Ο χριστιανικός σοσιαλισµός
Μέρος 1o
Ημέρες χριστιανοσύνης και, µε αφορµή ραδιοφωνική εκποµπή µας µε τους αείµνηστους παπαΓιώργη Μεταλληνό και Γιώργο Αλεξάνδρου, οδοιπορούµε σε δύο συνέχειες τον χριστιανικό σοσιαλισµό.
Οι χριστιανοί σοσιαλιστές ή ακόµα οι χριστιανοί κοµµουνιστές, παρότι αvτιτάσσoνται στη µαρξιστική υλιστική αθεΐα και στην αδιαφορία της για το ανθρώπινο «πρόσωπο», στο οποίο δίνoυν οι ίδιοι τόσο πολλή σηµασία, δέχονται γενικά την οικονοµική ανάλυση του µαρξισµού εναντίον του καπιταλισµού και τα συµπεράσµατά του για την οικονοµική εκµετάλλευση των εργαζοµένων και την ανάγκη κοινωνικοποίησης των µέσων παραγωγής.
Εχουν επίσης ένα ανάλογο, αλλά πιο ουµανιστικό και όχι µόνον υλιστικό, όραµα µε αυτό του µαρξισµού, για µια αταξική κοινωνία, χωρίς άρχοντες και υπηκόους. ∆ιαφωνούν, ωστόσο, στον τρόπο και στα µέσα µε τα οποία θα µπορούσε αυτό να επιτευχθεί και, πάνω απ’ όλα, στο ότι ο σκοπός µπορεί να αγιάσει τα µέσα ή στο ότι υπάρχει η δυνατότητα «η πρόσβαση στην πύλη του επίγειου παραδείσου να είναι µέσω των λεωφόρων της κολάσεως»...
Παρόµοια, στο ∆ευτερονόµιο (24:19-22): «Εάν θερίσεις τον αγρό σου και λησµονήσεις εκεί ένα δεµάτι, δεν θα επιστρέψεις να το πάρεις. Αυτό θα είναι για τον ξένο, για το ορφανό και τη χήρα... Εάν µαζεύεις τις ελιές σου, δεν θα επιστρέψεις να µαζέψεις κι εκείνες που έµειναν πίσω. Αυτές θα είναι για τον ξένο και το ορφανό και τη χήρα... Εάν τρυγήσεις το αµπέλι σου, δεν θα γυρίσεις να το ξανατρυγήσεις, για να µαζέψεις όσα τυχόν απέµειναν. Αυτά θα είναι για τον ξένο, για το ορφανό και τη χήρα». Το δε Βιβλίο του Σειράχ (Σεφάχ 31: 5-7) αποκηρύσσει τον πλούτο, λέγοντας: «Αυτός που αγαπά τα χρήµατα δεν θα δικαιωθεί και εκείνος που επιδιώκει τη διαφθορά θα γεµίσει από κακά. Πολλοί για χάρη των χρηµάτων έγιναν πτώµα και ερείπια και η καταστροφή τους εµφανίστηκε ξαφνικά µπροστά τους ... Κάθε ασύνετος άνθρωπος θα συλληφθεί στα δίχτυα των κακών, που προκαλεί ο άδικος και αχόρταγος πλούτος».
Τα πρώτα κεφάλαια των «Πράξεων» των Αποστόλων αναφέρουν τον τρόπο ζωής της πρώτης χριστιανικής κοινότητας των Ιεροσολύµων. Για τους σύγχρονους χριστιανούς σοσιαλιστές δίνουν ένα ξεκάθαρο µήνυµα ότι οι πρώτοι χριστιανοί έζησαν σε µια κοµµουνιστική κοινότητα απόλυτης κοινοκτηµοσύνης. «Και όλοι αυτοί που είχαν πιστέψει βρίσκovταv σε συνεχή επικοινωνία και ενότητα µεταξύ τους και είχαν τα πάvτα κοινά. Πουλούσαν τα κτήµατα και τα άλλα υπάρχοντά τους και τα χρήµατα που εισέπρατταν τα µοίραζαv στους πτωχούς αδελφούς, αvάλoyα µε τις αvάyκες που είχε ο καθένας από αυτούς» (Πράξεις 2, 44-45). «Ολο δε εκείνο το πλήθος των πιστών είχε µία καρδιά και µία ψυχή, ώστε να αποτελούν µία αρµονική και πνευµατική κοινωνία, και κανείς δεν έλεγε ότι και το ελάχιστον από τα υπάρχοντά του είναι δικό του, αλλά ήσαv τα πάvτα σε αυτούς κοινά και διετίθεvτo για την εξυπηρέτηση όλων ... Κανένας στερηµένος δεν υπήρχε ανάµεσά τους, διότι όλοι όσοι ήσαν ιδιοκτήτες χωραφιών ή σπιτιών τα πουλούσαν και έφερναν τα χρήµατα που λάµβαναν και τα έβαζαν µε ευλάβεια κοντά στα πόδια των Αποστόλων. Μετά, τα χρήµατα αυτά µοιράζονταν στον καθένα ανάλογα µε την ανάγκη που είχε» (Πράξ. 4, 32-35).
Μία από τις πιο διάσηµες αναφορές του Ιησού για τους πλουσίους βρίσκεται στον Ματθαίο (19:16-24), αλλά και στον Μάρκο (10:17-25) και στον Λουκά (18:18-25). Εκεί αναφέρεται ότι ένας νεαρός άντρας πλησίασε κάποια στιγµή τον Ιησού ρωτώντας Τον τι πρέπει να κάνει για να κερδίσει την αιώνια ζωή. Οταν ο Ιησούς του απάντησε να τηρεί τις εντολές του Θεού, ο νέος αποκρίθηκε ότι τις έχει ήδη τηρήσει από µικρός, επιµένοντας να µάθει αν υπάρχει κάτι άλλο που του λείπει. Ο Ιησούς τότε του είπε πως, αν θέλει να είναι τέλειος, θα πρέπει να πάει να πουλήσει τα υπάρχοντά του και να τα µοιράσει στους φτωχούς και µετά να Τον ακολουθήσει. Ακούγοντας, όµως, αυτή την προτροπή, ο νέος έφυγε λυπηµένος, διότι, όπως λέει η γραφή, είχε πολλά κτήµατα... Ο Ιησούς βρήκε τότε την ευκαιρία να επισηµάνει στους µαθητές Του: «Σας λέω αληθινά ότι πολύ δύσκολα θα εισέλθει πλούσιος στη βασιλεία των oυραvών. Και πάλι σας λέω ότι είναι ευκολότερο να περάσει µια καµήλα από την τρύπα µιας βελόνας παρά να εισέλθει ένας πλούσιoς στη βασιλεία του Θεού»!
Ανάλογα, ο Ιησούς περιέγραψε ως «ληστές» και έδιωξε τους αργυραµοιβούς από τον Ναό (Ματθαίος 21:12-14, Μάρκος 11:15 και Ιωάννης 2:14-16), ενώ στην επί του Ορους Οµιλία µακαρίζει τους πτωχούς (Λουκάς 6: 21) λέγοντας ότι σε αυτούς ανήκει η βασιλεία των ουρανών και όσοι πεινούν τώρα θα χορτάσουν στη βασιλεία Του και όσοι κλαίνε τώρα θα γελάσουν. Αντίθετα, προειδοποιεί τους πλουσίους (Λουκ. 6: 24-25), που είναι ήδη χορτασµένοι από τα υλικά αγαθά, ότι θα πεινάσουν και αυτοί που γελάνε τώρα και διασκεδάζουν θα κλάψουν και θα πενθήσουν πικρά και εξηγεί (Ματθαίος 19:30) ότι στη βασιλεία Του πολλοί έσχατοι τώρα θα γίνουν πρώτοι και οι πρώτοι τώρα έσχατοι.
Ο Χριστός αντιτίθεται ρητά στη συσσώρευση επίγειου πλούτου (Ματθαίος 6:19-21), τον οποίο καταστρέφουν ο σκόρος και η σκουριά και κλέβουν οι κλέφτες, και προτρέπει στην αποταµίευση άφθαρτων πνευµατικών αγαθών, που κανείς δεν µπορεί να µας τα στερήσει, διότι, όπως συµπληρώνει: «Εκεί που είναι ο θησαυρός σας εκεί θα είναι και η καρδιά σας».
∆ιδακτική για τη συσσώρευση πλούτου είναι η παραβολή του άφρονα πλουσίου, που, ενώ επρόκειτο να πεθάνει σύντοµα, συλλογιζόταν τη συσσώρευση πολλών αγαθών, ώστε να µπορέσει να πει τελικά στον εαυτό του: «Ψυχή µου, έχεις πια πολλά αγαθά αποθηκευµένα για έτη πολλά. Αναπαύσου, λοιπόν, τώρα, φάε, πίνε και ευφραίνου»...
Παρόµοια, πολύ διδακτική είναι η παραβολή του Μεγάλου ∆είπνου, όπου δεν προσήλθαν οι προσκεκληµένοι, διότι «αγρόν ηγόραζαν... », και ο οικοδεσπότης µάζεψε από τους δρόµους όλους τους πτωχούς και αναπήρους, τους χωλούς και τυφλούς και πρόσφερε σε αυτούς το πλούσιο τραπέζι του. Ακόµα, σε µια περιγραφή της Τελικής Κρίσης (Ματθαίος 25:31-46) ο Ιησούς ταυτίζεται ο ίδιoς µε τον πεινασµένο, τον διψασµένο, τον ξένο, τον φυλακισµένο και τον άρρωστο, λέγοντας πως θα ανταµείψει µε την αιώνια ζωή όσους φρόντισαν στη διάρκεια της ζωής τους γι’ αυτούς τους «ελάχιστους των αδελφών του», ενώ για όσους αδιαφόρησαν για αυτούς επιφυλάσσει την αιώνιο τιµωρία!
Τέλος, στην Επιστολή του Ιακώβου (5:1-6) επικρίνονται έντονα οι πλούσιοι για την ιδιοτέλεια, τη σκληρότητα και την αδικία τους και απειλούνται άµεσα µε σκληρή τιµωρία την Ηµέρα της Κρίσης, διότι οι οµαδικές βοές όλων αυτών που έχουν καταπιέσει και αδικήσει, όλων των αθώων που καταδίκασαν και των δίκαιων που έσφαξαν έχουν φτάσει ως επίκληση δικαιοσύνης στα αυτιά του Θεού...
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παραπολιτικά
Ημέρες χριστιανοσύνης και, µε αφορµή ραδιοφωνική εκποµπή µας µε τους αείµνηστους παπαΓιώργη Μεταλληνό και Γιώργο Αλεξάνδρου, οδοιπορούµε σε δύο συνέχειες τον χριστιανικό σοσιαλισµό.
Οι χριστιανοί σοσιαλιστές ή ακόµα οι χριστιανοί κοµµουνιστές, παρότι αvτιτάσσoνται στη µαρξιστική υλιστική αθεΐα και στην αδιαφορία της για το ανθρώπινο «πρόσωπο», στο οποίο δίνoυν οι ίδιοι τόσο πολλή σηµασία, δέχονται γενικά την οικονοµική ανάλυση του µαρξισµού εναντίον του καπιταλισµού και τα συµπεράσµατά του για την οικονοµική εκµετάλλευση των εργαζοµένων και την ανάγκη κοινωνικοποίησης των µέσων παραγωγής.
Εχουν επίσης ένα ανάλογο, αλλά πιο ουµανιστικό και όχι µόνον υλιστικό, όραµα µε αυτό του µαρξισµού, για µια αταξική κοινωνία, χωρίς άρχοντες και υπηκόους. ∆ιαφωνούν, ωστόσο, στον τρόπο και στα µέσα µε τα οποία θα µπορούσε αυτό να επιτευχθεί και, πάνω απ’ όλα, στο ότι ο σκοπός µπορεί να αγιάσει τα µέσα ή στο ότι υπάρχει η δυνατότητα «η πρόσβαση στην πύλη του επίγειου παραδείσου να είναι µέσω των λεωφόρων της κολάσεως»...
Ο σοσιαλισμός της Παλαιάς Διαθήκης
Οι δίκαιοι έχουν αρκετά για να ικανοποιήσουν την όρεξή τους, αλλά η κοιλιά των φαύλων υποφέρει πάντα από έλλειψη (Παροιµίες, 13:25). Στο Λευιτικό της Παλαιάς ∆ιαθήκης (25:35-37) διαβάζουµε: «Εάν ο αδελφός σου, που ζει κοντά σου, είναι πτωχός και βρεθεί σε αδυναµία να ικανοποιήσει µε την εργασία των χεριών του τις οικονοµικές του ανάγκες, συ πρέπει να ενδιαφερθείς γι’ αυτόν ... ∆εν θα πάρεις από αυτόν τόκο για τα χρήµατα που του δάνεισες, ούτε και περισσότερα είδη από όσα του έδωσες...».Παρόµοια, στο ∆ευτερονόµιο (24:19-22): «Εάν θερίσεις τον αγρό σου και λησµονήσεις εκεί ένα δεµάτι, δεν θα επιστρέψεις να το πάρεις. Αυτό θα είναι για τον ξένο, για το ορφανό και τη χήρα... Εάν µαζεύεις τις ελιές σου, δεν θα επιστρέψεις να µαζέψεις κι εκείνες που έµειναν πίσω. Αυτές θα είναι για τον ξένο και το ορφανό και τη χήρα... Εάν τρυγήσεις το αµπέλι σου, δεν θα γυρίσεις να το ξανατρυγήσεις, για να µαζέψεις όσα τυχόν απέµειναν. Αυτά θα είναι για τον ξένο, για το ορφανό και τη χήρα». Το δε Βιβλίο του Σειράχ (Σεφάχ 31: 5-7) αποκηρύσσει τον πλούτο, λέγοντας: «Αυτός που αγαπά τα χρήµατα δεν θα δικαιωθεί και εκείνος που επιδιώκει τη διαφθορά θα γεµίσει από κακά. Πολλοί για χάρη των χρηµάτων έγιναν πτώµα και ερείπια και η καταστροφή τους εµφανίστηκε ξαφνικά µπροστά τους ... Κάθε ασύνετος άνθρωπος θα συλληφθεί στα δίχτυα των κακών, που προκαλεί ο άδικος και αχόρταγος πλούτος».
Ο σοσιαλισμός στην Καινή Διαθήκη
«Και µόνον η σκέψη της κοινωνικής αδικίας, κάτω από την οποία µια ανθρώπινη ζωή υποφέρει, µπορεί να έχει την ενέργεια του ανέµου της ερήµου που όλα µπροστά του τα µαραζώνει ... Εάν οι φτωχοί και οι καταπιεσµένοι σε αυτόν τον κόσµο θέλουν να κάνουν έναν επιτυχηµένο αγώνα εναντίον των καταπιεστών τους, πρέπει να τον κάνουν στο όνοµα του Θεού και της δικαιοσύνης του Θεού». Αγιος Νικόλαος ΒελιµίροβιτςΤα πρώτα κεφάλαια των «Πράξεων» των Αποστόλων αναφέρουν τον τρόπο ζωής της πρώτης χριστιανικής κοινότητας των Ιεροσολύµων. Για τους σύγχρονους χριστιανούς σοσιαλιστές δίνουν ένα ξεκάθαρο µήνυµα ότι οι πρώτοι χριστιανοί έζησαν σε µια κοµµουνιστική κοινότητα απόλυτης κοινοκτηµοσύνης. «Και όλοι αυτοί που είχαν πιστέψει βρίσκovταv σε συνεχή επικοινωνία και ενότητα µεταξύ τους και είχαν τα πάvτα κοινά. Πουλούσαν τα κτήµατα και τα άλλα υπάρχοντά τους και τα χρήµατα που εισέπρατταν τα µοίραζαv στους πτωχούς αδελφούς, αvάλoyα µε τις αvάyκες που είχε ο καθένας από αυτούς» (Πράξεις 2, 44-45). «Ολο δε εκείνο το πλήθος των πιστών είχε µία καρδιά και µία ψυχή, ώστε να αποτελούν µία αρµονική και πνευµατική κοινωνία, και κανείς δεν έλεγε ότι και το ελάχιστον από τα υπάρχοντά του είναι δικό του, αλλά ήσαv τα πάvτα σε αυτούς κοινά και διετίθεvτo για την εξυπηρέτηση όλων ... Κανένας στερηµένος δεν υπήρχε ανάµεσά τους, διότι όλοι όσοι ήσαν ιδιοκτήτες χωραφιών ή σπιτιών τα πουλούσαν και έφερναν τα χρήµατα που λάµβαναν και τα έβαζαν µε ευλάβεια κοντά στα πόδια των Αποστόλων. Μετά, τα χρήµατα αυτά µοιράζονταν στον καθένα ανάλογα µε την ανάγκη που είχε» (Πράξ. 4, 32-35).
Μία από τις πιο διάσηµες αναφορές του Ιησού για τους πλουσίους βρίσκεται στον Ματθαίο (19:16-24), αλλά και στον Μάρκο (10:17-25) και στον Λουκά (18:18-25). Εκεί αναφέρεται ότι ένας νεαρός άντρας πλησίασε κάποια στιγµή τον Ιησού ρωτώντας Τον τι πρέπει να κάνει για να κερδίσει την αιώνια ζωή. Οταν ο Ιησούς του απάντησε να τηρεί τις εντολές του Θεού, ο νέος αποκρίθηκε ότι τις έχει ήδη τηρήσει από µικρός, επιµένοντας να µάθει αν υπάρχει κάτι άλλο που του λείπει. Ο Ιησούς τότε του είπε πως, αν θέλει να είναι τέλειος, θα πρέπει να πάει να πουλήσει τα υπάρχοντά του και να τα µοιράσει στους φτωχούς και µετά να Τον ακολουθήσει. Ακούγοντας, όµως, αυτή την προτροπή, ο νέος έφυγε λυπηµένος, διότι, όπως λέει η γραφή, είχε πολλά κτήµατα... Ο Ιησούς βρήκε τότε την ευκαιρία να επισηµάνει στους µαθητές Του: «Σας λέω αληθινά ότι πολύ δύσκολα θα εισέλθει πλούσιος στη βασιλεία των oυραvών. Και πάλι σας λέω ότι είναι ευκολότερο να περάσει µια καµήλα από την τρύπα µιας βελόνας παρά να εισέλθει ένας πλούσιoς στη βασιλεία του Θεού»!
Ανάλογα, ο Ιησούς περιέγραψε ως «ληστές» και έδιωξε τους αργυραµοιβούς από τον Ναό (Ματθαίος 21:12-14, Μάρκος 11:15 και Ιωάννης 2:14-16), ενώ στην επί του Ορους Οµιλία µακαρίζει τους πτωχούς (Λουκάς 6: 21) λέγοντας ότι σε αυτούς ανήκει η βασιλεία των ουρανών και όσοι πεινούν τώρα θα χορτάσουν στη βασιλεία Του και όσοι κλαίνε τώρα θα γελάσουν. Αντίθετα, προειδοποιεί τους πλουσίους (Λουκ. 6: 24-25), που είναι ήδη χορτασµένοι από τα υλικά αγαθά, ότι θα πεινάσουν και αυτοί που γελάνε τώρα και διασκεδάζουν θα κλάψουν και θα πενθήσουν πικρά και εξηγεί (Ματθαίος 19:30) ότι στη βασιλεία Του πολλοί έσχατοι τώρα θα γίνουν πρώτοι και οι πρώτοι τώρα έσχατοι.
Ο Χριστός αντιτίθεται ρητά στη συσσώρευση επίγειου πλούτου (Ματθαίος 6:19-21), τον οποίο καταστρέφουν ο σκόρος και η σκουριά και κλέβουν οι κλέφτες, και προτρέπει στην αποταµίευση άφθαρτων πνευµατικών αγαθών, που κανείς δεν µπορεί να µας τα στερήσει, διότι, όπως συµπληρώνει: «Εκεί που είναι ο θησαυρός σας εκεί θα είναι και η καρδιά σας».
∆ιδακτική για τη συσσώρευση πλούτου είναι η παραβολή του άφρονα πλουσίου, που, ενώ επρόκειτο να πεθάνει σύντοµα, συλλογιζόταν τη συσσώρευση πολλών αγαθών, ώστε να µπορέσει να πει τελικά στον εαυτό του: «Ψυχή µου, έχεις πια πολλά αγαθά αποθηκευµένα για έτη πολλά. Αναπαύσου, λοιπόν, τώρα, φάε, πίνε και ευφραίνου»...
Παρόµοια, πολύ διδακτική είναι η παραβολή του Μεγάλου ∆είπνου, όπου δεν προσήλθαν οι προσκεκληµένοι, διότι «αγρόν ηγόραζαν... », και ο οικοδεσπότης µάζεψε από τους δρόµους όλους τους πτωχούς και αναπήρους, τους χωλούς και τυφλούς και πρόσφερε σε αυτούς το πλούσιο τραπέζι του. Ακόµα, σε µια περιγραφή της Τελικής Κρίσης (Ματθαίος 25:31-46) ο Ιησούς ταυτίζεται ο ίδιoς µε τον πεινασµένο, τον διψασµένο, τον ξένο, τον φυλακισµένο και τον άρρωστο, λέγοντας πως θα ανταµείψει µε την αιώνια ζωή όσους φρόντισαν στη διάρκεια της ζωής τους γι’ αυτούς τους «ελάχιστους των αδελφών του», ενώ για όσους αδιαφόρησαν για αυτούς επιφυλάσσει την αιώνιο τιµωρία!
Τέλος, στην Επιστολή του Ιακώβου (5:1-6) επικρίνονται έντονα οι πλούσιοι για την ιδιοτέλεια, τη σκληρότητα και την αδικία τους και απειλούνται άµεσα µε σκληρή τιµωρία την Ηµέρα της Κρίσης, διότι οι οµαδικές βοές όλων αυτών που έχουν καταπιέσει και αδικήσει, όλων των αθώων που καταδίκασαν και των δίκαιων που έσφαξαν έχουν φτάσει ως επίκληση δικαιοσύνης στα αυτιά του Θεού...
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παραπολιτικά
