«Αν δεν μπορείτε να μπλοφάρετε… τότε δεν έχετε καμία τύχη στον κόσμο των δημοπρασιών», λένε οι παλιοί δάσκαλοι που έχουν σπουδάσει την ψυχολογία της πλειοδοσίας και των αγοραπωλησιών έργων τέχνης. Και επιμένουν πως στις δημοπρασίες οι πάντες, έμποροι, brokers, συλλέκτες, δημοπράτες,  θα κάνουν τα δικά τους τρικ: από τα ρούχα που θα επιλέξουν να φορέσουν, μέχρι το πώς θα χτυπήσουν το οποιοδήποτε ή τι… θα πουν για να αποπροσανατολίσουν τους αντιπάλους ώστε να επιτύχουν τον τελικό τους σκοπό. 

Γιατί ο κ. Ζαχαρίας Πορταλάκης είχε αρνηθεί ότι το έργο «Infinity Field, Torino Series #320» που έβγαινε σε δημοπρασία του οίκου Christie’s ήταν δικό του; Είχε τους σκοπούς του ή απλώς ‘ήθελε να κινηθεί κάτω από πλήρη μυστικότητα; Ας δούμε όμως τα πράγματα από την αρχή. 
Σε προηγούμενο άρθρο της, η «Ε» είχε αναφερθεί στην αγορά έργων του Θεόδωρου Στάμου και τα επίπεδα των τιμών, όπως τα δίνουν τα salerooms της Νέας Υόρκης. Μεταξύ άλλων, και στον  πίνακα  «Infinity Field, Torino Series #320».

Εντοπίζοντας πως ολόιδιο έργο, υπήρχε στη συλλογή του γνωστού συλλέκτη και χρηματιστή, η στήλη απευθύνθηκε για επιβεβαίωση. 
Αλλωστε, τυχαίνει συχνά να κυκλοφορούν στην αγορά, είτε πλαστοί πίνακες, είτε τα ίδια θέματα των εικαστικών, αλλά σε διαφορετικά υλικά, υποδεέστερα όπως το χαρτί. 

ΗΤΑΝ ΤΟ… ΙΔΙΟ ΕΡΓΟ!

Η «Ε» είχε επικοινωνήσει με τον κ. Πορταλάκη για να αποσαφηνίσει εάν τελικά πρόκειται για τον ίδιο πίνακα μιας και η ομοιότητα ήταν εξαιρετική. Μάλιστα, ρωτήσαμε αν επρόκειτο για το ίδιο έργο που είχε εκτεθεί και δημοσιευτεί στον κατάλογο της έκθεσης «Reds» (σελ. 50), που είχε πραγματοποιηθεί το 2009, με μεγάλη επιτυχία, στον εκθεσιακό χώρο που διατηρούσε πάνω από τα γραφεία της ομώνυμης χρηματιστηριακής του εταιρίας στην οδό Πεσματζόγλου στο κέντρο της Αθήνας. 

Προς έκπληξή της είχε λάβει αρνητική απάντηση. Δηλαδή, πως ο πίνακας δεν ήταν ο ίδιος. 
Ωστόσο, η «Ε» διασταυρώνοντας τις εκτιμήσεις της, ενημερώνει σήμερα πως το έργο ανήκε στη συλλογή του κ. Ζαχαρία Πορταλάκη.
Πρόκειται για το ακρυλικό του Στάμου ζωγραφισμένο σε καμβά το 1991 από την ενότητα «Reds» για την οποία ο κ. Πορταλάης είχε πει:

«Όταν είχα ρωτήσει τον Στάμο τι συμβολίζουν όλα αυτά τα κόκκινα, μου είχε απαντήσει: ‘Αίμα’!».
Οι διαστάσεις του είναι 152,4x152,4εκ. και η πρώτη προέλευση όπως ανέφεραν οι Christie’s είναι η Γκαλερί Τούντα. Στον κατάλογο της έκθεσης «Reds», το έργο δημοσιεύεται με ελληνικό τίτλο, «Ατέρμονο Πεδίο Σειρά Τορίνο  320». Η ομάδα του οίκου Christie’s είχε προβλέψει πως ο πίνακας θα έπιανε χαμηλότερη τιμή 18.000 και υψηλότερη 20.000 δολάρια.  

Η ΤΕΛΙΚΗ ΤΙΜΗ ΤΟΥ

Ο πίνακας τελικά πουλήθηκε κοντά στο high estimate, προς 22.000 δολάρια συμπεριλαμβανομένων και των προμηθειών, και επιβεβαιώνοντας τα θετικά σημάδια στις ΗΠΑ για τα έργα του ελληνο-αμερικανού εξπρεσιονιστή. 
Στην χώρα μας γενικώς, συνηθίζεται άνευ ουσιαστικού λόγου, οι συλλέκτες να κινούνται κάτω από άκρα μυστικότητα. Επηρεάζοντας μάλιστα και τους γκαλερίστες, και σε κάποιες περιπτώσεις τους εικαστικούς. Ετσι, ξεικνά μια κουτή προκατάληψη, ένα ανόητο ταμπού του τύπου ‘δεν κάνει να μιλάμε για πωλήσεις’, ‘δεν κάνει να αναφέρουμε τις τιμές’, ‘ας μην προκαλούμε καιροί που είναι’, και άλλα τέτοια που στο τέλος μόνο κακό κάνει στην ελληνική αγορά. 

Γιατί στο διεθνές χρηματιστήριο, οι επενδυτές περιμένουν πότε θα αγοράσει και θα πουλήσουν οι Cohen, Wynn, Saatchi, Martinez, κ.α.; Γιατί οι συλλέκτες μπαινο-βγαίνουν στα salerooms; Τόσο αφελείς είναι; Μήπως λοιπόν, δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι όταν θα θέλουν να πουλήσουν  θα έχουν κάνει τη συλλογή τους ένα δυνατό provenance;  

ΕΙΧΕ ΠΡΟΒΛΕΦΘΕΙ Η ΕΚΤΙΝΑΞΗ!
Την προηγούμενη εβδομάδα, στη δημοπρασία «First Open» που έκανε ο οίκος Christie’s,  ο τζίρος έκλεισε στα 9.629.008 δολάρια. Τα έργα του Στάμου όχι μόνο σημείωσαν πολύ ικανοποιητικές τιμές, αλλά κατέγραψαν και υπεραξίες.  
Σε πλήρη επιβεβαίωση της «Ε», τα έργα του Στάμου έχουν βρει μια καλή θέση στη διεθνή αγορά και ειδικότερα στα salerooms των ΗΠΑ. 
Ακόμα και το έργο που είχε την πιο υψηλή τιμή εκτίμησης, σημείωσε μεγάλη υπεραξία. Το «Listening Hills Low Sun» (λάδι σε καμβά, 177,8x132,6εκ.), αναμενόταν πως θα αγγίξει από 100.000 έως 150.000 δολάρια. Η τελική του τιμή όμως σκαρφάλωσε στα 341.000 δολάρια!
Οι γνώστες της αγοράς, είχαν προβλέψει τη ζήτηση για τον πίνακα «Infinity Field, Lefkada Series» (ακρυλικό σε καμβά, 172,7x116,2εκ.) με προέλευση την Γκαλερί  ACA στη Νέα Υόρκη, και όπως είχαμε αναφέρει την προηγούμενη εβδομάδα,  το έργο έπιασε το υψηλό estimate, δηλαδή τις 40.000 δολάρια. 

ΓΙΑΤΙ ΧΑΡΙΣΕ ΕΙΚΟΝΕΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ

Πριν από λίγες ημέρες, ο Ζαχαρίας Πορταλάκης δώρισε ένα μέρος από την προσωπική του συλλογή στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτης που στεγάζεται στο Ηράκλειο. Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας «Η Κιβωτός της Ορθοδοξίας» ο συλλέκτης δώρισε 65 έργα εκ των οποίων Εικόνες βυζαντινής τέχνης που χρονολογούνται από τον 15ο έως τον 20ό αιώνα και έργα τέχνης πολύ γνωστών υπογραφών που έχουν βάση την βυζαντινή τέχνη, όπως πίνακες των Τσαρούχη, Στάμου, Καπράλου, Παρθένη, κ.α. Όπως δήλωσε στην «Κιβ. Της Ορθ.», ήταν μια ιδέα την οποία επεξεργαζόταν για αρκετά χρόνια στο μυαλό του, αλλά τώρα αισθάνθηκε πως είναι η κατάλληλη ευκαιρία. 

Το μουσειογραφικό έργο της έκθεσης συμπεριλαμβανομένης της ανακατασκευής των αιθουσών του Μουσείου που στεγάζουν τη Δωρεά Ζαχαρία Πορταλάκη ανέλαβαν οι αρχιτέκτονες Γιώργος Παρμενίδης και Christine Longuépée, ενώ την επιμέλεια υπογράφει η Xρυσαυγή Kούτσικου, αρχαιολόγος. Επιπλέον, πολύ σημαντικό είναι το έργο που παραχώρησε ειδικά για την έκθεση η Έλια Πορταλάκη, κόρη του συλλέκτη και δωρητή από την προσωπική της συλλογή. Πρόκειται για ένα ενυπόγραφο έργο του Ζαχαρία Καστροφύλακα, τρίπτυχο μικρών διαστάσεων που αναδεικνύει τη δεξιοτεχνία του γνωστού Κρητικού αγιογράφου του 18ου αιώνα στη μικρογραφική τέχνη.
Ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να δει από κοντά, να εκπαιδευτεί και να γνωρίσει κάθε όψη της Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής τέχνης, καθώς επίσης και τις τεχνικές κατασκευής μιας Εικόνας. Γεγονός που είναι πολύ σημαντικό όταν κάποιος αποφασίζει να εισχωρήσει είτε στο κομμάτι των συλλογών, είτε στο κομμάτι ων αγοραπωλησιών, παρακολουθώντας παράλληλα, και τη χρηματιστηριακή αξία των αντικειμένων αυτών.