Του Στράτου Φαναρά, Προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου Metron Analysis


Οι εκλογές του Ιανουαρίου οδήγησαν στη συγκρότηση μιας νέας κυβέρνησης, με επικεφαλής τον κ. Τσίπρα, η οποία συγκέντρωσε από τα πρώτα της βήματα τεράστια κοινωνική αποδοχή. Σήμερα, δυόμισι μήνες μετά, τα σημάδια απομείωσης αυτής της κυριαρχίας, τα οποία ήδη είχαν καταγραφεί από τον Μάρτιο, είναι εντονότερα, χωρίς όμως να ανατρέπουν τη μετεκλογική εικόνα.
Οσοι πιστεύουν ότι τα πράγματα στη χώρα πηγαίνουν προς τη σωστή κατεύθυνση ανέρχονται στο 49% (από το 56% του προηγούμενου μήνα και το 24% που είχε καταγραφεί προεκλογικά). Ο διαχρονικός δείκτης για την «κατεύθυνση των πραγμάτων στη χώρα» παραμένει ακόμη θετικός, αλλά η απώλεια 20 ποσοστιαίων μονάδων μέσα σε δυόμισι μήνες είναι σημαντική. Η κάμψη αυτή είναι λογική με την έννοια ότι οι αβεβαιότητες για την πορεία της χώρας παραμένουν και σταδιακά ενισχύονται. Εξάλλου, αυτό φαίνεται και από την περαιτέρω άνοδο του ποσοστού όσων δηλώνουν ότι νιώθουν μάλλον ανησυχία για το μέλλον (60% από 45% προεκλογικά) παρά ελπίδα (39% από 50%).
Το κοινωνικό και ιδίως το οικονομικό κλίμα είναι βέβαιο ότι έχουν μεταστραφεί.


nΟ δείκτης οικονομικής εμπιστοσύνης υποχωρεί και πάλι, με τις προσδοκίες για το μέλλον της οικονομίας να κινούνται για δεύτερο συνεχόμενο μήνα σε αρνητικό ισοζύγιο, από το +13 του Φεβρουαρίου στο -6 τώρα.
nΗ αξιολόγηση της κυβέρνησης, αν και συνεχίζει να κινείται σε υψηλά επίπεδα, έχει μειωθεί σημαντικά. Οι θετικές γνώμες, από το μετεκλογικό 76%, κινούνται τώρα στο 55%.
nΑκόμη και οι αξιολογήσεις για τον πρωθυπουργό, κ. Τσίπρα, καταγράφουν μείωση από το μετεκλογικό 81% στο 68%. Ωστόσο, σημειώνουμε ότι, έστω και αυτό το ποσοστό (το 68% της θετικής αξιολόγησης του πρωθυπουργού) δεν έχει ιστορικό προηγούμενο στα δημοσκοπικά δεδομένα. Εξάλλου, η δημοφιλία του συνεχίζει να παραμένει στο 80%.

ΣΥΣΧΕΤΙΣΜΟΙ

Τα σημάδια αυτά, της κάμψης του γενικού κλίματος και της μείωσης της ιδιαίτερα υψηλής αποδοχής της κυβέρνησης, αντανακλώνται πολύ λιγότερο στο κομματικό σύστημα και στους συσχετισμούς που διαμορφώθηκαν μετεκλογικά. Είναι γνωστό ότι ο ΣΥΡΙΖΑ συνέχισε την αλματώδη άνοδο της επιρροής του και μετεκλογικά και δείχνει να διατηρεί αυτή την υπεροχή. Η σταδιακή κοινωνική απόσυρση της εμπιστοσύνης από την κυβέρνηση δεν μεταφράζεται αυτομάτως σε ενίσχυση άλλων κομματικών επιλογών. Το φαινόμενο αυτό έχει παρατηρηθεί πολλές φορές στο παρελθόν. Η αλλαγή των πολιτικών συσχετισμών απαιτεί πρωτοβουλίες οι οποίες είναι δύσκολο να αναληφθούν στο σημερινό περιβάλλον και με τόσο πρόσφατη την εκλογική καταγραφή.
Η πρόθεση ψήφου για τον ΣΥΡΙΖΑ κινείται στο 38,1% και η εκτίμηση ψήφου στο 45,6% (από το 47,8% του Μαρτίου). Ωστόσο, δεν θα πρέπει να νομίζεται ότι, αν προέκυπτε θέμα νέας πρόωρης προσφυγής στις κάλπες, οι εξελίξεις και οι συσχετισμοί θα εξελίσσονταν «ομαλά». Οι αιτιάσεις που θα οδηγούσαν σε πρόωρες εκλογές θα μπορούσαν να αλλάξουν άρδην τους συσχετισμούς. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το κομματικό σύστημα βρίσκεται σε έντονα μεταβατική φάση και όσο θα διαρκεί η πολύπλευρη κρίση, τίποτα δεν μπορεί να αποκλεισθεί.


Η Ν.Δ. κινείται ακόμη χαμηλά (στην εκτίμηση ψήφου 20,9%) και δεν αποτελεί προς το παρόν απειλή για την πρωτοκαθεδρία του ΣΥΡΙΖΑ.
Σημειώνουμε, επίσης, ότι τόσο το «Ποτάμι» όσο και το ΚΚΕ και το ΠΑΣΟΚ δείχνουν μικρή ανάκαμψη, αλλά τέτοιες διακυμάνσεις έχουν καταγραφεί ξανά στο παρελθόν. Επομένως, δεν αξιολογούνται ως σημαντικές οι τάσεις αυτές, αν δεν παραμείνουν σταθερά ανοδικές μέσα στους επόμενους μήνες.
Κλείνοντας το σημείωμα αυτό, επισημαίνουμε ότι η κοινωνία εκφράζεται (και αυτό ίσως να είναι απολύτως λογικό) με ένα μαξιμαλιστικό τρόπο: Παραμένει σταθερά προσανατολισμένη στη συμμετοχή της χώρας στη ζώνη του ευρώ (με ποσοστό 82%) και ταυτόχρονα συνεχίζει να στηρίζει τη διαπραγματευτική τακτική της κυβέρνησης έναντι του Eurogroup και των «θεσμών» (με ποσοστό 58%). Το ερώτημα είναι αν η κυβέρνηση θα καταφέρει να ολοκληρώσει τη διαπραγμάτευση πριν να καταστούν πλειοψηφικές οι αρνητικές αξιολογήσεις. Γιατί η Ιστορία διδάσκει ότι, όταν χαθεί η πολιτική εμπιστοσύνη, δύσκολα μπορεί να παραχθεί αποδοτικό και αναγεννητικό πολιτικό έργο.


Στο 20,7% η «ψαλίδα» ΣΥΡΙΖΑ-Ν.Δ.

Ανω του 20% παραμένει η διαφορά μεταξύ των δύο μεγάλων κομμάτων στην πρόθεση ψήφου των πολιτών, σημειώνοντας ωστόσο πτώση από την προηγούμενη μέτρηση, στην οποία είχε καταγραφεί στο 23,5%. Συγκεκριμένα, στην πρόθεση ψήφου ο ΣΥΡΙΖΑ συγκεντρώνει 38,1% (από 41,9%) και ακολουθούν η Ν.Δ. με 17,4% (από 18,4%), το «Ποτάμι» με 6,3% (από 4,9%), η Χρυσή Αυγή με 4,6% (από 5,3%), το ΚΚΕ με 4,2% (από 3,9%), το ΠΑΣΟΚ με 3,6% (από 3%), οι ΑΝΕΛ με 3,2% (από 3,8%), η Ενωση Κεντρώων με 1,8% (από 1,9%) και το ΚΙΔΗΣΟ με 1,5% (από 2%). Στην εκτίμηση ψήφου η διαφορά μεταξύ των δύο μεγάλων κομμάτων είναι 24,7% , με το κυβερνών κόμμα να συγκεντρώνει 45,6% και τη Ν.Δ. 20,9%. Τρίτο κόμμα είναι το «Ποτάμι» με 7,5% και ακολουθούν η Χρυσή Αυγή με 5,5%, το ΚΚΕ με 5%, το ΠΑΣΟΚ με 4,3%, οι ΑΝΕΛ με 3,8%, η Ενωση Κεντρώων με 2,2% και το ΚΙΔΗΣΟ με 1,7%. Θετικοί, αν και με σημαντικές αυξομειώσεις για την κυβέρνηση, παραμένουν και οι περισσότεροι ποιοτικοί δείκτες. Για παράδειγμα, η πλειοψηφία των ερωτηθέντων, σε ποσοστό 49% (από 56%), θεωρεί ότι η χώρα κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση, σε αντίθεση με το 41% (από 36%) που πιστεύει ότι κινείται προς τη λάθος, ενώ το 82% (από 84%) δηλώνει υπέρ της παραμονής της Ελλάδας στη ζώνη του ευρώ. Οι πολίτες, πάντως, συνεχίζουν να αξιολογούν αρνητικά κατά 67% τη σημερινή οικονομική κατάσταση της χώρας, έναντι 6% (από 9%) θετικά και 26% (από 23%) ουδέτερα. Παράλληλα, αυτοί που πιστεύουν ότι οι οικονομικές συνθήκες θα μείνουν ίδιες καταγράφονται στο 30%, αυτοί που ελπίζουν ότι θα καλυτερέψουν στο 30% και αυτοί που εκτιμούν ότι θα χειροτερέψουν στο 36%. Αντίστοιχα, το 60% εκφράζει ανησυχία για το μέλλον και το 39% ελπίδα.


Συσπείρωση και συμφωνία για τον τρόπο διαπραγμάτευσης με τους «θεσμούς»

Συσπειρωμένοι πέριξ της κυβέρνησης φαίνεται ότι είναι οι πολίτες στην πλειοψηφία τους για τη διαπραγμάτευση που βρίσκεται σε εξέλιξη με τους «θεσμούς», εκφράζοντας την εμπιστοσύνη τους για τον τρόπο με τον οποίο αυτή πραγματοποιείται. Ειδικότερα, το 58% των ερωτηθέντων δηλώνουν ότι μάλλον συμφωνεί με τον τρόπο διαπραγμάτευσης της κυβέρνησης, σε αντίθεση με το 33% που μάλλον διαφωνεί. Το σημαντικό είναι ότι από αυτούς που συμφωνούν το 84% είναι ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ, το 24% ψηφοφόροι της Ν.Δ., το 46% ψηφοφόροι της Χ.Α., το 35% ψηφοφόροι του «Ποταμιού», το 70% ψηφοφόροι του ΚΚΕ, το 23% ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ και το 73% ψηφοφόροι των Ανεξάρτητων Ελλήνων. Συμπληρωματική της παραπάνω εικόνας είναι και η πρόβλεψη της συντριπτικής πλειοψηφίας των ερωτώμενων (81%) ότι η χώρα θα παραμείνει στη ζώνη του ευρώ, έναντι του 11% που προβλέπει ότι θα επιστρέψει στη δραχμή. Σε σχέση με την εικόνα της αξιολόγησης της κυβέρνησης, το 55% (από 62%) πιστεύει ότι είναι θετική η πορεία της κυβέρνησης, σε αντίθεση με το 38% (από 29%) που υποστηρίζει ότι είναι αρνητική. Την ίδια ώρα, ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά συνεχίζει να συγκεντρώνει ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, στην αξιολόγησή του από τους πολίτες. Ειδικότερα, το 68% (από 72%) των ερωτηθέντων έχει θετική γνώμη για τον τρόπο με τον οποίο ασκεί τα καθήκοντά του, ενώ το 26% (από 22%) έχει αρνητική.


Κρατάει την πρωτιά ο Τσίπρας

Συνεχίζει να είναι ιδιαίτερα δημοφιλής ο πρωθυπουργός στις δημοτικότητες των πολιτικών αρχηγών, διατηρώντας την πρώτη θέση της κατάταξης, με ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά. Συγκεκριμένα, οι θετικές γνώμες για τον κ. Αλέξη Τσίπρα καταγράφονται στο 80% (από 80%) και ακολουθούν στη δεύτερη θέση ο πρόεδρος των Ανεξάρτητων Ελλήνων και υπουργός Εθνικής Αμυνας, Πάνος Καμμένος με 48% (από 43%), ο πρόεδρος του «Ποταμιού», Σταύρος Θεοδωράκης, με 46% (από 43%) , ο γενικός γραμματέας του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας, με 36% (από 30%), ο πρώην πρωθυπουργός και πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, Αντώνης Σαμαράς, που πέφτει στην πέμπτη θέση της κατάταξης με 32% (από 36%), ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Ευάγγελος Βενιζέλος, ο οποίος αυξάνει ελάχιστα τα ποσοστά του στο 20% (από 19%) και ο αρχηγός της Χρυσής Αυγής, Νίκος Μιχαλολιάκος, με 15% (από 10%).


Η οικονομία φοβίζει τους πολίτες

Την ανησυχία τους για την πορεία της οικονομίας της χώρας μας εκφράζουν οι πολίτες, μέσα από τις απαντήσεις τους στο ερώτημα «ποιο είναι το σημαντικότερο πρόβλημα της χώρας;». Το 57% απαντά «η οικονομία» και ακολουθούν οι απαντήσεις «η ανεργία» με 34%, «η διακυβέρνηση της χώρας και γενικότερα οι πολιτικοί» με 16%, «τα οικονομικά των πολιτών» με 15%, «η διαφθορά» με 10%, «η ιατρική περίθαλψη» με 6%, «η υποανάπτυξη και η Παιδεία» με 4%, «οι αλλοδαποί» με 4%, «η φοροδιαφυγή» με 3%, «η εξωτερική πολιτική» με 2%, «η λειτουργία του δημόσιου τομέα» με 2% και «η εγκληματικότητα» με 1%.


Ο Πρόεδρος

H εικόνα του νέου Προέδρου της Δημοκρατίας, Προκόπη Παυλόπουλου, φαίνεται ισχυρή έναντι των πολιτών δεδομένου ότι οι θετικές γνώμες για αυτόν φθάνουν στο 62%. Ιδιαίτερα δημοφιλής, ωστόσο, αποδεικνύεται και ο υπουργός Οικονομικών. Συγκεκριμένα, ο Γιάνης Βαρουφάκης καταγράφει ποσοστό 68% στις θετικές γνώμες, έναντι 31% στις αρνητικές. Αντίθετα, διχασμένοι εμφανίζονται οι πολίτες για την πρόεδρο της Βουλής, Ζωή Κωνσταντοπούλου, καθώς το 51% έχει θετική άποψη, ενώ το 45% αρνητική.