Η Καλλιρρόη Παρρέν αναδείχθηκε ως η πρώτη Ελληνίδα φεμινίστρια που σημάδεψε την ιστορία του ελληνικού γυναικείου κινήματος. Γεννημένη μεταξύ 1859 και 1861 στα Πλατάνια του Ρεθύμνου, αυτή η εξαιρετική φεμινίστρια κατάφερε να μεταμορφώσει τον τρόπο που η ελληνική κοινωνία αντιλαμβανόταν τον ρόλο της γυναίκας στα τέλη του 19ου αιώνα.

Διαβάστε: 11 Φεβρουαρίου 1934: Πρώτη φορά «ψήφος στο φουστάνι»

Τα πρώτα χρόνια και η εκπαίδευση της Παρρέν

Η Καλλιρρόη Σιγανού, όπως ήταν το πατρικό της όνομα, μετοίκησε με την οικογένειά της από την Κρήτη στον Πειραιά. Εκεί ξεκίνησε τις σπουδές της στις Γαλλίδες Καλόγριες, ενώ αργότερα παρακολούθησε ενισχυτικά μαθήματα ελληνικής γλώσσας για να προετοιμαστεί για το Αρσάκειο, από όπου και αποφοίτησε επιτυχώς.

Η μελλοντική φεμινίστρια ανέλαβε διευθυντικές θέσεις σε σημαντικά εκπαιδευτικά ιδρύματα. Το 1878 διηύθυνε το ιδιωτικό παρθεναγωγείο του Σταυράκη Αμηρά στην Αδριανούπολη, ενώ έναν χρόνο αργότερα ανέλαβε το Ροδοκανάκειο Παρθεναγωγείο της Οδησσού.

Η Καλλιρρόη Σιγανού έγινε Παρρέν όταν παντρεύτηκε τον Γάλλο δημοσιογράφο Ιωάννη Παρρέν, ο οποίος αργότερα διετέλεσε διευθυντής του Αθηναϊκού Πρακτορείου. Ο σύζυγός της ήταν έμπειρος επαγγελματίας, γεγονός που επιβεβαιώνεται από επιστολή των διευθυντών του Αθηναϊκού Τύπου προς τον Ελευθέριο Βενιζέλο το 1913.

Η "Εφημερίδα των Κυριών" και το φεμινιστικό όραμα

Το 1887 η Παρρέν εξέδωσε την "Εφημερίδα των Κυριών", το σημαντικότερο ελληνικό έντυπο με φεμινιστικό περιεχόμενο. Αυτή η πρωτοποριακή φεμινίστρια δημιούργησε ένα μέσο που στόχευε στη διάδοση του μηνύματος της ισότητας μεταξύ των δύο φύλων. Η εφημερίδα λειτούργησε ως κέντρο οργάνωσης γυναικείων δραστηριοτήτων, προωθώντας το δικαίωμα στην εκπαίδευση, την ίδρυση Κυριακάτικων σχολείων και φιλανθρωπικές δραστηριότητες. Δημοσίευε κείμενα σημαντικών Ελληνίδων συγγραφέων όπως η Σαπφώ Λεοντιάδος και η Σοφία Σλήμαν, καθώς και έργα γνωστών Ελλήνων λογοτεχνών.

Από το 1908 η εφημερίδα κυκλοφορούσε ως δεκαπενθήμερο εγκυκλοπαιδικό περιοδικό, μέχρι που η κυκλοφορία της διακόπηκε οριστικά το 1917 όταν η φεμινίστρια εκτοπίστηκε στην Ύδρα λόγω των φιλοβασιλικών της πεποιθήσεων.

Οι συγκρούσεις και οι υποστηρικτές της Παρρέν

Η "Εφημερίδα των Κυριών" προκάλεσε έντονες αντιδράσεις από λογίους της εποχής. Η πιο χαρακτηριστική σύγκρουση ήταν με τον Εμμανουήλ Ροΐδη, ο οποίος δημοσίευσε κριτική με τίτλο "Αἱ Γράφουσαι Ελληνίδες" στην εφημερίδα Ακρόπολις το 1896.

Ο Ροΐδης υιοθετούσε την άποψη του αναρχικού στοχαστή Πιερ Ζοζέφ Προυντόν ότι οι γυναίκες δεν είχαν δικαίωμα στη μόρφωση και την εργασία. Παρόλα αυτά, η φεμινίστρια είχε σημαντικούς υποστηρικτές όπως τον Κωστή Παλαμά, τον Γρηγόριο Ξενόπουλο και τον Βλάση Γαβριηλίδη.

Το συγγραφικό έργο και οι φιλανθρωπικές δραστηριότητες

Η Παρρέν εξέδωσε σημαντικά μυθιστορήματα, μεταξύ των οποίων "Τα βιβλία της Αυγής", "Η χειραφετημένη", "Η μάγισσα" και "Η νέα γυναίκα". Παράλληλα, αυτή η αφοσιωμένη φεμινίστρια ίδρυσε πολλές οργανώσεις:

  • Το πρώτο "Κυριακάτικο σχολείο για γυναίκες" το 1890
  • Το "Άσυλο της Αγίας Αικατερίνης" το 1893
  • Το "Άσυλο των Ανιάτων" το 1896
  • Την "Ένωση των Γυναικών" το 1896
  • Το "Λύκειο των Ελληνίδων" το 1911

Η Παρρέν συμμετείχε σε διεθνή συνέδρια στη Σουηδία, τη Ρωσία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, με στόχο να εντάξει το ελληνικό γυναικείο κίνημα σε ένα ευρύτερο δίκτυο. Εκπροσώπησε την Ελλάδα στη "Διεθνή Ένωση Γυναικών για την Ειρήνη και την Ελευθερία" και αγωνίστηκε για τη διαβαλκανική γυναικεία συνεννόηση.

Παρά τη διεθνή της δραστηριότητα, η φεμινίστρια περιόρισε τον αγώνα της σε ένα ελληνικό, παραδοσιακό πλαίσιο. Επιδίωκε την επίτευξη νομοθετικών μεταρρυθμίσεων για την εξίσωση των γυναικών με τους άνδρες και τη βελτίωση της θέσης τους στην οικογένεια και την κοινωνία.

Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε στην "Εφημερίδα των Κυριών": Ἡμεῖς ἕν ἐπιδιώκομεν: τὴν διὰ τῆς ἐντίμου καὶ ἀξιοπρεποῦς ἐργασίας ἐξασφάλισιν τοῦ ἄρτου τῶν γυναικῶν, αἵτινες ἕνεκα τοῦ δυσεπιτεύκτου σήμερον καταστάντος γάμου, δι’ ἔλλειψιν προικός, κινδυνεύουν νὰ ἀποθάνουν τῆς πείνης».

Η κληρονομιά της πρώτης Ελληνίδας φεμινίστριας

Ενώ άλλα γυναικεία κινήματα στην Ευρώπη αγωνίζονταν για πολιτικά δικαιώματα, η Παρρέν επέμενε στην εκπαιδευτική και οικονομική χειραφέτηση της Ελληνίδας. Πίστευε ότι η μετριοπαθής στάση της ήταν ο καλύτερος τρόπος για να προετοιμαστεί η κοινή γνώμη.

Το 1930 δόθηκε στις Ελληνίδες το δικαίωμα ψήφου στις δημοτικές εκλογές, ενώ το 1952 κατακτήθηκε η πλήρης πολιτική ισότητα. Η χειραφέτηση των γυναικών αποδείχθηκε κυρίως κοινωνικό, ιδεολογικό και πολιτικό ζήτημα που διαμορφώθηκε μέσα από ιστορικές περιστάσεις.

Τον Ιούνιο 1992 αναγέρθηκε προτομή της φεμινίστριας από τον Δήμο Αθηναίων για να τιμηθεί η μνήμη και η προσφορά της στον αγώνα για τα γυναικεία δικαιώματα.