Παρά τη δραματική υστέρηση των εσόδων του φετινού προϋπολογισμού, το οικονομικό επιτελείο ανακοίνωσε ότι ο στόχος για το πρωτογενές πλεόνασμα όχι μόνο θα επιτευχθεί, αλλά και θα υπερκαλυφθεί, αφήνοντας το περιθώριο για τη διανομή κοινωνικού μερίσματος.

Η επίδοση αυτή έγινε εφικτή κυρίως λόγω των πλεονασμάτων των οργανισμών κοινωνικής ασφάλισης, αλλά και της υποεκτέλεσης δαπανών σε τομείς κρίσιμους για την οικονομία και την κοινωνία. Αν εξετάσει κανείς τους αριθμούς, θα δει πίσω τους εκατοντάδες χιλάδες πολίτες και επιχειρήσεις, οι οποίοι ουσιαστικά πληρώνουν το «μάρμαρο» για την επίτευξη των μνημονιακών στόχων.

Οι οργανισμοί κοινωνικής ασφάλισης, αντί για το προβλεπόμενο αρχικά πρωτογενές έλλειμα ύψους 938 εκατ. ευρώ, τελικά θα εμφανίσουν πρωτογενές πλεόνασμα 381 εκατ. ευρώ. Η απόκλιση αυτή, της τάξης των 1,2 εκατ. δισ. ευρώ, μπορεί να καλύπτει κατά ένα μεγάλο μέρος την «τρύπα» στα έσοδα, προέρχεται όμως από την καθυστέρηση της εκκαθάρισης 114.000 κύριων και 126.000 επικουρικών συντάξεων, καθώς και 62.000 εφάπαξ. Με άλλα λόγια, περίπου 300.000 δικαιούχοι περιμένουν επί μήνες -ή ακόμα και για χρόνια- να εγκριθούν οι συντάξεις τους, χρηματοδοτώντας ουσιαστικά το πλεόνασμα των ταμείων και κατ’ επέκταση τον κρατικό προϋπολογισμό.

Ανάλογο πλεόνασμα, ύψος 220 εκατ. ευρώ, παρουσίασε και ο ΟΑΕΔ, ο οποίος είναι ο μόνος κρατικός φορέας στήριξης των ανέργων. Η επίδοση αυτή οφείλεται στο ότι, από τα 580 εκατ. ευρώ που είχε διαθέσιμα ο ΟΑΕΔ για μετεκπαίδευση και απασχόληση ανέργων, κατάφερε να απορροφήσει μόνο τα 350 εκατ. ευρώ. Και από αυτά, μόνο το 40% διατέθηκε για τη διατήρηση θέσεων στον ιδιωτικό τομέα, με το 60% να έχει καλύψει θέσεις συμβασιούχων στο δημόσιο. Στους εν αναμονή συνταξιούχους, λοιπόν, προστίθενται και οι χιλιάδες άνεργοι του ιδιωτικού τομέα, οι οποίοι περίμεναν να επωφεληθούν από τις δράσεις στήριξης του ΟΑΕΔ.

Επιπλέον, η ομάδα των «ευεργετών» του προϋπολογισμού συμπληρώνεται βεβαίως από τις επιχειρήσεις που αναμένουν την αποπληρωμή οφειλόμενων ποσών από το δημόσιο. Οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις προς ιδιώτες, μαζί με τις ληξιπρόθεσμες επιστροφές φόρων, υπερβαίνουν συνολικά τα 6 δισ. ευρώ. Αντί, δε, το ύψος των οφειλών να μειώνεται, αυξάνεται με ρυθμό της τάξης του 50% τα τελευταία δύο χρόνια, αφού εκτιμάται ότι την περίοδο αυτή για κάθε ένα ευρώ που αποπληρώνεται στον ιδιωτικό τομέα, δημιουργούνται νέες οφειλές 1,6 ευρώ.

Θα ήταν, τέλος, παράλειψη να μην αναφερθούν οι χαμένες ευκαιρίες για επιχειρήσεις και ανέργους, από την εκτέλεση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων. Σύμφωνα με το προσχέδιο του προϋπολογισμού, μέχρι τον Σεπτέμβριο είχαν διατεθεί μόλις 1,6 δισ. ευρώ από το προβλεπόμενο κονδύλι των 6,75 δισ. ευρώ, σε μια περίοδο όπου τόσο η οικονομία και η αγορά όσο και η κοινωνία έχει ανάγκη από οξυγόνο, με τη μοφή νέων έργων, επενδύσεων και θέσεων εργασίας.

Σε όλους αυτούς τους ανθρώπους, οι ανακοινώσεις του οικονομικού επιτελείου για διανομή κοινωνικού μερίσματος από το πρωτογενές πλεόνασμα προκαλούν ελάχιστη ανακούφιση. Οι οικονομικά αδύναμοι και ειδικά οι -πολλοί δυστυχώς- συμπολίτες μας που διαβιούν τα τελευταία χρόνια σε συνθήκες ακραίας φτώχειας, πράγματι χρειάζονται στήριξη. Η στήριξη αυτή, όμως, για να είναι ουσιαστική, θα πρέπει να προέρχεται από την αύξηση του εθνικού πλούτου, στο πλαίσιο μιας υγιούς και δυναμικά αναπτυσσόμενης οικονομίας. Θα πρέπει να προέρχεται από ένα κράτος αξιόπιστο και συνεπές στις υποχρεώσεις του προς όλους.

Οι πολίτες και οι επιχειρήσεις του τόπου έχουν πληρώσει μέχρι τώρα πολύ ακριβά τα πρωτογενή πλεονάσματα, με δυσβάσταχτους φόρους, με επώδυνες περικοπές και με ασφυκτική έλλειψη ρευστότητας. Οι αντοχές πια έχουν εξαντληθεί. Αν θέλουμε πλεονασματικούς προϋπολογισμούς και πόρους για την αποκατάσταση της κοινωνικής συνοχής, υπάρχει μόνο ένας δρόμος: αλλαγή δημοσιονομικής πολιτικής, μεταρρυθμίσεις και πολιτικές που θα φέρουν στον τόπο επενδύσεις και ανάπτυξη.