπορούσε να έχει ένας Ελληνας επίτροπος σε μια ελληνική κυβέρνηση απλώς δεν υπήρξε. Το Μαξίμου θεωρούσε ότι ο κ. Αβραμόπουλος δεν ενεργούσε όσο «θερμά» θα ήθελε το ίδιο και ο επίτροπος ότι το Μαξίμου έκανε ό,τι ήθελε ερήμην του. Με αυτές τις συνθήκες ο ρόλος του κ. Αβραμόπουλου επί της ουσίας υποβαθμίστηκε, κάτι που πλέον είναι ορατό.