Γρηγόρης Βαλτινός στα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ»: Δεν γίνεται ο ιδιώτης παραγωγός να κινδυνεύει να πάει στη φυλακή!
Αναμένεται κρίσιμη συνάντηση της Ενωσης Θεατρικών Παραγωγών με το υπουργείο Πολιτισμού - Ο ταλαντούχος και δημοφιλής ηθοποιός, αντιπρόεδρος του ΔΣ της ΕΝΘΕΠΑ μιλά για την επιβίωση του θεάτρου και τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν άμεσα
Συνάντηση µε την ηγεσία του υπουργείου Πολιτισµού αναµένει τις επόµενες ηµέρες η Ενωση Θεατρικών Παραγωγών (ΕΝΘΕΠΑ*). Στόχος είναι να τεθούν υπό συζήτηση εκκρεµή και νέα αιτήµατα για την εύρεση ενός αποτελεσµατικού σχεδίου σχετικά µε τη βιωσιµότητα των θεατρικών επιχειρήσεων, που επλήγησαν από την πανδηµία COVID-19.
Επανερχόμενοι στο σήμερα, η ικανοποίηση ορισµένων αιτηµάτων προχωρά µεν, αλλά σε πολύ αργούς ρυθµούς, και οι ιδιώτες θεατρικοί παραγωγοί δεν έχουν λάβει καµία εξειδικευµένη βοήθεια.
Σε λίγες ηµέρες ξεκινούν οι επιδοτήσεις, που άλλωστε ανέµεναν από τον περασµένο Μάρτιο. Σύµφωνα µε την ΕΝΘΕΠΑ, στην παρούσα φάση αυτό δεν είναι αρκετό. Τα ερωτήµατα πληθαίνουν, ενόψει µάλιστα και της σταδιακής χαλάρωσης του lockdown σε άλλους τοµείς.
«Τον ασθενή πρέπει να τον φροντίσουµε πριν πεθάνει. Αυτή τη στιγµή που µιλάµε, το θέατρο είναι στην εντατική. Εποµένως θα πρέπει να περάσουµε σε λύσεις δραστικές», τόνισε σε επικοινωνία µε τα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ ο Γρηγόρης Βαλτινός, ηθοποιός, σκηνοθέτης, θεατρικός παραγωγός (Θέατρο Ιλίσια) και αντιπρόεδρος του ∆.Σ. της ΕΝΘΕΠΑ. Ο ίδιος κατέστησε σαφές πως το θέατρο ως επιχείρηση διαφέρει ολοκληρωτικά από κάθε άλλη µορφή πολιτιστικού θεάµατος και ευρύτερης ψυχαγωγίας, χαρακτηρίζοντας απαξιωτικό το ότι για κάποιους θέατρα, πίστες και µπουζούκια είχαν ίση αντιµετώπιση. «Τα οριζόντια µέτρα που αφορούν σε άλλους κλάδους, εν προκειµένω, ξέρετε πού συντελούν; Στο να µη σε πετάξουν έξω οι ιδιοκτήτες, να µη σου κατασχέσουν το θέατρο ή να µην κινδυνεύσεις µε φυλάκιση. Οι περισσότεροι από τους θεατρικούς παραγωγούς δεν έχουµε τα µπετά. Νοικιάζουµε τους χώρους», εξήγησε, προσθέτοντας πως ετησίως το κόστος µπορεί να αγγίζει τις 150.000 ευρώ.
Με άλλα λόγια, λέει πως, αν το κράτος στηρίζει τους θεατρικούς παραγωγούς µε το να τους ανακουφίζει από ένα ποσοστό ενοικίου της τάξεως του 60%, αυτό είναι µεν ένα στήριγµα, όχι όµως µια παραγωγική βοήθεια, ώστε να συνεχίσουν τη δραστηριότητα της θεατρικής τέχνης. Και εδώ θα πρέπει να επισηµάνουµε ότι οι θεατρικοί παραγωγοί δεν έχουν οικονοµικό περίσσευµα, πράγµα που επιβεβαιώνει και η ΕΝΘΕΠΑ.
Θυμάμαι κάθε μέρα τον συγχωρεμένο τον Βαγγέλη Λιβαδά που έλεγε: το θέατρο είναι η πιο κουτή επιχείρηση!
«Είµαστε τσίµα-τσίµα. Και το τσίµα-τσίµα που σας λέω είναι αν είµαστε πολύ τυχεροί. Συνήθως µπαίνουµε µέσα».
Μη βιαστεί κανείς να αναρωτηθεί γιατί τότε ασχολούνται µε τη θεατρική παραγωγή. Ο καλλιτεχνικός οίστρος πάντα στέλνει µια σπίθα αισιοδοξίας, που δίνει κουράγιο στους ιδιώτες θεατρικούς παραγωγούς να µην τα παρατήσουν, ελπίζοντας πως η επόµενη παράσταση θα αφήσει κάποιο κέρδος. «Ξεκινάς µε ένα ρεπερτόριο που σε καλύπτει πρώτα αισθητικά. Κι ελπίζεις να µην µπεις µέσα, όχι να βγάλεις χρήµατα. Τέτοιους σεισµούς λοιπόν σαν την πανδηµία αντέχουν όσες επιχειρήσεις έχουν απόθεµα και όχι οι φτωχές επιχειρήσεις. Το θέατρο είναι µία από τις φτωχές επιχειρήσεις - είναι γνωστό, δεν το λέµε τώρα για να µας λυπηθούν. Ακούµε συνεχώς περί στήριξης στον εργασιακό ή επιχειρηµατικό κλάδο. Εάν θέλουµε στη χώρα που γέννησε το θέατρο να υπάρξει συνέχεια, πρέπει να βρεθούν άµεσα τρόποι».
Οι αριθμοί που δίνει για μια ενδεικτική εικόνα από τα έσοδα προηγούμενων ετών δίνουν την πικρή πραγματικότητα. «Μια παράσταση μπορεί να έχει κόστος 500.000 ευρώ στη σεζόν μέχρι το Πάσχα και να έχει δώσει 470.000 ευρώ. Εχεις μπει δηλαδή μέσα και 30.000 ευρω! Θυμάμαι κάθε μέρα τον συγχωρεμένο τον Βαγγέλη Λιβαδά που έλεγε: το θέατρο είναι η πιο κουτή επιχείρηση!».
Ζητάμε από το κράτος την επαναφορά των εργατικών εισιτηρίων
Αν πρέπει να δοθεί προτεραιότητα σε κάποιο από τα αιτήµατα της ΕΝΘΕΠΑ, είναι στην επαναφορά του θεσµού των εργατικών εισιτηρίων. ∆ιαδικασία κατά την οποία το κράτος θα προαγοράζει, για παράδειγµα, εκατό, διακόσιες χιλιάδες εισιτήρια ως ένα είδος επιδότησης και θα τα µοιράζει στις αίθουσες, αναλογικά πάντα µε τον αριθµό θέσεων του κάθε χώρου. «Θεωρώ ότι είναι πρωτεύουσας σηµασίας να προχωρήσει το κράτος στα εργατικά εισιτήρια. ∆ιότι, δεδοµένου ότι µε την προαγορά θα εισπράττουµε εγκαίρως τα χρήµατα, θα έχουµε τη δυνατότητα να ξέρουµε πόσους ηθοποιούς θα προσλάβουµε και να κάνουµε ένα πλάνο µε τα κόστη. ∆ιότι ποιος µου διασφαλίζει ότι αν ανοίξουµε θα έχουµε κόσµο και ότι δεν θα πάρω στον λαιµό µου τους επαγγελµατίες;».
Ολα αυτά η ΕΝΘΕΠΑ τα έχει ζητήσει από το υπουργείο Πολιτισµού και ελπίζει σε ένα καλό αποτέλεσµα το συντοµότερο. «Είναι σηµαντικό ότι δηµιουργήθηκε ένα υφυπουργείο για τα θέµατα σύγχρονου πολιτισµού και ευτύχηµα που ανέλαβε ο Ν. Γιατροµανωλάκης, µε τον οποίο µπορούµε άµεσα να συζητήσουµε τα επιµέρους πρακτικά προβλήµατα», συµπλήρωσε.
ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΝΤΙΘΕΤΟΣ ΜΕ ΤΟ LIVE STREAMING
Ο Γρηγόρης Βαλτινός θεωρεί πως το 30% στην πληρότητα είναι ποσοστό αυτοκτονικό, ενώ όσον αφορά το ραδιοφωνικό θέατρο δεν εκφράζει κάποια ελπίδα. Ούτε βλέπει φως για πρωτοβουλίες στήριξης από τους ιδιωτικούς επιχειρηματικούς ομίλους, επιμένοντας στο ότι η λύση είναι να αλλάξει η σχέση του κράτους με την ιδιωτική παραγωγή. «Δεν γίνεται κάθε φορά που ο ιδιώτης παραγωγός επιθυμεί να κάνει μια μεγάλη παράσταση να κινδυνεύει να πάει στην φυλακή!», λέει αγανακτισμένος μιλώντας για αθέμιτο ανταγωνισμό με τις επιχορηγούμενες παραγωγές.
Ωστόσο, είναι εντελώς αντίθετος με το live streaming θέατρο ως λύση στην περίοδο της πανδημίας. Δεν πιστεύει πως το να βλέπει ο θεατής σε πραγματικό χρόνο το έργο όπως δηλαδή παίζεται στη σκηνή αποτελεί μια καλή εναλλακτική, καθώς η τελική του εικόνα που είναι η ψηφιακή ανασύρει επικίνδυνες ατέλειες, κι ας συνυπάρχουν την ίδια στιγμή, έστω ψηφιακά θεατής και ηθοποιός. Τι έχει να προτείνει αντ’ αυτού; «Ενα πάρα πολύ καλό γύρισμα μιας παράστασης με κινηματογραφικές προοπτικές. Για να μπορέσει κάποιος να δει και να απολαύσει μια θεατρική παράσταση, θα πρέπει να προηγηθεί ειδική κινηματογράφηση, με τις απαραίτητες ενέργειες όπως είναι το ντεκουπαζ και στη συνέχεια να φτάσει όπως πρέπει στην οθόνη του θεατή».
Εδώ γεννάται και το εξής ερώτημα: ανησυχεί μήπως επικρατήσει η τάση για το digital θέατρο μελλοντικά σαν κάτι πιο εύκολο και λιγότερο κοστοβόρο;
«Το σκέφτομαι και αυτό. Τα τελευταία δέκα-είκοσι, ίσως και τριάντα χρόνια, κανένα θεατρο, δεν θα μπορούσε να κρατηθεί ζωντανό χωρίς τα ομαδικά εισιτήρια, τα οποία μην ξεχνάμε είναι και σε μειωμένη τιμή», είπε αναφερόμενος στα ΚΑΠΗ, τους συλλόγους, κ.ο.κ. «Αυτά δεν θα ξανάρθουν στο άμεσο μέλλον γιατί πρόκειται για τις ευπαθείς ομάδες. Πόσω μάλλον αν επικρατήσει το livestreaming, το οποίο έχει και υψηλότερο κόστος».
Ας το κάνουμε λοιπόν σαν μια τέλεια παραγωγή του Χόλιγουντ
Η ΠΑΝΔΗΜΙΑ ΦΕΡΝΕΙ ΤΕΛΙΚΑ ΤΟ… ‘ΣΙΝΕ-ΘΕΑΤΡΟ’;
Ασφαλώς και αναγνωρίζει τη θετική πλευρά του live streaming όπως το ότι προσελκύει θεατές από διάφορα μέρη της Ελλάδας και του εξωτερικού αλλά σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να αντικατασταθεί το θέατρο που μέχρι τώρα όλοι ξέραμε.
«Στην τελευταία τηλεδιάσκεψη που είχα με το ΔΣ της ΕΝ.ΘΕ.ΠΑ πρότεινα να γίνεται μια μαγνητοσκόπηση της παράστασης ώστε να μπορεί να τη δει και ο κόσμος στο εξωτερικό, όπως γινεται στο Metropolitan Οpera. Ας το κάνουμε λοιπόν σαν μια τέλεια παραγωγή του Χόλιγουντ».
Αυτό δεν είναι κάτι που προτείνει αυθορμήτως, ως ένα βολικό συνδυασμό σινεμά και θεάτρου. Υπάρχει ένα ολόκληρο σκεπτικό πίσω από την ιδέα: «Για να γίνει αποδοθεί σωστά μια παράσταση ψηφιακά πρέπει να τοποθετηθούν οι κάμερες πάνω στην σκηνή. Συνεπώς, χρειαζόμαστε τράβελινγκ και κοντινά πλάνα. Αν σε μια σκηνή ένας ηθοποιος βρέχεται, θα πρέπει να σταματήσουμε το γύρισμα, να αφαιρέσουμε το ασύρματο μικρόφωνο και μετά να συνεχίσουμε με μπουμ».
* Το ∆.Σ. της ΕΝΘΕΠΑ αποτελείται από τους ∆ιονύση Παναγιωτάκη, Γρηγόρη Βαλτινό, Μιχάλη Αδάµ, Γεράσιµο Σκαφίδα, Νίκο Αρτικόπουλο, Μίλτο Σωτηριάδη και Παναγιώτη Γεώργα
