Αναρωτιόμουν εάν η ηθική έχει ημερομηνία λήξης. Σκέφτηκα διάφορα παραδείγματα που μπορεί να αντλήσει κανείς από την Ιστορία, όπως το αποτρόπαιο του μεγάλου στρατηλάτη Αλεξάνδρου να κλείσει σε ένα κλουβί τον πρώην φίλο του και ανιψιό του Αριστοτέλη Καλλισθένη και να τον περιφέρει στην εκστρατεία ως άγριο ζώο σε κοινή θέα. Το επιχείρημα του Αλεξάνδρου πως θα τον δίκαζε σε δικαστήριο της Μακεδονίας όταν επέστρεφαν στην πατρίδα εξέπνευσε μαζί με τον Καλλισθένη στο κλουβί. Ο Αλέξανδρος, βέβαια, πλήρωσε τη συμπεριφορά του στους αιώνες, γιατί οι φίλοι του Αριστοτέλη αμαύρωσαν τη φήμη του κυκλοφορώντας ένα σωρό φήμες για τον Μακεδόνα υπέρλαμπρο στρατηλάτη. Ορισμένες από αυτές βρήκαν θέση σε χολιγουντιανές παραγωγές, οι οποίες προβάλλουν ως αληθείς φήμες για ιδιομορφίες στην προσωπική ζωή του ηγέτη. Αλλο θέμα που έχει να κάνει με τον αρχαιότερο του Αλεξάνδρου κόσμο και εντάσσεται στην προβληματική περί ηθικής είναι η γνωστή διαμάχη Αντιγόνης - Κρέοντα για την ταφή του νεκρού αδελφού της. Ο Πολυνείκης, προδότης της πόλης του και παρότι οι νόμοι το απαγόρευαν, έτυχε των μεταθανάτιων σπονδών από την Αντιγόνη, η οποία προέβαλε λόγους ηθικής οι οποίοι δεν ήθελαν άταφο τον νεκρό, βορά στα όρνεα.

Σας είπα δύο παραδείγματα που ακόμα και σήμερα απασχολούν την κοινή γνώμη όσων ενδιαφέρονται ουσιωδώς για τα ζητήματα ηθικής. Το τρίτο κορυφαίο είναι το κώνειο του Σωκράτη και η απόφασή του να μη δραπετεύσει από τη φυλακή, καθώς, πέραν του παρανόμου, θα ήταν και ανήθικο ο φιλόσοφος που διδάσκει με τον λόγο του ήθος να αυτοαναιρείται με την πράξη του. Το ήθος δεν είναι προϊόν που μπορεί να διαφημίζει κανείς για τον εαυτό του. Μπορεί να το διεκδικεί, βεβαίως, με τον λόγο του δημοσίως, όταν αυτό αμφισβητείται, μπορεί να στέλνει τους συκοφάντες του στο δικαστήριο, μπορεί να φιλοσοφεί περί αυτού, αλλά δεν μπορεί να το διεκδικεί μόνο για τον εαυτό του.

Στα καθ’ ημάς, λοιπόν, και με αφορμή το ερώτημά μου της αρχής εάν η ηθική έχει ημερομηνία λήξης, αναρωτιέμαι πόσο ηθικό είναι να υποστηρίζεις καθεστώτα που δολοφονούν εν ψυχρώ τους πολίτες τους, όπως αυτά της πρώην Σοβιετίας και της νυν Βενεζουελίας. Πόσο ηθικό είναι να χρηματοδοτείται το κόμμα σου διαχρονικά από καθεστώτα όπως της Βόρειας Κορέας του Κιμ Ιλ Σουνγκ, παππού του σημερινού δικτάτορα, ή του γείτονά μας Τσαουσέσκου, του οποίου ο γιος βίαζε από νεαρή ηλικία την ολυμπιονίκη Νάντια Κομανέντσι; Και, τέλος, πόσο ηθικό είναι ο αρχηγός ενός κόμματος που εν συνεχεία εξελέγη πρωθυπουργός να στέλνει επιστολή στον ηγέτη Μαδούρο λέγοντάς του πως ο πρέσβης του στη χώρα μας παρενοχλεί σεξουαλικά τις γυναίκες της πρεσβείας και, επειδή έχει γίνει θέμα, «φρόντισε να τον αποσύρεις για να μην το μάθουν και γίνουμε ρεζίλι»; Προσέξτε, όχι γιατί είναι ανήθικο, αλλά για να μην το μάθουν οι πολιτικοί αντίπαλοι και «γίνουμε ρεζίλι». Αυτά, βεβαίως, είναι περσινά ξινά σταφύλια θα μου πείτε και θα έχετε δίκιο. Το ανήθικο της πράξεως του κατά συρροή δολοφόνου, τον οποίο στις άδειές του από τον Κορυδαλλό υποδέχονται συγγενικά πρόσωπα υψηλόβαθμων στελεχών της αριστεράς κυβέρνησης, είναι, άραγε, ηθικό;

Ο -κατά την πρωτόδικη καταδίκηάθλιος ασελγός ανηλίκων θα στιγματίζεται εσαεί όταν η πράξη του καταδικαστεί και τελεσιδίκως. Η αξιοποίηση, όμως, μιας καταδικαστέας, απορριπτέας και, επαναλαμβάνω, άθλιας ατομικής συμπεριφοράς με τη λογική της συλλογικής πολιτικής ευθύνης είναι ίδιον των ολοκληρωτικών καθεστώτων. Αντιλαμβάνεται κανείς και τους σκοπούς και τον στόχο.

Η ηθική δεν έχει ημερομηνία λήξης, ούτε είναι νοητοί οι συμψηφισμοί. Για όλους. Οπως δεν μπορεί να φέρει συλλογική ευθύνη η παράταξη της Αριστεράς για τα λάθη δικών της στελεχών, παλαιών ή και σημερινών, το ίδιο ισχύει και για τους άλλους. Το περίφημο ηθικό πλεονέκτημα έχει προ πολλού καταρρεύσει. Ας βρουν άλλα επιχειρήματα, πιο πολιτικά. Εάν έχουν.