Σίγουρα κανένας δεν εκπλήσσεται με τη διαπίστωση πως, μολονότι όλοι αύξησαν το εισόδημά τους, δεν το έκαναν όλοι στον ίδιο βαθμό. Αν όμως δει κανείς συγκεκριμένα πόσο διαφέρει αυτός ο βαθμός, τότε το φαινόμενο παύει να είναι τόσο αυτονόητο όσο μοιάζει στην αρχή.

Σύμφωνα με την αναφορά που δημοσίευσε το Εργαστήριο για την Παγκόσμια Ανισότητα, το πλουσιότερο 1% του παγκόσμιου πληθυσμού έχει καρπωθεί το 27% της αύξησης του πλούτου που έχει παραχθεί σε όλο τον κόσμο ανάμεσα στο 1980 και στο 2016. Μόλις το 0,1% έχει καρπωθεί το 13% της αύξησης αυτής.

Για να έχουμε ένα μέτρο σύγκρισης, στις ΗΠΑ το 1980, το 1% του πληθυσμού κατείχε το 22% του πλούτου· το 2014 κατείχε το 39%. Στη Βραζιλία και σε ορισμένες χώρες της Αφρικής, η κατάσταση είναι ακόμη πιο ακραία: το πλουσιότερο 10% του πληθυσμού κατέχει το 55% του πλούτου. Σε χώρες της Μέσης Ανατολής, το 60%.

Οι πέντε πλουσιότεροι άνθρωποι στον κόσμο έχουν συνολικά προσωπικές περιουσίες που αγγίζουν τα 425 δισεκατομμύρια δολάρια. Για να έχουμε, και πάλι, ένα μέτρο σύγκρισης, το δημόσιο χρέος της Ελλάδας με το οποίο μπήκε στην εποχή των μνημονίων ήταν 262 δισεκατομμύρια ευρώ. Ακόμη και σήμερα, με την ονομαστική αύξηση του χρέους που μεσολάβησε, το ποσό είναι 330 δισεκατομμύρια ευρώ.

Το πραγματικά συγκλονιστικό εδώ, ωστόσο, δεν είναι τόσο τα πραγματικά παράλογα ύψη των προσωπικών περιουσιών, σε σύγκριση με τα εισοδήματα της συντριπτικής πλειονότητας των ανθρώπων του πλανήτη. Το συγκλονιστικό είναι το εξής: από το 1980, το πλουσιότερο 0,1% του πλανήτη καρπώθηκε το ίδιο ποσοστό αύξησης πλούτου με το φτωχότερο 50%. Την ίδια στιγμή, όσοι βρίσκονται στο ενδιάμεσο είδαν ελάχιστη ή και καθόλου αύξηση των εισοδημάτων τους.

Για να το κάνουμε λιανά: οι φτωχότεροι έγιναν πλουσιότεροι αλλά όλοι μαζί μοιράστηκαν τον ίδιο πλούτο που καρπώθηκε το πλουσιότερο 0,1%. Οι όχι τόσο φτωχοί και οι αξιοπρεπώς αμειβόμενοι δεν πήραν τίποτα. Οι πάμπλουτοι πήραν όσο όλοι οι φτωχοί του κόσμου μαζί.

Όταν λοιπόν μιλάμε για τα «νόμιμα» και τα «παράνομα» των εξωχώριων εταιρειών και των φορολογικών παραδείσων ή όταν συζητάμε το φορολογικό ή την ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων –ή ακόμη και τις ιδιωτικοποιήσεις–, ας αντισταθούμε στο να τα υπάγουμε όλα σε μια επικαιρική αντιπαράθεση μεταξύ κομματικών οπαδών.

Η πορεία του κόσμου, μετά την μεταπολεμική εγκαθίδρυση των προνοιακών κρατών στην Ευρώπη και τις προσπάθειες της σοσιαλδημοκρατίας για έναν «καπιταλισμό με ανθρώπινο πρόσωπο», είναι προς την ολοέναν αυξανόμενη εμβάθυνση μιας τερατώδους ανισότητας. Και κανένας, πουθενά, δεν έχει μια απάντηση που να μπορεί να εμπνεύσει κάποια ελπίδα ότι αυτή η πορεία μπορεί να ανακοπεί.

Όλη η συζήτηση περί «ανάπτυξης», στην οποία έχουν προσχωρήσει όλες οι υπολογίσιμες πολιτικές δυνάμεις, είναι προφανές ότι συνιστά μια τεράστια πλάνη. Ανάπτυξη είχαμε τις τελευταίες δεκαετίες. Ο παγκόσμιος πλούτος –να το ξαναπούμε– αυξήθηκε, δεν μειώθηκε. Το πρόβλημα δεν είναι στην παραγωγή πλούτου. Το πρόβλημα είναι στη μοιρασιά.