Η Δύση αποχαιρετά την Τουρκία που έχασε
Η ιστορική συγκυρίαδιευκολύνει τη γεωπολιτική μετατόπιση. Το διεθνές σύστημα έχει ήδη μετατραπεί σε πολυπολικό
Οι ουκ ολίγοι στη Δύση που είχαν επενδύσει στο σενάριο ότι θα ξεφορτώνονταν τον Ερντογάν μέσω της κάλπης διαψεύσθηκαν.
Ο νεοσουλτάνος θα είναι στο σαράι του για πέντε ακόμα χρόνια και για να μην αφήσει καμία αμφιβολία για τις προθέσεις του, άρχισε με το καλημέρα το ανατολίτικο παζάρι με την Ουάσινγκτον: «Εγκρίνετε το συμβόλαιο για την αγορά και τον εκσυγχρονισμό των F-16 και εγώ θα άρω το βέτο για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ». Είναι κοινό μυστικό ότι οι Αμερικανοί έχουν συνδέσει τα δύο αυτά ζητήματα, αλλά αντιστρέφουν τη σειρά: απαιτούν πρώτα η Τουρκία στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους στις αρχές Ιουλίου να άρει το βέτο της και στη συνέχεια να προχωρήσει η υπόθεση των F-16. Στο τέλος θα υπάρξει συμβιβασμός, αλλά η επιμονή του Ερντογάν για λόγους πολιτικού συμβολισμού να κάνουν πρώτες πίσω οι ΗΠΑ είναι σημάδι για τις προθέσεις του.
Πολλοί δυτικοί, εκκινώντας από την οικονομική κρίση στην Τουρκία, θεωρούσαν πως για τον νεοσουλτάνο είναι μονόδρομος να επιστρέψει στο δυτικό «μαντρί». Και αυτή η προσδοκία διαψεύδεται. Όλα δείχνουν πως ο νεοοθωμανός ηγέτης έχει στραφεί για οικονομική βοήθεια προς Ανατολάς. Έχει συνείδηση, άλλωστε, πως εάν πέσει στα χέρια του ΔΝΤ, αυτό θα τον υποχρεώσει να ανεβάσει πολύ τα επιτόκια, γεγονός που θα τινάξει στον αέρα την αναπτυξιακή δυναμική της τουρκικής οικονομίας. Στην Ουάσινγκτον προφανώς δεν θέλουν να χάσουν την Τουρκία, αλλά είναι πολιτικά επώδυνο να ανέχονται την ανεξάρτητη πολιτική και το γεωπολιτικό φλερτ μίας χώρας-μέλους του ΝΑΤΟ με Ρωσία και Κίνα. Δεν έχουν όμως μοχλούς για να τον πιέσουν. Το πραξικόπημα του 2016 έπεισε τον νεοοθωμανό ηγέτη ότι οι Αμερικανοί τον έχουν προγράψει. Η παντελής έλλειψη εμπιστοσύνης έχει καταστήσει μονόδρομο για τον Ερντογάν τον εναγκαλισμό με τον Πούτιν προκειμένου να εξισορροπήσει τις δυτικές πιέσεις. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα φύγει από το ΝΑΤΟ. Απλώς θα κάνει παιχνίδι για λογαριασμό της Τουρκίας και όχι για λογαριασμό της Δύσης.
Επιδιώκει να μετατρέψει την Τουρκία σε ηγέτη του μουσουλμανικού κόσμου και παίκτη ικανό να διαπραγματεύεται με τις μεγάλες δυνάμεις, συμπλέοντας κατά περίπτωση με τη μία ή την άλλη. Έχει άλλωστε ήδη ανεξαρτητοποιηθεί από τη δυτική κηδεμονία. Και το έχει καταφέρει καλλιεργώντας τον πολιτισμικό αντιδυτικισμό της «βαθιάς Τουρκίας», την οποία εκπροσωπεί και η οποία τον επανεξέλεξε. Για αυτό είναι αβάσιμη η δημοφιλής δυτική θεωρία ότι εάν ο Ερντογάν έχανε τις εκλογές η «παρένθεση» θα έκλεινε και η Τουρκία θα επέστρεφε στο δυτικό «μαντρί». Η Τουρκία όμως δεν θα ξαναγινόταν αυτό που ήταν για τη Δύση. Ακόμα και αν κέρδιζε ο Κιλιτσντάρογλου. Η επανασύνδεσή της με την ιστορία της τη σπρώχνει προς Ανατολάς. Στη Δύση δεν κατανοούν ότι την τελευταία 20ετία έχει συντελεστεί μία τεκτονική αλλαγή στην Τουρκία με καταλύτη τον Ερντογάν. Η ιστορική συγκυρία, άλλωστε, διευκολύνει τη γεωπολιτική μετατόπιση. Το διεθνές σύστημα έχει ήδη μετατραπεί σε πολυπολικό. Ο δε πόλεμος στην Ουκρανία πόλωσε τα πράγματα και βάθυνε το χάσμα. Ο ευρασιανισμός είναι εδραιωμένο πλέον ρεύμα στην Τουρκία. Το δίλημμα της Ουάσινγκτον είναι αν θα ανεχθεί τον Ερντογάν ή θα τραβήξει το σκοινί, διακινδυνεύοντας μία ρήξη.
Οι μέχρι τώρα ενδείξεις συνηγορούν για το πρώτο.
Δημοσιεύτηκε στην ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ στις 31/5
Ο νεοσουλτάνος θα είναι στο σαράι του για πέντε ακόμα χρόνια και για να μην αφήσει καμία αμφιβολία για τις προθέσεις του, άρχισε με το καλημέρα το ανατολίτικο παζάρι με την Ουάσινγκτον: «Εγκρίνετε το συμβόλαιο για την αγορά και τον εκσυγχρονισμό των F-16 και εγώ θα άρω το βέτο για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ». Είναι κοινό μυστικό ότι οι Αμερικανοί έχουν συνδέσει τα δύο αυτά ζητήματα, αλλά αντιστρέφουν τη σειρά: απαιτούν πρώτα η Τουρκία στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους στις αρχές Ιουλίου να άρει το βέτο της και στη συνέχεια να προχωρήσει η υπόθεση των F-16. Στο τέλος θα υπάρξει συμβιβασμός, αλλά η επιμονή του Ερντογάν για λόγους πολιτικού συμβολισμού να κάνουν πρώτες πίσω οι ΗΠΑ είναι σημάδι για τις προθέσεις του.
Πολλοί δυτικοί, εκκινώντας από την οικονομική κρίση στην Τουρκία, θεωρούσαν πως για τον νεοσουλτάνο είναι μονόδρομος να επιστρέψει στο δυτικό «μαντρί». Και αυτή η προσδοκία διαψεύδεται. Όλα δείχνουν πως ο νεοοθωμανός ηγέτης έχει στραφεί για οικονομική βοήθεια προς Ανατολάς. Έχει συνείδηση, άλλωστε, πως εάν πέσει στα χέρια του ΔΝΤ, αυτό θα τον υποχρεώσει να ανεβάσει πολύ τα επιτόκια, γεγονός που θα τινάξει στον αέρα την αναπτυξιακή δυναμική της τουρκικής οικονομίας. Στην Ουάσινγκτον προφανώς δεν θέλουν να χάσουν την Τουρκία, αλλά είναι πολιτικά επώδυνο να ανέχονται την ανεξάρτητη πολιτική και το γεωπολιτικό φλερτ μίας χώρας-μέλους του ΝΑΤΟ με Ρωσία και Κίνα. Δεν έχουν όμως μοχλούς για να τον πιέσουν. Το πραξικόπημα του 2016 έπεισε τον νεοοθωμανό ηγέτη ότι οι Αμερικανοί τον έχουν προγράψει. Η παντελής έλλειψη εμπιστοσύνης έχει καταστήσει μονόδρομο για τον Ερντογάν τον εναγκαλισμό με τον Πούτιν προκειμένου να εξισορροπήσει τις δυτικές πιέσεις. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα φύγει από το ΝΑΤΟ. Απλώς θα κάνει παιχνίδι για λογαριασμό της Τουρκίας και όχι για λογαριασμό της Δύσης.
Επιδιώκει να μετατρέψει την Τουρκία σε ηγέτη του μουσουλμανικού κόσμου και παίκτη ικανό να διαπραγματεύεται με τις μεγάλες δυνάμεις, συμπλέοντας κατά περίπτωση με τη μία ή την άλλη. Έχει άλλωστε ήδη ανεξαρτητοποιηθεί από τη δυτική κηδεμονία. Και το έχει καταφέρει καλλιεργώντας τον πολιτισμικό αντιδυτικισμό της «βαθιάς Τουρκίας», την οποία εκπροσωπεί και η οποία τον επανεξέλεξε. Για αυτό είναι αβάσιμη η δημοφιλής δυτική θεωρία ότι εάν ο Ερντογάν έχανε τις εκλογές η «παρένθεση» θα έκλεινε και η Τουρκία θα επέστρεφε στο δυτικό «μαντρί». Η Τουρκία όμως δεν θα ξαναγινόταν αυτό που ήταν για τη Δύση. Ακόμα και αν κέρδιζε ο Κιλιτσντάρογλου. Η επανασύνδεσή της με την ιστορία της τη σπρώχνει προς Ανατολάς. Στη Δύση δεν κατανοούν ότι την τελευταία 20ετία έχει συντελεστεί μία τεκτονική αλλαγή στην Τουρκία με καταλύτη τον Ερντογάν. Η ιστορική συγκυρία, άλλωστε, διευκολύνει τη γεωπολιτική μετατόπιση. Το διεθνές σύστημα έχει ήδη μετατραπεί σε πολυπολικό. Ο δε πόλεμος στην Ουκρανία πόλωσε τα πράγματα και βάθυνε το χάσμα. Ο ευρασιανισμός είναι εδραιωμένο πλέον ρεύμα στην Τουρκία. Το δίλημμα της Ουάσινγκτον είναι αν θα ανεχθεί τον Ερντογάν ή θα τραβήξει το σκοινί, διακινδυνεύοντας μία ρήξη.
Οι μέχρι τώρα ενδείξεις συνηγορούν για το πρώτο.
Δημοσιεύτηκε στην ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ στις 31/5