Κατερίνα Σακελλαροπούλου για δικαιοσύνη και κρίση αξιών: Η απονομή γίνεται μόνο στα δικαστήρια (Εικόνες)

Στην παρουσίαση του νέου βιβλίου του πρώην υπουργού Τάσου Γιαννίτση με τίτλο «ΕΛΛΑΔΑ 1953-2024 Χρόνος και Πολιτική Οικονομία» (εκδόσεις Πατάκη), η τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου πραγματοποίησε μια ομιλία με ιδιαίτερο βάρος, στην οποία ανέδειξε κρίσιμα ζητήματα που αφορούν τη δικαιοσύνη, την κοινωνία και τη δημοκρατία.

Ξεκινώντας, αναφέρθηκε στην εικόνα που είχε για τον συγγραφέα προτού τον γνωρίσει προσωπικά: «Τον γνώριζα κυρίως ως τον εκφραστή της χαμένης ευκαιρίας του ασφαλιστικού, με το οποίο έχει αναπόσπαστα συνδεθεί. Τον σκεφτόμουν συχνά στο Δικαστήριο, με αφορμή υποθέσεις που απασχόλησαν την Ολομέλεια σχετικά με τα ζητήματα της βιωσιμότητας του συστήματος και της διαγενεακής αλληλεγγύης».

Κατερίνα Σακελλαροπούλου: Από την κρίση αξιών στην κρίση οικονομίας

Συνεχίζοντας, η κ. Σακελλαροπούλου εστίασε στο περιεχόμενο του βιβλίου του Τάσου Γιαννίτση, υπογραμμίζοντας τη σαφήνεια με την οποία περιγράφει τις παθογένειες της χώρας: «Εντοπίζει τις ολιγωρίες, τις καθυστερήσεις. Την άρνηση να ακολουθήσουμε μια ρεαλιστική γραμμή χωρίς ψευδαισθήσεις για το αύριο».

Η ίδια τόνισε ότι η κρίση του 2009, αν και οικονομική στην έκφρασή της, έχει βαθύτερες ρίζες: «Αν και η καρδιά της κρίσης είναι οικονομική, η αφετηρία της είναι αξιακή, γνωστική και πολιτισμική, και οι χειρισμοί της πολιτικοί». Έφερε μάλιστα ως παράδειγμα τον Αντώνη Μανιτάκη, ο οποίος έχει πει ότι «η κρίση που αποκαλούμε οικονομική είναι, πάνω απ’ όλα, κρίση του τρόπου ζωής μας».

Η τέως Πρόεδρος στάθηκε και στα χρόνια προβλήματα που εμποδίζουν την ανάπτυξη: την παραοικονομία, τη φοροδιαφυγή, τη διαφθορά, την πολιτική αναποτελεσματικότητα, αλλά και την προβληματική λειτουργία του κράτους δικαίου και της δικαιοσύνης.

Κατερίνα Σακελλαροπούλου: Η έννοια της δικαιοσύνης στη δημοκρατία

Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στον ρόλο της δικαιοσύνης. «Η δικαιοσύνη είναι το ζητούμενο της κοινωνικής οργάνωσης, η κατ’ εξοχήν πολιτική έννοια. Είναι η ιδέα που μας απαντά ποια δικαιώματα και ποιες υποχρεώσεις έχουμε απέναντι στους άλλους».

Η κ. Σακελλαροπούλου ξεκαθάρισε ότι η απόδοση ευθυνών έχει νόημα μόνο όταν γίνεται μέσω των προβλεπόμενων διαδικασιών: «Η δικαιοσύνη απονέμεται στα δικαστήρια, και μόνον εκεί, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις. Κάθε άλλη μέθοδος προσβάλλει το κράτος δικαίου και συμβάλλει στην υποβάθμιση του πολιτισμού μας».

Παράλληλα, προειδοποίησε για τον κίνδυνο του λαϊκισμού: «Αποτελεί επικίνδυνο λαϊκισμό να υποστηρίζεται ότι οι δυσλειτουργίες της δικαιοσύνης σημαίνουν και ανυπαρξία του κράτους δικαίου».

Σε άλλο σημείο, χαρακτήρισε παράδοξο και ανησυχητικό να αποδοκιμάζονται δικαστικές αποφάσεις πριν καν δημοσιευθούν, στη βάση μόνο του διατακτικού τους. «Έτσι η ελευθερία της έκφρασης, κορυφαίο συνταγματικό δικαίωμα, χάνει τη σημασία της και εξαντλείται σε ανούσια ανταλλαγή επικρίσεων και λοιδοριών», είπε.

Η ρίζα του κακού και η συλλογική κουλτούρα

Επανερχόμενη στις θέσεις του βιβλίου, μετέφερε την άποψη του Γιαννίτση ότι η ρίζα του κακού, ειδικά στη Μεταπολίτευση, βρίσκεται στη συλλογική κουλτούρα που ανέχεται την υπονόμευση του δημοσίου συμφέροντος. «Από την κατάληψη κάθε σπιθαμής ελεύθερου χώρου από κτίσματα και τραπεζοκαθίσματα, μέχρι την απαξίωση των μεγάλων θεσμών. Δεν σεβόμαστε ό,τι μας περιβάλλει, δεν το προστατεύουμε· αντίθετα το απαξιώνουμε».

Στο ίδιο πνεύμα, στάθηκε και στο ζήτημα της ενημέρωσης. Όπως είπε, «η ενημέρωση πλήττεται στον πυρήνα της και από τα τρολ και τα κέντρα που πλημμυρίζουν το διαδίκτυο με fake news για ανομολόγητους σκοπούς». Η κατάσταση αυτή, σύμφωνα με την ίδια, δημιουργεί «μια διαβρωτική για το πολίτευμα τοξικότητα», η οποία εντείνεται από τις δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης.

Τέλος, υπογράμμισε ότι η πραγματική ανάγκη δεν είναι η αναθεώρηση του Συντάγματος, αλλά η αναθεώρηση των νοοτροπιών: «Αυτές είναι που αντιστέκονται και παραμένουν το μεγαλύτερο εμπόδιο».

Η συζήτηση και οι παρεμβάσεις

Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με παρεμβάσεις πανεπιστημιακών, υπό τον συντονισμό του Κώστα Κωστή, ομότιμου καθηγητή ΕΚΠΑ και διευθυντή του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τράπεζας. Στη συζήτηση συμμετείχαν ο Σταύρος Θωμαδάκης, ομότιμος καθηγητής ΕΚΠΑ, και ο Πάνος Τσακλόγλου, καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, συμβάλλοντας με τις δικές τους τοποθετήσεις στη συνολική ανάλυση της περιόδου και των προκλήσεων που περιγράφει το βιβλίο.