Χρονιά ευρωεκλογών: Έχει ταυτότητα η Ευρώπη;
Ο σεβασµός στα δικαιώµατα του ανθρώπου θεµελιώνεται, αιώνες πριν από τον ∆ιαφωτισµό, στα κείµενα των Πατέρων της Ορθόδοξης Εκκλησίας
Στις 6-9 Ιουνίου 2024 θα διεξαχθούν οι ευρωεκλογές. Για την Ελλάδα η ηµεροµηνία είναι η Κυριακή 9η Ιουνίου. Θεωρώ χρήσιµο να αναλογισθούµε αν η Ευρώπη, ως χώρος πολιτικής και οικονοµικής συνεργασίας, έχει ταυτότητα. Κάθε κράτος-µέλος έχει και πρέπει να διατηρήσει τη δική του εθνική ταυτότητα. Οµως και η Ενωση, για να προχωρήσει, πρέπει να κάνει συνεχείς αναφορές στους θεµελιωτές της και στις πολιτιστικές αξίες της.
Ο Ζακ Ντελόρ, που έφυγε από κοντά µας προ ολίγων ηµερών, έδινε εµπράκτως την απάντηση για την ταυτότητα της Ευρώπης. Ηταν πιστός καθολικός χριστιανός και κάθε Κυριακή πήγαινε στην εκκλησία. Μάλιστα, όταν ήταν πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, είχε προκύψει η ανάγκη για µια έκτακτη κυριακάτικη σύσκεψη στις Βρυξέλλες. Ο Ντελόρ άργησε στη συνεδρίαση λόγω του τακτικού εκκλησιασµού της Κυριακής. Σοσιαλδηµοκράτης, ευρωπαϊστής, αλλά και συνειδητός χριστιανός. Τα γαλλικά ΜΜΕ συνθέτοντας τη νεκρολογία του Ντελόρ τονίζουν τη χριστιανική του πίστη.
Οι χριστιανικές αξίες αποτελούν το ένα από τα θεµέλια στα οποία οικοδοµήθηκε αρχικά η Ευρώπη και στη συνέχεια η Ευρ. Ενωση. Οι ιδρυτές της ΕΟΚ του 1957, όπως ο Αντενάουερ και ο Ντε Γκάσπερι, δήλωναν ότι εµπνέονται από τις αρχές του Ευαγγελίου. Η κατάργηση της θανατικής ποινής στις χώρες της Ε.Ε. είναι απόρροια των χριστανικών αξιών. Η µεγαλύτερη σήµερα πολιτική οµάδα στο Ευρωκοινοβούλιο, το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόµµα, προβάλλει τον σεβασµό του στη χριστιανική παράδοση. Μακάρι και άλλοι πολιτικοί σχηµατισµοί να κάνουν το ίδιο. Οπως το έκαναν ο σοσιαλιστής Ντελόρ, ο φιλελεύθερος Ζισκάρ ντ’ Εστέν κ.ά.
Ο Γάλλος διανοητής Φιλίπ Νεµό στο βιβλίο του «Τι είναι η ∆ύση;» µάς θυµίζει ότι η άρνηση της χριστιανικής κληρονοµιάς οδηγεί σε αντιδηµοκρατικές και επικίνδυνες ατραπούς. Γράφει σχετικά: «Οι πολιτικοί φιλόσοφοι που τήρησαν εχθρική στάση απέναντι στη βιβλική κληρονοµιά, όλοι, σαν από σύµπτωση, υπήρξαν κήρυκες ενός µη δηµοκρατικού κρατισµού, δηλαδή της επαν-ιεροποίησης του κράτους, είτε υπό αυταρχική ή απολυταρχική µορφή (Μακιαβέλι, Χοµπς, Ρουσό, Χέγκελ, Μοράς κ.ά.) είτε υπό ολοκληρωτική µορφή (Μαρξ, Λένιν, οι νεοπαγανιστές Ναζί)».
Και η αρχαία ελληνική γραµµατεία, φιλοσοφία και ιστοριογραφία ήταν και πρέπει να παραµείνει θεµελιώδης πυλώνας της Ευρώπης. Μπορεί σε µερικά πανεπιστήµια των ΗΠΑ να ακούγονται φωνές κατά των Κλασικών Σπουδών, αλλά Ευρώπη χωρίς κλασική παιδεία δεν νοείται. Ευτυχώς βλέπουµε ενδιαφέρουσες πρωτοβουλίες, όπως αυτήν του Γάλλου προέδρου, Μακρόν, ο οποίος θεωρεί ως βασικό µάθηµα για τα γαλλικά Λύκεια τα Αρχαία Ελληνικά και τα Λατινικά (grec - latin). Η χώρα µας έχει δικαίωµα και υποχρέωση να πρωταγωνιστήσει στην ανάδειξη της αρχαιοελληνικής κληρονοµιάς της Ευρώπης. Ολοι µαζί να αντισταθούµε στην τάση υποβάθµισης των ανθρωπιστικών σπουδών.
Ευρώπη σηµαίνει σεβασµός στις δηµοκρατικές διαδικασίες και στα ανθρώπινα δικαιώµατα. Αυτό σηµαίνει ότι δεν µπορούν να είναι υποψήφιες για ένταξη -έστω και πολύ µακρινή- χώρες µε καθεστώτα που έχουν αυταρχικές και καταπιεστικές τάσεις, όπως η Τουρκία. Και ας µη λησµονούµε ότι ο σεβασµός στα δικαιώµατα του ανθρώπου -και όχι οι υπερβολές των δικαιωµατιστών- θεµελιώνεται, πολλούς αιώνες πριν από τον ∆ιαφωτισµό, στα κείµενα των Πατέρων της Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Αντλώντας χυµούς από τις ρίζες της, η Ευρώπη θα αξιοποιήσει καλύτερα τις προκλήσεις του µέλλοντος.
Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά στις 5/1
Ο Ζακ Ντελόρ, που έφυγε από κοντά µας προ ολίγων ηµερών, έδινε εµπράκτως την απάντηση για την ταυτότητα της Ευρώπης. Ηταν πιστός καθολικός χριστιανός και κάθε Κυριακή πήγαινε στην εκκλησία. Μάλιστα, όταν ήταν πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, είχε προκύψει η ανάγκη για µια έκτακτη κυριακάτικη σύσκεψη στις Βρυξέλλες. Ο Ντελόρ άργησε στη συνεδρίαση λόγω του τακτικού εκκλησιασµού της Κυριακής. Σοσιαλδηµοκράτης, ευρωπαϊστής, αλλά και συνειδητός χριστιανός. Τα γαλλικά ΜΜΕ συνθέτοντας τη νεκρολογία του Ντελόρ τονίζουν τη χριστιανική του πίστη.
Οι χριστιανικές αξίες αποτελούν το ένα από τα θεµέλια στα οποία οικοδοµήθηκε αρχικά η Ευρώπη και στη συνέχεια η Ευρ. Ενωση. Οι ιδρυτές της ΕΟΚ του 1957, όπως ο Αντενάουερ και ο Ντε Γκάσπερι, δήλωναν ότι εµπνέονται από τις αρχές του Ευαγγελίου. Η κατάργηση της θανατικής ποινής στις χώρες της Ε.Ε. είναι απόρροια των χριστανικών αξιών. Η µεγαλύτερη σήµερα πολιτική οµάδα στο Ευρωκοινοβούλιο, το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόµµα, προβάλλει τον σεβασµό του στη χριστιανική παράδοση. Μακάρι και άλλοι πολιτικοί σχηµατισµοί να κάνουν το ίδιο. Οπως το έκαναν ο σοσιαλιστής Ντελόρ, ο φιλελεύθερος Ζισκάρ ντ’ Εστέν κ.ά.
Ο Γάλλος διανοητής Φιλίπ Νεµό στο βιβλίο του «Τι είναι η ∆ύση;» µάς θυµίζει ότι η άρνηση της χριστιανικής κληρονοµιάς οδηγεί σε αντιδηµοκρατικές και επικίνδυνες ατραπούς. Γράφει σχετικά: «Οι πολιτικοί φιλόσοφοι που τήρησαν εχθρική στάση απέναντι στη βιβλική κληρονοµιά, όλοι, σαν από σύµπτωση, υπήρξαν κήρυκες ενός µη δηµοκρατικού κρατισµού, δηλαδή της επαν-ιεροποίησης του κράτους, είτε υπό αυταρχική ή απολυταρχική µορφή (Μακιαβέλι, Χοµπς, Ρουσό, Χέγκελ, Μοράς κ.ά.) είτε υπό ολοκληρωτική µορφή (Μαρξ, Λένιν, οι νεοπαγανιστές Ναζί)».
Και η αρχαία ελληνική γραµµατεία, φιλοσοφία και ιστοριογραφία ήταν και πρέπει να παραµείνει θεµελιώδης πυλώνας της Ευρώπης. Μπορεί σε µερικά πανεπιστήµια των ΗΠΑ να ακούγονται φωνές κατά των Κλασικών Σπουδών, αλλά Ευρώπη χωρίς κλασική παιδεία δεν νοείται. Ευτυχώς βλέπουµε ενδιαφέρουσες πρωτοβουλίες, όπως αυτήν του Γάλλου προέδρου, Μακρόν, ο οποίος θεωρεί ως βασικό µάθηµα για τα γαλλικά Λύκεια τα Αρχαία Ελληνικά και τα Λατινικά (grec - latin). Η χώρα µας έχει δικαίωµα και υποχρέωση να πρωταγωνιστήσει στην ανάδειξη της αρχαιοελληνικής κληρονοµιάς της Ευρώπης. Ολοι µαζί να αντισταθούµε στην τάση υποβάθµισης των ανθρωπιστικών σπουδών.
Ευρώπη σηµαίνει σεβασµός στις δηµοκρατικές διαδικασίες και στα ανθρώπινα δικαιώµατα. Αυτό σηµαίνει ότι δεν µπορούν να είναι υποψήφιες για ένταξη -έστω και πολύ µακρινή- χώρες µε καθεστώτα που έχουν αυταρχικές και καταπιεστικές τάσεις, όπως η Τουρκία. Και ας µη λησµονούµε ότι ο σεβασµός στα δικαιώµατα του ανθρώπου -και όχι οι υπερβολές των δικαιωµατιστών- θεµελιώνεται, πολλούς αιώνες πριν από τον ∆ιαφωτισµό, στα κείµενα των Πατέρων της Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Αντλώντας χυµούς από τις ρίζες της, η Ευρώπη θα αξιοποιήσει καλύτερα τις προκλήσεις του µέλλοντος.
Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά στις 5/1