Το πλήγµα των ελβετικών κυρώσεων είναι µεγάλο ως προς τη Ρωσία (αν δεν είναι στα λόγια ή στα χαρτιά µόνο) και είναι ένας εύκολος στόχος στρατηγικά, αλλά µε τραγικές συνέπειες για όλη την Ευρώπη, ακόµα κι αν δεν ακολουθήσει κανένα άλλο χτύπηµα. Η Ελβετία πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι δεν είναι απλώς ένας τόπος όπου συναντώνται οι διαπραγµατευτές των αντιµαχόµενων µερών για διαβουλεύσεις, συνήθως στη Γενεύη, αλλά ότι έχει επίσης σηµαντική επιρροή ως παγκόσµιο εµπορικό και χρηµατοπιστωτικό κέντρο. Η µεγάλη δύναµη φέρει και µεγάλη ευθύνη και ίσως η Ελβετία θα έπρεπε να συνεχίσει να παραµένει ουδέτερη.

Ο πόλεµος στην Ουκρανία θα δηµιουργήσει µια νέα διεθνή τάξη πραγµάτων και θα επηρεάσει τις ζωές πολλών λαών της Γης. Μακριά από τα στοχευµένα µέσα ενηµέρωσης είναι απαραίτητο να κατανοήσουµε το υπόβαθρο και τη σκέψη του Ρώσου προέδρου, Βλαντιµίρ Πούτιν, που οδήγησε στην εισβολή στην Ουκρανία. Ο Ρώσος πρόεδρος κατέβαλε µεγάλες προσπάθειες για να αποκαταστήσει τη γεωπολιτική ηγεµονία της Ρωσίας στον µετασοβιετικό χώρο, προκειµένου να νικήσει τη δυτική επιρροή, να ενισχύσει την εθνική της ασφάλεια και να ανατρέψει τον συσχετισµό δυνάµεων. Αποφασίζει να αναδιατυπώσει την ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφάλεια, ώστε να ανταποκρίνεται στις στρατηγικές απαιτήσεις του. Ετσι, η άµεση εισβολή στην Ουκρανία είναι απόδειξη µιας τόσο αποφασιστικής επιδίωξης, ώστε να παγιώσει τη θέση της έξω από την άµεση περιφέρειά της.

Στην πραγµατικότητα, οι διαστάσεις της ρώσικης επιρροής φαίνονται ακόµα και στο αµερικανικό ηµισφαίριο, µακριά από τη φυσική του ζωτική σφαίρα. Θα πρέπει να θυµηθούµε όµως ότι οι Ρώσοι, ως ρώσικη αυτοκρατορία, στο πλαίσιο του Αµερικανικού Εµφύλιου Πολέµου, υποστήριξαν την Ενωση διπλωµατικά, και µάλιστα έστειλαν πολεµικά πλοία σε στρατηγικά αµερικάνικα λιµάνια, για να αποτρέψουν οποιαδήποτε άµεση στρατιωτική επέµβαση από τη Βρετανία ή τη Γαλλία υπέρ της Συνοµοσπονδίας. Λίγο αργότερα οι Ρώσοι πούλησαν στους Αµερικανούς την Αλάσκα, για να αποδυναµωθεί η θέση των Βρετανών στην ανατολική ακτή του Καναδά. Μάλιστα, έδωσαν και τη συγκατάθεσή τους για την κατεδάφιση του τείχους του Βερολίνου, χάνοντας τα οφέλη από το ανατολικό µέρος της Γερµανίας, και αποσύρθηκαν από τον έλεγχο 15 χωρών στην Ανατολική Ευρώπη µε µόνο όρο να γίνουν σεβαστές οι «κόκκινες γραµµές» από το ΝΑΤΟ. Εχοντας µια τέτοια σχέση από παλιά και µε τους Ευρωπαίους και µε τους Αµερικανούς, ο Πούτιν τόσο τον Ψυχρό Πόλεµο, την ειδική φροντίδα από τη ∆ύση των χωρών που αποχώρησαν από τη Σοβιετική Ενωση, όσο και την αντίδραση των Αµερικάνων - Ευρωπαίων στην Ουκρανία τα εκλαµβάνει ως αχαριστία και διάθεση να τους καταστρέψουν. Θεωρεί ότι συνέβαλαν όσο ήταν δυνατόν στην εξαθλίωση της Ρωσίας µετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης και διατηρούσαν µαζί τους κάποιες σχέσεις όσο ήταν αδύναµοι. Από τη στιγµή που ο Πούτιν έκανε το όνειρό του πραγµατικότητα, που ήταν η ενδυνάµωση της Ρωσίας και η κατάκτηση της θέσης που θεωρεί ότι της αξίζει, ήρθε αντιµέτωπος µε τις αντιδράσεις της ∆ύσης.

Η επέκταση του ΝΑΤΟ ήταν το πρώτο θέµα σε όλες τις συναντήσεις του Πούτιν µε τους διαδοχικούς προέδρους στις Ηνωµένες Πολιτείες. Τον Σεπτέµβριο του 2016, µετά τη συνάντησή του µε τον πρόεδρο Μπαράκ Οµπάµα στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής των G20 που φιλοξενούσε η Κίνα, συνειδητοποίησε ότι η επέκταση του ΝΑΤΟ ήταν στα σχέδια της Αµερικής και τα συµφέροντα διέφεραν. Παρά τη βελτίωση των σχέσεων ΗΠΑ - Ρωσίας κατά την εποχή του προέδρου Ντόναλντ Τραµπ, ο Πούτιν έχει χάσει οριστικά την εµπιστοσύνη στην αξιοπιστία των Ηνωµένων Πολιτειών, και µάλιστα στο υπάρχον διεθνές σύστηµα στο σύνολό του.

Το ότι η Ρωσία έχει ιµπεριαλιστικούς σκοπούς ούτε αυτό κρύβεται, καθώς φίµωσε την εσωτερική αντιπολίτευση και παρενέβη στη Γεωργία, στην Τσετσενία και στο Καζακστάν, όπου έστειλε ελίτ τµήµατα του ρωσικού στρατού για να χτυπήσουν τις προσπάθειες αλλαγής, καθώς ο Ρώσος πρόεδρος είναι βαθιά πεπεισµένος ότι όλα τα λαϊκά κινήµατα ήταν δηµιούργηµα της ∆ύσης. Εξ ου και οι κοινές στρατιωτικές ασκήσεις µεταξύ ΝΑΤΟ και ουκρανικού στρατού και η κοινή στρατιωτική παρέλαση τον Ιούνιο του 2021 και όσα αναφέρθηκαν στον δυτικό Τύπο και επιβεβαιώθηκαν από τις δηλώσεις Ουκρανών αξιωµατούχων σχετικά µε το αίτηµα για ένταξη στο ΝΑΤΟ.

Είναι αφελές να πιστεύει κάποιος ότι ο Πούτιν δεν περίµενε τη διεθνή αντίδραση στην απόφασή του ή ότι δεν εκτίµησε το µέγεθος των απωλειών που θα µπορούσαν να προκληθούν στη χώρα του. Ανεξάρτητα από την ορθότητα ή το λάθος των υπολογισµών του, δεν θα µπορεί και δεν θα θέλει να επιστρέψει στο διεθνές σύστηµα που υπήρχε πριν από την εισβολή στην Ουκρανία. Η αύξηση του επιπέδου πυρηνικού συναγερµού, οι βοµβαρδισµοί πόλεων, ο εκτοπισµός εκατοµµυρίων ανθρώπων, η απειλή να χτυπήσουν τις γραµµές του ∆ιαδικτύου και να προκαλέσουν τη µεγαλύτερη ζηµιά στην Ευρώπη θα καταστήσουν αδύνατη την επιστροφή στην κατάσταση που υπήρχε πριν από τον πόλεµο της Ουκρανίας.

Στις 17 Μαρτίου, ο γενικός γραµµατέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, προειδοποίησε ότι «η πιθανότητα πυρηνικού πολέµου έχει πλέον επιστρέψει στη σφαίρα των πιθανοτήτων», αλλά εκτός της προειδοποίησης δεν προέβη σε µια προσπάθεια γεφύρωσης των διαφορών αξιοποιώντας τη θέση του. Με αυτά τα δεδοµένα, ο κίνδυνος ενός πυρηνικού ολοκαυτώµατος είναι υπαρκτός, διότι από τη µια µεριά ο Πούτιν πιστεύει ότι η ∆ύση δεν θα σταµατήσει µέχρι να εξαθλιώσει για άλλη µία φορά τη Ρωσία και η ∆ύση, µε όλες τις κινήσεις της, δείχνει αποφασισµένη να φτάσει την κατάσταση στα άκρα, είτε µε µια ολική παραίτηση της Ρωσίας είτε µε ένα πυρηνικό χτύπηµα.

Σηµαντικό ρόλο σε αυτή την απόφαση θα παίξει και η θέση της Κίνας, που σήµερα είναι πιο κοντά στη Ρωσία, αλλά, αν πάρει µια συµφωνία που θα την εξυπηρετεί, θα αποµακρυνθεί. Αν, όµως, δεν την πάρει και οι Αµερικάνοι συνεχίσουν να σκαλίζουν την ανοιχτή πληγή µε την Ταϊβάν, θα είναι δύο πληγωµένοι γίγαντες εναντίον ενός κόσµου που τους πληγώνει.

Λαµβάνοντας υπόψη ότι οι ηγέτες δεν είναι της κλάσης παλαιότερων, που συνυπολόγιζαν και τη ζωή των πολιτών, αλλά και ότι οι πολίτες είναι πιο χαζεµένοι και άβουλοι από ποτέ, η ζυγαριά γέρνει προς τον κίνδυνο ενός πυρηνικού ολοκαυτώµατος. Καλό είναι να αρχίσουµε να το συνειδητοποιούµε και να το συζητάµε, µήπως και αλλάξει κάτι.

*Ραδιοφωνική εκποµπή µας στον «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» 90,1 FM, µε τον συνεργάτη µου Λεωνίδα Αποσκίτη.
*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παραπολιτικά στις 12 Φεβρουαρίου 2023