«Κανείς δεν θα µείνει µόνος», είναι το µήνυµα που εκπέµπει το «πακέτο» που εξαγγέλθηκε στη Θεσσαλονίκη, παίρνει σάρκα και οστά µέρα µε τη µέρα και θα αποκτήσει µεγαλύτερη περίµετρο, όταν θα ανακοινωθεί το νέο µοντέλο επιδότησης για το ηλεκτρικό ρεύµα και το φυσικό αέριο.

Εν µέσω κρίσης και συστάσεων από τις Βρυξέλλες προς τα κράτη-µέλη για αυτοσυγκράτηση ως προς τα µέτρα στήριξης, η κυβέρνηση πάτησε στις θεαµατικές επιδόσεις της ελληνικής οικονοµίας -που ενδεχοµένως θα ξεπεράσει κατά πολύ την αναθεωρηµένη πρόβλεψη για 5,3%- και έβαλε µπροστά ένα πακέτο έκτακτων και µόνιµων µέτρων ύψους 5,5 δισ. ευρώ.

Αυτό που πρέπει, ωστόσο, να γίνει σαφές είναι ότι το ύψος αυτών των µέτρων µέχρι το τέλος της χρονιάς θα αγγίξει ή θα ξεπεράσει τα 9,5 δισ. ευρώ, καθώς οι µηνιαίες παρεµβάσεις στα τιµολόγια του ρεύµατος και του φυσικού αερίου εκτιµώνται περίπου στο 1,3- 1,5 δισ. ευρώ, σωρευτικά από πόρους του Ταµείου Ενεργειακής Μετάβασης και του Προϋπολογισµού.

Ρεύμα και θέρμανση

Τα συνολικά µέτρα για την αντιµετώπιση της ενεργειακής κρίσης υπολογίζονται πλέον στα 13,2 δισ. ευρώ µόνο για το 2022, δηλαδή σχεδόν 5 δισ. ευρώ παραπάνω από τις εκτιµήσεις του Ιουνίου. Από αυτά, τα 10,6 δισ. είναι το κόστος επιδότησης ρεύµατος και φυσικού αερίου για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, µε τα αποτελέσµατα να έχουν αρχίσει να αποτυπώνονται και στους δείκτες του πληθωρισµού, όπου οι αυξήσεις έχουν φρενάρει.

Μετά τις ανακοινώσεις της Κοµισιόν, η οποία στην πραγµατικότητα δεν απάντησε στα δύο µεγάλα ζητήµατα του πλαφόν στο φυσικό αέριο και της αποσύνδεσης της τιµής του ρεύµατος από τις έντονες διακυµάνσεις του φυσικού αερίου, η κυβέρνηση θα ενεργοποιήσει το δικό της πλάνο, που προβλέπει τη συνάρτηση των επιδοτήσεων µε την κατανάλωση τόσο στους λογαριασµούς του ηλεκτρικού όσο και στις χρεώσεις του φυσικού αερίου.

Οδεύοντας προς τη χειµερινή σεζόν, το φλέγον ήταν να βρεθεί το κατάλληλο «µίγµα» για να µην παγώσουν τα νοικοκυριά, ειδικά τα πιο ευάλωτα. Με τα δεδοµένα που υπάρχουν αυτήν τη στιγµή στο τραπέζι, το πετρέλαιο, αν και ακριβότερο κατά 25% από πέρυσι, είναι φτηνότερο ως καύσιµο θέρµανσης σε σχέση µε το πανάκριβο αέριο (200% ακριβότερο από πέρυσι και 1.200% από πρόπερσι) και προφανώς σε σχέση µε το ρεύµα, για το οποίο παύουν οι οριζόντιες επιδοτήσεις.

Ως αντίβαρο στην ακριβότερη τιµή του πετρελαίου θέρµανσης θα λειτουργήσει η εξής τετραπλή παρέµβαση:
  • 1. Αύξηση του επιδόµατος βάσης στα 350 ευρώ (αυξοµειώνεται όπως πέρυσι, µε τους ειδικούς συντελεστές που ισχύουν σε κάθε περιοχή).
  • 2. ∆ιεύρυνση της περιµέτρου των δικαιούχων στο 1,3 εκατοµµύριο, µε πιο «χαλαρά» εισοδηµατικά κριτήρια: από τα 14.000 ευρώ στα 16.000 ευρώ για τον άγαµο και από τα 20.000 ευρώ στα 24.000 ευρώ για τον έγγαµο, µε προσαύξηση κατά 3.000 ευρώ για κάθε τέκνο.
  • 3. ∆ιπλασιασµός του επιδόµατος για όλους τους νέους δικαιούχους και όσους χρησιµοποιήσουν φέτος πετρέλαιο αντί άλλου καυσίµου.
  • 4. Οριζόντια επιδότηση 0,25 ευρώ στην αντλία. Το συνολικό κόστος υπολογίζεται στα 550 εκατ. ευρώ.
Μοναδική γκρίζα ζώνη είναι οι επιδοτήσεις σε τουλάχιστον 700.000 νοικοκυριά που έχουν συνδεθεί µε το δίκτυο φυσικού αερίου, εκ των οποίων µόλις το 5%-10% έχουν κρατήσει τα παλιά συστήµατα θέρµανσης µε πετρέλαιο.

Ευάλωτοι

Εκτός της επιδότησης θέρµανσης, οι χαµηλοσυνταξιούχοι θα έχουν εκ νέου την έκτακτη ενίσχυση µε µια νέα «επιταγή ακρίβειας», η οποία θα είναι 250 ευρώ. Σηµαντικό είναι ότι αλλάζει και το εισοδηµατικό κριτήριο, καθώς το µηνιαίο εισόδηµα ανεβαίνει στα 800 ευρώ, µε αποτέλεσµα να καλύπτονται περίπου 1 εκατοµµύριο δικαιούχοι, δηλαδή 350 χιλιάδες παραπάνω από την αντίστοιχη παρέµβαση του περασµένου Απριλίου.

Εκτός από τους χαµηλοσυνταξιούχους, εφάπαξ έκτακτη ενίσχυση, συνολικού ύψους 496 εκατ. ευρώ, θα λάβουν:
  • 35.000 ανασφάλιστοι υπερήλικοι του ΟΠΕΚΑ (250 ευρώ),
  • 172.000 δικαιούχοι επιδόµατος ΑΜΕΑ (250 ευρώ),
  • 225.000 δικαιούχοι του ελάχιστου εγγυηµένου εισοδήµατος, που θα δουν διπλή δόση τον ∆εκέµβριο,
  • 800.000 δικαιούχοι επιδόµατος παιδιών του ΟΠΕΚΑ, που θα δουν µιάµιση επιπλέον µηνιαία δόση.
Δεν θα ήταν υπερβολή αν υποστήριζε κανείς ότι οι συνταξιούχοι βρέθηκαν στον πυρήνα του πακέτου µέτρων, καθώς, πέρα από τις οριζόντιες ενεργειακές επιδοτήσεις και την «επιταγή ακρίβειας», θα λάβουν εισοδηµατικές ενισχύσεις και µε τις πρώτες αυξήσεις ύστερα από 12 χρόνια. Το ύψος αυτών των αυξήσεων θα προσδιοριστεί στις αρχές του 2023, καθώς αποτελούν συνάρτηση των ρυθµών ανάπτυξης και του πληθωρισµού, ωστόσο είναι βέβαιο ότι θα κινηθούν άνω του 6%. Συνταξιούχος χωρίς προσωπική διαφορά, που σήµερα λαµβάνει 750 ευρώ στην τσέπη τον µήνα, από 01/01/2023 και µε αύξηση της τάξεως του 6% η σύνταξή του αυξάνεται κατά 45 ευρώ τον µήνα, φτάνοντας στα 795 ευρώ, µε ετήσιο όφελος 540 ευρώ. Σε περίπτωση που η αύξηση ανέλθει στο 6,5%, η σύνταξή του αυξάνεται κατά 49 ευρώ τον µήνα, φτάνοντας στα 799 ευρώ, µε ετήσιο όφελος 588 ευρώ, ενώ αν η αύξηση είναι στο 7,5%, η σύνταξή του αυξάνεται κατά 56 ευρώ τον µήνα, φτάνοντας στα 806 ευρώ, µε ετήσιο όφελος 672 ευρώ.

Ακόµα µεγαλύτερο όφελος θα έχουν οι συνταξιούχοι µε εισόδηµα άνω των 1.000 ευρώ µηνιαίως ή 12.000 ευρώ ετησίως, καθώς απαλλάσσονται από την εισφορά αλληλεγγύης. Για παράδειγµα, συνταξιούχος µε συνολικό δηλωθέν εισόδηµα 22.000 ευρώ από δύο πηγές, 17.000 ευρώ από συντάξεις και 5.000 ευρώ από ενοίκια, θα έχει συνολικό ετήσιο όφελος 276 ευρώ.

Παρεμβάσεις πέντε σημείων

Σαφώς κερδισµένοι µπορούν να θεωρηθούν οι δηµόσιοι υπάλληλοι, µε παρεµβάσεις πέντε σηµείων:
  • 1. Μόνιµη κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης για 500.000 υπαλλήλους, µε κόστος που ξεπερνά τα 200 εκατ. ευρώ. Για παράδειγµα, υπάλληλος µε µηνιαίο εισόδηµα 1.666 ευρώ θα έχει ετήσιο όφελος 176 ευρώ.
  • 2. Κατάργηση της ειδικής εισφοράς 1% υπέρ του Ταµείου Πρόνοιας ∆ηµοσίων Υπαλλήλων για 600.000 υπαλλήλους. Ενας απλός υπάλληλος, νεοπροσληφθείς, ωφελείται κατά 109 ευρώ ετησίως.
  • 3. Αµεση διευθέτηση πάγιων µισθολογικών αιτηµάτων των Ενόπλων Δυνάµεων, όπως είναι η µισθολογική εξέλιξη εθελοντών µακράς διάρκειας και οπλιτών βραχείας ανακατάταξης, η επέκταση της µάχιµης πενταετίας ενστόλων και σε λοιπές κατηγορίες προσωπικού, η έκδοση απόφασης για καταβολή της ειδικής αποζηµίωσης για τη νυχτερινή απασχόληση των στελεχών των Ενόπλων∆υνάµεων και η ειδική πρόσθετη αµοιβή για πληρώµατα πολεµικών πλοίων.
  • 4. Αναµόρφωση του ειδικού µισθολογίου των 20.000 γιατρών του ΕΣΥ από την 1η Ιανουαρίου 2023, µε αύξηση του βασικού µισθού κατά 5%, του επιδόµατος νοσοκοµειακής απασχόλησης και του επιδόµατος θέσης ευθύνης. Η µεσοσταθµική αύξηση εκτιµάται στο 10%.
  • 5. Αναµόρφωση του µισθολογίου, µε έµφαση στους χαµηλόµισθους και σε όσους έχουν θέσεις ευθύνης από την 1η Ιανουαρίου 2024 και µε κόστος 500 εκατ. ευρώ. Για τους εργαζοµένους στον ιδιωτικό τοµέα δροµολογείται η περαιτέρω αύξηση του κατώτατου µισθού, η οποία θα τεθεί σε ισχύ από τον Μάιο της επόµενης χρονιάς.
Αν και το ποσοστό της θα προκύψει από τη διαβούλευση των κοινωνικών εταίρων και τις εκθέσεις των επιστηµονικών φορέων, υπάρχει προσδοκία ότι ο κατώτατος µισθός θα προσεγγίσει τα προ Μνηµονίων επίπεδα, δηλαδή τα 750 ευρώ.

Πέρα από την αύξηση του κατώτατου µισθού, οι «ενέσεις» στις αποδοχές των εργαζοµένων που έγιναν την περίοδο της πανδηµίας αποκτούν µόνιµα χαρακτηριστικά:
  • Μονιµοποίηση της µείωσης κατά 3 ποσοστιαίες µονάδες των ασφαλιστικών εισφορών και σωρευτικά κατά 3,9 µονάδες, µε κόστος 871 εκατ. ευρώ.
  • Μόνιµη κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης για 1,2 εκατ. εργαζοµένους, µε κόστος 765 εκατ. ευρώ.

Επαγγελματίες και αγρότες

Για τους αγρότες, πέρα από τη συνέχιση των επιδοτήσεων στο ρεύµα, που καλύπτουν το 90% των αυξήσεων, ενεργοποιούνται δύο νέα µέτρα στήριξης:

  • 1. Επιδότηση 250.000 αγροτών για το αυξηµένο κόστος των λιπασµάτων, µε κόστος 60 εκατ. ευρώ.
  • 2. Επιδότηση 50.000 κτηνοτρόφων για τις αυξηµένες τιµές στις ζωοτροφές, µε κόστος 89 εκατ. ευρώ.
Για µικροµεσαίες επιχειρήσεις και επαγγελµατίες µπορεί το φετινό πακέτο της ∆ΕΘ να µην είχε τα... συνήθη µέτρα -ούτως ή άλλως εν µέσω πανδηµίας έγιναν µειώσεις φορολογικών συντελεστών και ασφαλιστικών εισφορών, καθώς και µόνιµο «κούρεµα» της προκαταβολής φόρου εισοδήµατος-, ωστόσο οι ενεργειακές επιδοτήσεις προκαλούν δέος, καθώς µέχρι τώρα ανέρχονται σε 6,5 δισ. ευρώ.

Ακόµα κι έτσι, υπάρχουν δύο νέα µέτρα που διευκολύνουν την επιχειρηµατικότητα:
  • Απαλλαγή από το τέλος επιτηδεύµατος για επιτηδευµατίες και µικρές επιχειρήσεις, µε ακαθάριστα έσοδα έως 2 εκατ. ευρώ ετησίως, που θα αυξάνουν τον µέσο ετήσιο αριθµό εργαζοµένων πλήρους απασχόλησης, κατ’ ελάχιστο για ένα τρίµηνο για το έτος στο οποίο συντελείται η αύξηση.
  • Εως το τέλος του 2023, όσες επιχειρήσεις έχουν ποσοστό εργαζοµένων µε µερική απασχόληση άνω του 50%, για συµβάσεις που θα µετατραπούν από µερική σε πλήρη απασχόληση, απαλλάσσονται, για ένα έτος, από το 40% των ασφαλιστικών εισφορών για τον εν λόγω εργαζόµενο.
Οσο για την παράταση του µειωµένου ΦΠΑ στην εστίαση, τον τουρισµό, τα γυµναστήρια, τις σχολές χορού και τους κινηµατογράφους, µε κόστος σχεδόν 250 εκατ. ευρώ, είναι προφανές ότι ευνοεί πρώτιστα τις εν λόγω επιχειρήσεις.


*Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά στις 17 Σεπτεμβρίου 2022.