Η διάσκεψη των BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Νότιος Αφρική) στο Γιοχάνεσµπουργκ απασχόλησε σηµαντικά τον διεθνή συσχετισµό.

Ο χρηµατοοικονοµικός καπιταλισµός του «τέλους της Ιστορίας», που ελέγχει όχι µόνον τον όγκο και την κινητικότητα του χρήµατος παγκοσµίως, αλλά και τα διεθνή µίντια, επιχείρησε για ακόµα µία φορά να δηµιουργήσει µε θεωρητικό και πρακτικό τρόπο «αναχώµατα» στην εξελισσόµενη για πάνω από µία δεκαετία «απορρύθµιση» του µοντέλου παγκοσµιοποίησης που καθιερώθηκε από τα τέλη της δεκαετίας του 1980, µε τη λήξη του «Ψυχρού Πολέµου». Στη λογική αυτή, διεθνείς αναλυτές και θεωρητικοί «ενθαρρύνουν» την ύπαρξη «µεσαίων χωρών», που είναι ανοιχτοί τόσο προς τις ΗΠΑ και την ευρωπαϊκή ∆ύση όσο και προς την Κίνα και το imperium της Ασίας, που αναζητεί την ταυτότητά του. Με τον τρόπο αυτό θεωρούν ότι οι «ουδέτεροι» αυτοί κρατικοί παράγοντες θα λειτουργήσουν ως «αποσυµπιεστές» στον ολοένα και κλιµακούµενο ανταγωνισµό ∆ύσης - Ανατολής.

Ο στόχος των χρηµατοοικονοµικών leaders είναι να διατηρηθεί η ελευθερία κινήσεων και η δυνατότητα βραχυπρόθεσµων κερδών, µε δεδοµένο ότι οι µεσοπρόθεσµες θεωρήσεις, και πολύ περισσότερο ένας νέος παγκόσµιος διπολισµός, τις επηρεάζουν στον µέγιστο βαθµό. Θα πρέπει, δηλαδή, και οι αγορές να διαλέξουν τη «σωστή πλευρά της Ιστορίας», αφού στην άλλη θα υπάρχει ένα σύµπλεγµα κρατικοκεντρικών οντοτήτων, όπως η Κίνα και η Ρωσία στην Ευρασία. Αυτό σηµαίνει ότι θα περιορισθεί θεαµατικά ο χώρος δράσης τους στον ανεπτυγµένο κόσµο που επηρεάζεται από το G7, χάνοντας το µεγάλο µέρος των αναπτυσσόµενων αγορών, µε όγκο πληθυσµού και «failed state» κρατικές δοµές. Οι BRICS συνεδρίασαν στη Νότιο Αφρική, µε κύριο θέµα στην ατζέντα τους τη διεύρυνση της συµµαχίας τους.

Με δεδοµένο ότι ακόµα και χωρίς νέα µέλη συγκεντρώνουν στην αρχική τους διάρθρωση το 40% του παγκόσµιου πληθυσµού και το 25% του παγκόσµιου ΑΕΠ, οι φιλοδοξίες τους αποκτούν υπολογίσιµο «ίχνος». Τα νέα µέλη που αποφασίσθηκε να προσκληθούν είναι έξι: Σαουδική Αραβία, Ηνωµένα Αραβικά Εµιράτα, Αργεντινή, Αίγυπτος, Ιράν, Αιθιοπία. Οπως γίνεται φανερό, υπάρχει ένα «άνοιγµα» σε ισχυρές χώρες του ΟΠΕΚ (Σαουδική Αραβία, Εµιράτα, Ιράν) και ενισχύεται το «µέτωπο» της Λατινικής Αµερικής (Αργεντινή) αλλά και της Αφρικής (Αιθιοπία). Στη στρατηγική των BRICS υπάρχουν κάποια κορυφαία θέµατα, η εξέλιξη των οποίων θα φέρει στο προσκήνιο της Ιστορίας έναν νέο παγκόσµιο διπολισµό. Αυτά είναι το κοινό νόµισµα, βασισµένο σε ορισµένες αξίες από τιµές πρώτων υλών και εµπορευµάτων και όχι άυλων τίτλων χρηµατιστηριακής λειτουργικότητας, ένα δικό τους και µε άλλους όρους σε σχέση µε το αρχικό του Bretton Woods ∆ΝΤ, µια δική τους Παγκόσµια Τράπεζα, που ήδη εξελίσσεται -η NDB-, και µια «νέα τάξη πραγµάτων» στο Συµβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Στους BRICS υπάρχουν δύο δυναµικές: η µία, που κατευθύνεται από την Κίνα, για µια νέα, υπό την επιρροή της, «συµπεριληπτική» παγκοσµιοποίηση, και η άλλη, η πιο µετριοπαθής απέναντι στη ∆ύση, που προκύπτει από τις προσεγγίσεις της Ινδίας. Η συνολική οπτική επιθυµεί να συγκροτηθεί ένα αντίστοιχο του G7 (ΗΠΑ, Ιαπωνία, Γαλλία, Γερµανία, Ιταλία, Ηνωµένο Βασίλειο, Καναδάς) διευθυντήριο. Είναι, πάντως, πολύ σηµαντικό επί του παρόντος ότι υπήρξε απόφαση αναβολής στη συζήτηση «συνοµολόγησης» κοινού νοµίσµατος, ενώ η παρουσία του γ.γ. του ΟΗΕ, Αντ. Γκουτέρες, στο Γιοχάνεσµπουργκ και οι «ευέλικτες» τοποθετήσεις του για αλλαγές στον ΟΗΕ, που θα καλύπτουν ανησυχίες των BRICS, χωρίς φυσικά κάτι συγκεκριµένο, ενθαρρύνουν αυτούς, και ειδικά τις αγορές που ανησυχούν για έναν νέο «Ψυχρό Πόλεµο». Αν λάβουµε υπόψη µας τις παραµέτρους που «στοιχειώνουν» την οικονοµική πραγµατικότητα σε ΗΠΑ και Κίνα, µε την πρώτη τα τελευταία χρόνια να έχει τυπώσει 15 τρισ. δολάρια επιπλέον, µε ένα εκτός κάθε ελέγχου δηµόσιο χρέος, και τη δεύτερη να βλέπει τους ρυθµούς ανάπτυξής της να µειώνονται, ενώ οι διαρθρωτικές αλλαγές καρκινοβατούν, τότε οι αγορές και οι δυνάµεις της «παρωχηµένης» παγκοσµιοποίησης µπορούν να ελπίζουν ότι τελικά έχουν χρόνο για πρωτοβουλίες

. Για παράδειγµα, η διεύρυνση των BRICS µπορεί να «µολύνει» το όραµα για έναν δικό τους κόσµο και το όλο εγχείρηµα, αντί να καταλήξει σε ένα µοντέλο τύπου G7 του παγκόσµιου Νότου, µε ένα ασιατικό Bretton Woods, να καταλήξει σε µια επαναφορά στο «Κίνηµα των Αδεσµεύτων», που σίγουρα δεν θα κατορθώσει να αντιπαρατεθεί και να επιβάλει παγκόσµια συνδιαχείριση στη ∆ύση και την ηγεσία της, τις ΗΠΑ. Το «Κίνηµα των Αδεσµεύτων», στο οποίο, ως γνωστόν, εντάχθηκε η Κύπρος επί Μακαρίου και αργότερα, τη δεκαετία του 1980, θέλησε ο Α. Παπανδρέου να εµπλέξει και την Ελλάδα, υπήρξε µια προσπάθεια των παλιών αποικιών να αποκτήσουν δικές τους δοµές, αυτοδύναµη ανάπτυξη και να επιβάλουν «δικαιοσύνη στις διεθνείς σχέσεις». Το «Κίνηµα των Αδεσµεύτων» θέλησε να σταθεί απέναντι στον σκληρό διπολισµό του µεταπολεµικού περιβάλλοντος ανάµεσα στις υπερδυνάµεις ΗΠΑ και Ρωσία.

Οι BRICS δείχνει πολύ πιθανό να πέσουν στην «παγίδα» της Ευρώπης τη δεκαετία του 1990, όταν η θεαµατική διεύρυνση προηγήθηκε της εµβάθυνσης, µε αποτέλεσµα το ∆ιευθυντήριο της Ενωσης να τεθεί υπό την απόλυτη επιρροή των αγορών, χάνοντας η υπό διαµόρφωση αναβαθµισµένη ΕΟΚ την όποια συνοχή της. Εάν οι BRICS εξελιχθούν σε ένα νέο «Κίνηµα των Αδεσµεύτων», θα έχουν µειωµένη επιρροή, ενώ θα δώσουν στις χρηµατιστηριακές αγορές του χρήµατος το momentum για να επιχειρήσουν την επόµενη φάση της Ιστορίας, µε τεχνολογίες τεχνητής νοηµοσύνης, υδρογόνο και ΑΠΕ ως βασικά καύσιµα και ψηφιακό νόµισµα µε µειωµένη επιρροή των κεντρικών τραπεζών.

Δημοσιεύτηκε στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ στις 2/9