Στο πλαίσιο της πρόσφατης επίσκεψης του προέδρου Ερντογάν στην Αθήνα ακούσθηκε σε τηλεοπτικές συζητήσεις η πρόταση για τη συγγραφή κοινού βιβλίου Ιστορίας Ελλάδος - Τουρκίας.

Οι οπαδοί της πρότασης πιστεύουν ότι θα βελτιωθεί το κλίµα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις αν διδάσκονται οι µαθητές στην Ελλάδα και την Τουρκία ένα κοινό βιβλίο για τη Νεότερη Ιστορία. Θεωρώ λανθασµένη την πρόταση, έστω κι αν προέρχεται από καλοπροαίρετα πρόσωπα. Και εξηγώ γιατί.

Πρώτον. Η πρόταση αυτή επιµερίζει εξίσου την ευθύνη του ψυχρού κλίµατος στην Ελλάδα και στην Τουρκία. Παραβλέπει γεγονότα όπως είναι η τουρκική κατοχή στην Κύπρο, το Casus Belli, ο νέος oθωµανισµός και πολλές άλλες τουρκικές προκλήσεις. Ουσιαστικά, η πρόταση απαλλάσσει την Τουρκία από µεγάλο µέρος των ευθυνών της.

∆εύτερον. Επικαλούνται οι οπαδοί του κοινού βιβλίου την αντίστοιχη εµπειρία της συγγραφής βιβλίου Ιστορίας για τους µαθητές των γαλλικών και γερµανικών σχολείων. Υπάρχει, όµως, µια ουσιαστική διαφορά. Η σηµερινή Γερµανία έχει παραδεχθεί και έχει καταδικάσει τα εγκλήµατα του Χίτλερ και του ναζισµού. Στα σχολεία τα παιδιά µαθαίνουν ότι ο Β’ Παγκόσµιος Πόλεµος και το Ολοκαύτωµα είναι εγκλήµατα κατά της ανθρωπότητος και ότι η ιδεολογία που τα δηµιούργησε δεν πρέπει να αναβιώσει. Αντιθέτως, η σηµερινή Τουρκία δεν έχει καταδικάσει τη Γενοκτονία των Ελλήνων, των Αρµενίων και άλλων χριστιανών από τους Οθωµανούς και τους Νεότουρκους. Υπάρχει κίνδυνος ένα κοινό βιβλίο να σβήσει από τη Μνήµη µια Γενοκτονία, και µάλιστα τώρα, που συµπληρώθηκαν 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή και την ανταλλαγή των πληθυσµών.

Τρίτον. Για να γραφεί ένα κοινό βιβλίο, πρέπει να υπάρχει µία στοιχειώδης σύµπτωση απόψεων σε ορισµένα κρίσιµα θέµατα. Εκ των πραγµάτων, δεν υπάρχει τέτοια σύµπτωση. Εµείς θεωρούµε την Ελληνική Επανάσταση ως απελευθερωτική, ενώ η τουρκική ιστοριογραφία την καταγράφει ως µια εξέγερση ξυπόλυτων ρέµπελων, οι οποίοι τόλµησαν να αµφισβητήσουν τον σουλτάνο. Τι θα γράφει το κοινό βιβλίο για τα Σεπτεµβριανά του 1955; Πώς θα χαρακτηρίζει την τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974; Παράνοµη εισβολή και κατοχή, όπως την αναγνωρίζει ο ΟΗΕ και η Ελλάς, ή ως «ειρηνευτική επιχείρηση», όπως είναι η επίσηµη τουρκική ορολογία;

Τέταρτον. Η διπλωµατία των σχολικών βιβλίων δοκιµάσθηκε και απέτυχε. Θυµίζω το πολυσυζητηµένο βιβλίο του «συνωστισµού», το οποίο παραγγέλθηκε µε το ΦΕΚ της 13ης.3.2003 και εµφανίσθηκε στα σχολεία έπειτα από τρία χρόνια, δηλαδή κατά την περίοδο 2006-2007. Ορισµένοι Ελληνες επιστήµονες υιοθέτησαν την εσφαλµένη άποψη ότι θα βελτιωθούν οι σχέσεις µε τη γείτονα αν ξεχάσουµε τους ήρωες και τους µάρτυρες και αν εξωραΐσουµε την τουρκοκρατία και τη Γενοκτονία. Η άλλη πλευρά ουδόλως ανταποκρίθηκε. Τα τουρκικά σχολικά βιβλία παρέµειναν εθνικιστικά και γενικότερα αυξήθηκαν οι προκλήσεις εκ µέρους της Αγκυρας. Ευτυχώς, το επίµαχο βιβλίο αποσύρθηκε. Είναι αφέλεια να πιστεύουν κάποιοι ότι η Τουρκία θα αλλάξει πολιτική αν εµείς ξεχάσουµε τον Αθανάσιο ∆ιάκο και τον Αγιο Χρυσόστοµο Σµύρνης.

Αλλωστε, και η Γαλλία, που έχει άριστες σχέσεις µε τη σηµερινή Γερµανία, προσέχει τους συµβολισµούς και σέβεται την Ιστορία της. Οταν εξελέγη για την πρώτη πενταετία ο πρόεδρος Μακρόν, πριν επισκεφθεί επισήµως το Βερολίνο, κατέθεσε στεφάνι στο µνηµείο των εκτελεσθέντων Γάλλων αντιστασιακών κατά τη γερµανική κατοχή.

Δημοσιεύτηκε στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ στις 16/12