Ως πυλώνας σταθερότητας στην περιοχή των Βαλκανίων περιγράφεται από ανώτερες διπλωματικές πηγές των ΗΠΑ η Ελλάδα, με το 2019 να αποτελεί ένα έτος-ορόσημο για την εξέλιξη των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών, της συνεργασίας τους και του ρόλου της Ελλάδας στην περιοχή, καθώς είναι ο πρώτος χρόνος που η Ελλάδα δεν βρίσκεται σε Μνημόνια, μια εξέλιξη για την οποία εκφράζει την ικανοποίησή της η Ουάσινγκτον.

Ο ρόλος της Ελλάδας στα Βαλκάνια, σε συνάρτηση με την πολιτική των ΗΠΑ στην περιοχή, έχει δύο επιμέρους χαρακτηριστικά και τέσσερις άξονες. Τα χαρακτηριστικά αυτά είναι από τη μια η κομβική γεωγραφική θέση που έχει ως εμπορικό και ενεργειακό σταυροδρόμι και ο οικονομικός της ρόλος στην ευρύτερη περιοχή.

Ο πρώτος από τους τέσσερις άξονες πάνω στους οποίους δομείται η συνεργασία ΗΠΑ - Ελλάδας είναι η άμυνα και η ασφάλεια. Σε αυτό το πλαίσιο, στόχος είναι να συνεχιστούν οι πολύπλευρες αμυντικές σχέσεις, όπως οι κοινές στρατιωτικές ασκήσεις. Παράλληλα, θα συνεχιστεί η συνεργασία και στην αντιτρομοκρατία, με την ανταλλαγή πληροφοριών και τη συνεργασία στην ασφάλεια των συνόρων.

Δεύτερος άξονας είναι το εμπόριο και οι επενδύσεις, με την τελευταία ΔΕΘ να αποτελεί το παράδειγμα. Στόχος των ΗΠΑ είναι να συνεχιστεί η παρουσία τους στη Βόρεια Ελλάδα μέσω της καθιέρωσης μιας ετήσιας «μικρής ΔΕΘ», όπως αποκαλείται, και της συνέχισης εμπορικής δραστηριότητας σε τομείς όπως η πληροφορική και οι υποδομές.

Τρίτον, δίνεται ιδιαίτερη σημασία στις πολιτιστικές σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών, με την ενίσχυση της συνεργασίας μουσείων και ανταλλαγής φοιτητών. Στην κατεύθυνση αυτή αποφασίστηκε η πρώτη Περιφερειακή Διάσκεψη Κορυφής του προγράμματος Gilman Scholar να πραγματοποιηθεί στην Ελλάδα, καθώς και η συνέχιση του προγράμματος Fulbright.

Τέταρτος άξονας και ιδιαίτερα σημαντικός είναι η ενέργεια, με σημεία-κλειδιά τον διευρυμένο σταθμό LNG στη Ρεβυθούσα του Σαρωνικού, τον TAP και τον διασυνδετήριο αγωγό Ελλάδας - Βουλγαρίας. Ως επόμενοι στόχοι στην ενεργειακή πολιτική τίθενται ο τερματικός σταθμός LNG στην Αλεξανδρούπολη και ο αγωγός EastMed.

Στο μέτωπο των επενδύσεων πολύ ψηλά στην ατζέντα βρίσκεται, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, το Ελληνικό, το οποίο θεωρείται ένας ξεχωριστός αναπτυξιακός πόλος για την περιοχή και την «αθηναϊκή Ριβιέρα». Αμερικανικές εταιρείες, δε, προτίθενται να κάνουν επενδύσεις σε τομείς όπως ο τουρισμός, η ψυχαγωγία αλλά και το καζίνο που σχεδιάζεται να λειτουργήσει στην εν λόγω περιοχή.

Δυτικός βαλκανικός διάδρομος

Η ενίσχυση της ελληνικής οικονομίας στους τομείς που αναφέρθηκαν ήδη αποτελεί μόνο ένα κομμάτι της συνολικής πολιτικής των ΗΠΑ στα Βαλκάνια και ειδικότερα στον αποκαλούμενο «δυτικό βαλκανικό διάδρομο», με δύο πτυχές.

Από τη μια τη σταθεροποίηση των διακρατικών σχέσεων στην περιοχή (Ελλάδα - ΠΓΔΜ, Σερβία - Κόσοβο - Αλβανία), με απώτερο στόχο την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων στην Ευρωπαϊκή Ενωση και από την άλλη τη δημιουργία μιας ζώνης ανάσχεσης της ρωσικής επιρροής στην περιοχή των Βαλκανίων και της πρόθεσης του Κρεμλίνου να επηρεάζει την εξέλιξη των πραγμάτων στην περιοχή.

Σύμφωνα με ανώτερες διπλωματικές πηγές, η κύρωση και εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών αποτελεί ένα απαραίτητο βήμα προς την κατεύθυνση αυτή, καθώς θα «ξεκλειδώσει» και τις εξελίξεις στην Αλβανία.

Οι πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα, τόσο με τη διάλυση της κυβερνητικής συνεργασίας μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝ.ΕΛ. όσο και με τις εκλογικές αναμετρήσεις που θα δημιουργήσουν νέο πολιτικό τοπίο στη χώρα, με νέους συσχετισμούς και νέο ένοικο στο Μέγαρο Μαξίμου, αντιμετωπίζονται, κατά την πάγια τακτική των ΗΠΑ, ως ένα ζήτημα εσωτερικής πολιτικής. Σύμφωνα με τις ίδιες διπλωματικές πηγές, υπάρχει συνέχεια στις σχέσεις μεταξύ ΗΠΑ και Ελλάδας, που δεν επηρεάζεται από την αλλαγή των κυβερνήσεων, κάτι το οποίο δείχνει ότι οι δημοκρατικοί θεσμοί λειτουργούν.

Επιπλέον, υπάρχει το παράδειγμα στις σχέσεις ΗΠΑ - Ελλάδας, οι οποίες δεν επηρεάστηκαν κατά μείζονα τρόπο από την αλλαγή προεδρίας από τον Μπαράκ Ομπάμα στον Ντόναλντ Τραμπ. Με τον ίδιο τρόπο, άλλωστε, αντιμετωπίζεται και η αποχώρηση του Πάνου Καμμένου από το υπουργείο Εθνικής Αμυνας, υπό την έννοια ότι ήταν μια εξέλιξη που οφείλεται στη λειτουργία των θεσμών και της δημοκρατίας, καθώς οι καλές σχέσεις και η συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών σε μια σειρά ζητημάτων δεν είναι θέμα προσώπων, αλλά ευρύτερων πολιτικών.