Η στρατιωτική εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία κεραυνοβόλησε την ευρωπαϊκή τάξη πραγμάτων, όπως αυτή είχε διαμορφωθεί μετά τα διεύρυνση της Ε.Ε. και σταθερά υπό το καθεστώς ασφαλείας που παρείχε στους Ευρωπαίους το ΝΑΤΟ. Η βίαιη, ιστορικών διαστάσεων, «παρέμβαση» της Μόσχας στην καρδιά της Ευρώπης έφερε τα μέλη της Ε.Ε. αντιμέτωπα με μια κατάσταση την οποία δεν είναι σε θέση να διαχειριστούν πολιτικά ως «Ένωση», παρά μόνο με «καθοδήγηση» της Ουάσινγκτον και του ΝΑΤΟ. Η ωμή πολεμική επιχείρηση του προέδρου Πούτιν στην υπόθεση της πολύπαθης Ουκρανίας μπορεί να είναι από ρωσικής πλευράς μια «απάντηση» σε στρατηγικές βλέψεις του ΝΑΤΟ στη «γηραιά ήπειρο» και μια ευθεία πρόκληση προς τις ΗΠΑ. Αλλά αυτό δεν αλλάζει το γεγονός ότι σε αυτό το δραματικό σκηνικό η Ευρωπαϊκή Ένωση υποχρεώνεται να αναγνωρίσει ότι η απουσία εσωτερικής συνοχής, κοινής εξωτερικής πολιτικής και στρατηγικής αντίληψης την έφερε σε θέση «ακολούθου» των Ηνωμένων Πολιτειών. Οι ηγεσίες της Ε.Ε. αδικούν τους Ευρωπαίους πολίτες και τον πολιτισμό της «γηραιάς ηπείρου». Πληρώνει σήμερα η Ευρώπη υψηλό τίμημα για την απόφασή της να παραμένει μετά την ήττα της ΕΣΣΔ μια εμπορική Ένωση, φλύαρη, χωρίς όραμα, χωρίς πολιτικό σφρίγος και πίστη στα πνευματικά της κεφάλαια, μια Ένωση που μετράει μόνο εμπορικά κέρδη και ζημίες. Αυτή η Ε.Ε., που πρόδωσε την Ιδέα στην οποία πίστεψαν σημαντικές πολιτικές προσωπικότητες της μεταπολεμικής Ευρώπης, βρέθηκε την τελευταία 20ετία σε ρόλο μιας ομάδας χωρών χωρίς πολιτική ηγεσία, που συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις των οικονομικών συμφερόντων της Γερμανίας. Αναπόφευκτα, λοιπόν, σήμερα, στο πυρακτωμένο ευρωπαϊκό τοπίο που διαμόρφωσε η ρωσική εισβολή, είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες που κάνουν «κουμάντο» στην Ευρώπη και είναι το ΝΑΤΟ αυτό που ορίζει τα ζητήματα «ασφάλειας» και στρατηγικών επιλογών των Ευρωπαίων. Η Ε.Ε. όντως «ξύπνησε» στις 24 Φεβρουαρίου 2022, αλλά μόνο για να συνειδητοποιήσει αυτή την πραγματικότητα.

Η Ε.Ε. όντως έδρασε ταχέως με «ενιαίο» πνεύμα, αλλά μόνο για να συμμορφωθεί άνευ αντιρρήσεων με την πολιτική της επιβολής σοβαρών κυρώσεων σε βάρος της Ρωσίας, την οποία ζήτησε η Ουάσινγκτον του προέδρου Μπάιντεν. Οι ΗΠΑ «χαμήλωσαν» τη Γερμανία - και όσο για τα λόγια περί «ευρωπαϊκού στρατού», με απόφαση των 27 μελών της Ε.Ε., αυτά γρήγορα τα πήρε ο αέρας, διότι στην υπόθεση αυτή «παρεμβάλλεται» το ΝΑΤΟ και μόνο «ενιαία» δεν είναι, άλλωστε, η άποψη των εταίρων...

Όλα δείχνουν ότι το μέγεθος της Ε.Ε. μειώνεται στο διεθνές σκηνικό των «μεγάλων» παιχνιδιών, που τώρα διευρύνονται. Αν ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, κ. Λαβρόφ, εννοεί αυτά που λέει, τότε έχει μεγάλο ενδιαφέρον η δήλωσή του (15 Μαρτίου) ότι «η επιχείρηση στην Ουκρανία συνιστά τη μετάβαση σε μια νέα παγκόσμια τάξη». Προσθέτει, μάλιστα, ότι «οι ΗΠΑ έχουν καταλάβει ολόκληρη την Ευρώπη», δηλώνοντας, έτσι, ότι η Ρωσία δεν θεωρεί πλέον την Ε.Ε. ως μια ξεχωριστή γεωπολιτική οντότητα. Άγνωστο, βεβαίως, το πώς θα καταλήξουν ακριβώς τα πράγματα. Η επιτιθέμενη Ρωσία μπορεί να αδυνατίσει άσχημα ή και να υποστεί ιστορικών διαστάσεων οικονομική καταστροφή από τη σκληρή σύγκρουσή της με τη Δύση, οι ΗΠΑ μπορεί να αυξήσουν τη δύναμή τους και να «ανακόψουν» την πορεία της Κίνας ή μπορεί να μην τα βγάλουν πέρα τελικώς στον διμέτωπο αγώνα τους με Μόσχα και Πεκίνο. Όμως, ό,τι από αυτά κι αν συμβεί, δεν φαίνεται πλέον πιθανό η Ευρώπη να παίξει προσεχώς ρόλο «παίκτη» ικανού να επηρεάσει παγκόσμιες καταστάσεις. Έτσι, στο παρόν ευρωπαϊκό σκηνικό, η Αθήνα οφείλει μεν να υπερασπίζεται στα θεσμικά όργανα της Ε.Ε. τα εθνικά συμφέροντά της, αλλά παραμένει γι’ αυτήν μονόδρομος η συμμετοχή στη στρατηγική γραμμή ΗΠΑ - ΝΑΤΟ, όσο κι αν αυτός ο δρόμος έχει τις δυσκολίες του για τους Ευρωπαίους.

*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παραπολιτικά στις 26 Μαρτίου 2022