Αν μία φωτογραφία μπορεί να αποτυπώσει τη στιγμή και να τη χαράξει στην αιωνιότητα, η στιγμή του γιουγκοσλαβικού εμφύλιου που πέρασε στην αιωνιότητα και αποτελεί το σύμβολο μίας ολόκληρης χώρας είναι η κλωτσιά του Ζβόνιμιρ Μπόμπαν στον Βόσνιο αστυνομικό, Ρέφικ Αχμέτοβιτς.

Στις 13 Μαΐου 1990, ο Ερυθρός Αστέρας ταξιδεύει από το Βελιγράδι μέχρι το Ζάγκρεμπ για να αντιμετωπίσει την Ντιναμό, σε έναν αγώνα που σήμανε την έναρξη του εμφυλίου που αιματοκύλησε τις γιουγκοσλαβικές χώρες, με τις μνήμες να μην έχουν σβήσει ακόμα και σήμερα.

Οι δύο ομάδες αναμετρήθηκαν τότε σε ένα τεταμένο κλίμα. Τις εκλογές της Κροατίας είχε κερδίσει η Κροατική Δημοκρατική Ένωση του Φράνιο Τούτσμαν, που ήταν υπέρ της ανεξαρτησίας της χώρας, ενώ το ίδιο είχε συμβεί και στη Σλοβενία, τον Ερυθρό Αστέρα συνόδευαν 3.000 σκληροπυρηνικοί οπαδοί της ομάδας με αρχηγό τον Σέρβο εθνικιστή, Ζέλικο Ραζνάτοβιτς, γνωστό ως Αρκάν. Πριν και κατά τη διάρκεια του αγώνα, οι οπαδοί των δύο ομάδων συγκρούονταν εντός και εκτός γηπέδου εν μέσω συνθημάτων. Λίγο πριν την έναρξη του αγώνα, στον αγωνιστικό χώρο βρίσκονται αντιμέτωποι οπαδοί της Ντιναμό Ζάγκρεμπ και αστυνομικές δυνάμεις με τους παίχτες της κροατικής ομάδας να παρακολουθούν.

Όταν ο Ζβόνιμιρ Μπόμπαν βλέπει έναν οπαδό να ξυλοκοπείται από έναν αστυνομικό, «βλέπει» την καταστολή και την καταπίεση της Κροατίας από τη Σερβία. Τρέχει και κλωτσάει τον αστυνομικό στο πρόσωπο.

Ένας ποδοσφαιρικός αγώνας με νικητή τον εθνικισμό, γίνεται η «σπίθα» για να ανάψει η «φωτιά» του γιουγκοσλαβικού εμφυλίου.

Στο Euro2021 μία χώρα που προέκυψε από τον εμφύλιο που ξεκίνησε στην Γιουγκοσλαβία από την κλωτσιά στο «Μάξιμιρ», απέδειξε ότι το ποδόσφαιρο εκτός από «όπιο του λαού», όπως έλεγε ο θρυλικός τεχνικός της μεγάλης Μίλαν, Αρίγκο Σακί, είναι και πεδίο άσκησης πολιτικής.

north-macedonia-2020-kit-2
Η εμφάνιση των Σκοπίων με τα αρχικά FFM

Τα Σκόπια εμφανίστηκαν στον αγώνα φορώντας εμφανίσεις που έγραφαν «FFM» («Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου της Μακεδονίας»), αγνοώντας την επιστολή του Λευτέρη Αυγενάκη προς τον πρόεδρο της UEFA, Αλεξάντερ Τσέφεριν, με την οποία ζητούσε να γίνει χρήση της ορθής εθνικής συντομογραφίας/ακρωνυμίου «NM» ή «RNM» της Βόρειας Μακεδονίας κατά τη διάρκεια του Euro2021.

Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, στη συνέχεια, έστειλε επιστολή προς τον Σκοπιανό υπουργό Εξωτερικών, Μπουγιάρ Οσμάνι, τονίζοντας  την ανάγκη για πλήρη, συνεπή και με καλή πίστη εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών, ενώ συμφωνά με διπλωματικές πηγές, επισήμανε ότι στο πλαίσιο της διεθνούς πρακτικής, της πλήρους εφαρμογής της συμφωνίας, καθώς και της προσπάθειας διατήρησης μιας θετικής δυναμικής στις διμερείς σχέσεις, η γειτονική χώρα οφείλει να χρησιμοποιεί σαν ακρωνύμιο γράμματα που να ανταποκρίνονται στο όνομα της, όπως «NM» (North Macedonia) ή εναλλακτικά «RNM» (Republic of North Macedonia).

BOREIA-makedonia

Η απάντηση από τον ομόλογό του, Μπουγιάρ Οσμάνι, ήταν πως «η Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία Μακεδονίας, είναι ένας ανεξάρτητος και μη κερδοσκοπικός οργανισμός που δεν λαμβάνει κρατική χρηματοδότηση. Σύμφωνα με τη Συμφωνία των Πρεσπών, το ζήτημα της ονομασίας “Μακεδονία”, αφορά ιδρύματα, οργανισμούς, ενώσεις που λαμβάνουν κρατική χρηματοδότηση».

Η πρόκληση δε, δεν περιορίστηκε αποκλειστικά στα αρχικά της ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας που αναγράφονται στις εμφανίσεις της ομάδας, αλλά είχε και μία τηλεοπτική πτυχή. Το παιχνίδι καλύφθηκε τηλεοπτικά από την κρατική τηλεόραση«MRT», η οποία λαμβάνει κρατική χρηματοδότηση και έχει τα δικαιώματα των μεταδόσεων όλων των αγώνων του EURO 2020 στη χώρα. Σε όλη τη διάρκεια του ματς γινόταν λόγος για «εθνική της Μακεδονίας», ενώ αποκαλούσαν «Μακεδονία» την χώρα.

Η απάντηση της UEFA εκτός από το ότι «πέταξε την μπάλα στην εξέδρα» επικαλούμενη  άρθρο της Συμφωνίας των Πρεσπών στο οποίο είναι σαφές ότι υπάρχει διαφορά ερμηνείας,  υπογραμμίζει ότι «δεν θα επιτρέψει στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο να γίνει η πλατφόρμα για τη μεταφορά πολιτικών μηνυμάτων οποιασδήποτε φύσης και θα συνεχίσει να προστατεύει τη πολιτική ουδετερότητας, όπως κατοχυρώνεται στο καταστατικό της».

Και κάπως έτσι το erga omnes πήγε περίπατο αγκαζέ με την ουδετερότητα και το ποδόσφαιρο έγινε για ακόμα μία φορά εργαλείο άσκησης πολιτικής στα Βαλκάνια.