Παγκόσμια Ημέρα κατά της Σεξουαλικής Κακοποίησης των Παιδιών: Μία δέσμευση για το παρόν και το μέλλον

Υπάρχουν λέξεις που προστατεύουν. Υπάρχουν αλήθειες που σώζουν. Και υπάρχουν στιγμές που η ευθύνη όλων μας γίνεται πιο βαριά αλλά και πιο ιερή. Η 18η Νοεμβρίου, Παγκόσμια Ημέρα κατά της Σεξουαλικής Κακοποίησης των Παιδιών, μας καλεί να σταθούμε δίπλα στα παιδιά με θάρρος, αλήθεια και αγάπη. Να τους δείξουμε ότι το σώμα τους είναι πολύτιμο, ότι η φωνή τους έχει δύναμη, ότι κανείς δεν έχει δικαίωμα να παραβιάσει την αθωότητά τους.

Τα παιδιά δεν χρειάζονται φόβο, χρειάζονται λόγια καθαρά, απλά, ασφαλή. Μικρές προτάσεις που γίνονται μεγάλη ασπίδα. Με αυτή την αφορμή, η προσοχή στρέφεται σε ένα από τα πιο αποτελεσματικά μέσα πρόληψης: τον Κανόνα των Εσωρούχων. Ο Κανόνας αποτελεί ένα απλό μέσο, ώστε οι γονείς να εξηγήσουν στα παιδιά τους ποια είναι εκείνα τα σημεία του σώματος στα οποία δεν πρέπει να επιτρέψουν στους άλλους να τα αγγίξουν, πώς πρέπει να αντιδράσουν τα παιδιά και πού να στραφούν για βοήθεια.

Τι ορίζει όμως ο Κανόνας των Εσωρούχων;

Είναι απλό: κανείς δεν μπορεί να αγγίξει ή να χαϊδέψει το παιδί σε εκείνα τα σημεία του σώματός του τα οποία κατά κανόνα καλύπτονται από εσώρουχα. Και αντιστοίχως, ούτε τα παιδιά επιτρέπεται να αγγίξουν το σώμα άλλων σε αυτά τα σημεία. Bοηθάει να εξηγήσουμε στα παιδιά ότι το σώμα τους τούς ανήκει, ότι υπάρχουν καλά και κακά μυστικά και ότι υπάρχει καλό αλλά και κακό χάδι ή άγγιγμα.

Δημιουργήθηκε για να βοηθήσει γονείς και κηδεμόνες να ξεκινήσουν τη συζήτηση με τα παιδιά τους. Μπορεί να αποτελέσει εξαιρετικά αποτελεσματικό εργαλείο πρόληψης της σεξουαλικής κακοποίησης. Περίπου ένα στα πέντε παιδιά πέφτει θύμα κάποιας μορφής σεξουαλικής κακοποίησης ή βίας. Μπορεί να συμβεί σε οποιοδήποτε παιδί, ανεξαρτήτως φύλου, ηλικίας, φυλής, κοινωνικής τάξης και θρησκείας. Συχνότατα ο δράστης είναι άτομο που το παιδί γνωρίζει και εμπιστεύεται. Ενδεχομένως να είναι ακόμη και κάποιο άλλο παιδί.

Βοηθήστε ώστε να μην συμβεί στο δικό σας παιδί

Το βασικότερο στοιχείο είναι η καλή επικοινωνία με το παιδί. Προϋποθέτει εξωστρέφεια, ειλικρίνεια, ευθύτητα, αποφασιστικότητα και μια ατμόσφαιρα φιλική που δεν καλλιεργεί το φόβο.

Ο Κανόνας των Εσωρούχων μπορεί να βοηθήσει. Κανένα παιδί δεν είναι αρκετά μικρό, για να μην ξέρει τον Κανόνα των Εσωρούχων, αφού η κακοποίηση δεν γνωρίζει ηλικία. Αν θεωρείτε ότι έρχεστε σε δύσκολη θέση μιλώντας για το ζήτημα αυτό στο παιδί σας, θυμηθείτε ότι μάλλον είναι πιο δύσκολο για σας ως ενήλικα παρά για ένα παιδί.

Τι πρέπει να κάνετε σε περίπτωση που υποψιάζεστε κακοποίηση

Αν τυχόν υποπτεύεστε ότι το παιδί σας μπορεί να έπεσε θύμα κακοποίησης, είναι πολύ σημαντικό να μην θυμώσετε μαζί του. Μην το κάνετε να νιώσει σαν να φταίει ή σαν να έκανε κάτι κακό. Μην ανακρίνετε το παιδί: ρωτήστε τι συνέβη, πότε και με ποιον αλλά μην ρωτήσετε το γιατί. Προσπαθήστε να μην δείξετε την ταραχή σας στο παιδί σας. Τα παιδιά νιώθουν πολύ εύκολα αίσθημα ενοχής, οπότε ενδέχεται τελικά να μη σας αποκαλύψουν τα πάντα.

Προσπαθήστε να μη βγάλετε βιαστικά συμπεράσματα βασιζόμενοι σε ανεπαρκή ή ασαφή στοιχεία.  Διαβεβαιώστε το παιδί σας ότι θα ασχοληθείτε με το θέμα και επικοινωνήστε με κάποιον που μπορεί να σας βοηθήσει: έναν ψυχολόγο ή άλλον ειδικό στη φροντίδα του παιδιού, γιατρό, κοινωνικό λειτουργό ή την αστυνομία.  Ο κανόνας των Εσωρούχων αποτελεί μέρος της εκστρατείας «Ένα στα Πέντε» του Συμβουλίου της Ευρώπης, για να σταματήσει η σεξουαλική βία εναντίον των παιδιών. Στο πλαίσιο της συνεχούς προσπάθειας για ενίσχυση της πρόληψης και της ενημέρωσης, το Συμβούλιο της Ευρώπης εμπλουτίζει τα εργαλεία που προσφέρει σε γονείς, επαγγελματίες και παιδιά, παρουσιάζοντας νέα μέσα που βοηθούν στον αναγνωρισμό και την κατανόηση της σεξουαλικής κακοποίησης, καθώς και μέσω του διαδικτύου.

Φέτος, το Συμβούλιο της Ευρώπης παρουσιάζει τον ψηφιακό οδηγό «So This Is Sexual Abuse», ένα σύγχρονο και παιδαγωγικά προσαρμοσμένο εργαλείο που εξηγεί με καθαρό, κατανοητό τρόπο τι είναι η σεξουαλική κακοποίηση, πώς μπορεί να αναγνωριστεί και τι μπορεί να κάνει ένα παιδί που χρειάζεται βοήθεια.

Πρόκειται για υλικό που απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας από 12 ετών και άνω και μπορεί να αξιοποιηθεί τόσο από εκπαιδευτικούς και γονείς όσο και από ειδικούς, ενισχύοντας τη φαρέτρα της πρόληψης και της ενημέρωσης και συμβάλλοντας ουσιαστικά στην προστασία των παιδιών. Η Παγκόσμια Ημέρα κατά της Σεξουαλικής Κακοποίησης των Παιδιών ας αποτελέσει μια σταθερή δέσμευση προς κάθε παιδί που δικαιούται να μεγαλώνει με ασφάλεια, σεβασμό και προστασία.  Κάθε ενημερωμένος γονέας, κάθε ευαισθητοποιημένος ενήλικας και κάθε κοινωνία που επιλέγει να μιλήσει αντί να σωπάσει, χτίζουν έναν κόσμο στον οποίο η κακοποίηση δεν έχει χώρο.

Άρθρο της Υφυπουργού Κοινωνικής Συνοχής & Οικογένειας και Συντονίστριας της Καμπάνιας “ΕΝΑ στα ΠΕΝΤΕ” του Συμβουλίου της Ευρώπης στην Ελλάδα, για τον τερματισμό της Παιδικής Σεξουαλικής Κακοποίησης, Έλενας Ράπτη

Όλο το υλικό περιέχεται στην ιστοσελίδα: www.coe.int/children