Η συνάντηση του πρωθυπουργού της Κύπρου -οικοδεσπότης- µε τους πρωθυπουργούς Ελλάδας και Ισραήλ, τη ∆ευτέρα στη Λευκωσία, δεν ήταν µια ακόµα συνάντηση της «εταιρικής σχέσης » των τριών, που µαζί µε τις ΗΠΑ, αφού το όλον σχήµα συνεργασίας είναι 3+1, αποτελούν κύρια παράµετρο ισορροπίας και εξελίξεων στην Ανατολική Μεσόγειο.

Είχε στρατηγικό χαρακτήρα, µε βάση τον ενεργειακό τοµέα και τη διασύνδεση µε καλώδιο ηλεκτρικού ρεύµατος της Ασίας µε την Ευρώπη, αλλά και πολύ πιο πέρα από αυτόν. Στην επόµενη συνάντηση των τριών το πιθανότερο είναι ότι θα είναι προσκεκληµένος και ο πρωθυπουργός της Ινδίας, Νορέντρα Μόντι. Και θα παρευρίσκεται. Ετσι η εσπευσµένη ως προς τον προγραµµατισµό επίσκεψη και η συµµετοχή του Ινδού πρωθυπουργού σε προς τιµήν του δείπνο στο Μέγαρο Μαξίµου µόνον τυχαίες δεν µπορούν να χαρακτηρισθούν ως προς το timing.

Ηταν µεν διµερής, αλλά ταυτόχρονα διερευνητική για τις διαθέσεις της Ινδίας ως προς τη σύγκλισή της µε το «τρίγωνο» που βλέπει ανατολικά, στην Ασία, της Αν. Μεσογείου. Κατά κάποιον τρόπο, θα µπορούσε να σηµειώσει κάποιος διεθνής παρατηρητής ότι η «ισχυρή οµάδα» της Ανατολικής Μεσογείου, στην οποία θα πρέπει να λογίζεται ως τέταρτη δύναµη η Αίγυπτος και συγκλίνουσα δύναµη, αν µη τι άλλο, τα Ηνωµένα Αραβικά Εµιράτα (ΗΑΕ), επιλέγει, µετά τη συνάντηση και τις δηλώσεις στη Λευκωσία, τον πλέον επιδιωκόµενο «στενό σύµµαχο» από τις «µεγάλες δυνάµεις» της Ασίας. Και αυτή είναι η συνεχώς πιο ενισχυµένη σε κύρος, ισχύ και βάθος πληθυσµού Ινδία.

Στις δηλώσεις τους οι πρωθυπουργοί, αλλά και στις άτυπες ενηµερώσεις προς τον Τύπο των διπλωµατικών αποστολών της Ελλάδας και της Κύπρου, Μητσοτάκης και Χριστοδουλίδης έµειναν περισσότερο στον ενεργειακό τοµέα και τις προοπτικές του. ∆εδοµένου ότι η σχέση µεταξύ Ισραήλ, Κύπρου και Ελλάδας δηµιουργεί έναν ασφαλή «διάδροµο», που σχετίζεται µε τον δυτικό και βορειοατλαντικό σχεδιασµό για τη σύνδεση Ασίας και Ευρώπης -µε την τελευταία να επιδιώκει το συντοµότερο δυνατόν όχι µόνον να απεξαρτηθεί από το ρωσικό φυσικό αέριο, αλλά να πετύχει και ενεργειακή και τιµολογιακά προσιτή ενεργειακή ασφάλεια-, έδωσαν έµφαση στην προοπτική του σταθµού υγροποίησης στην Κύπρο ή και στην κατασκευή τελικά του αγωγού East Med, όµως ιδιαίτερη σηµασία για τη «µεγάλη εικόνα» έχει µια αποστροφή του ισραηλινού πρωθυπουργού.

Συγκεκριµένα, ο κ. Νετανιάχου σηµείωσε: «Πρέπει να πω ότι νοµίζω πως υπάρχει κάτι άλλο που θα µπορούσε να αναπτυχτεί και το συζητάµε εκτενώς. Υπάρχει πλέον η πιθανότητα να έχουµε την επέκταση των “Συµφωνιών του Αβραάµ”, σε οµαλοποίηση µε τη Σαουδική Αραβία, και οι τρεις χώρες θεωρούν ότι είναι µια µεγάλη πιθανότητα, αλλά βλέπουν επίσης ότι αυτό θα µπορούσε να οδηγήσει σε µια σύνδεση µεταξύ Ινδίας, Αραβικής Χερσονήσου, Ισραήλ, Κύπρου, Ελλάδας και Ευρώπης. Υπάρχει µια φυσική, γεωγραφική σύνδεση, αλλά θα µπορούσε επίσης να είναι κάτι που θα οδηγούσε σε πολλά-πολλά οφέλη για τους λαούς µας και για τις χώρες µας». Και κατέληξε: «Νοµίζω ότι όλοι το βλέπουµε από κοντά».

Στην κατεύθυνση αυτή θα πρέπει να σηµειωθεί ότι η Ελλάδα διατηρεί προνοµιακές σχέσεις όχι µόνον µε τα Εµιράτα, όπου υπάρχει υπογεγραµµένη και διµερής συµφωνία και στρατιωτικού τύπου, αλλά και µε τη Σαουδική Αραβία, όπου ελληνικά συστήµατα Patriot µε τους χειριστές τους έχουν αναλάβει την προστασία κύριων πετρελαιοπηγών, γεγονός που είχε επικριθεί όταν συνέβη από κύκλους της αντιπολίτευσης στην Ελλάδα, χωρίς να λογίζουµε τη θετική επίσκεψη του ηγέτη της Αραβίας, Μπιν Σαλµάν, στην Αθήνα.

Ετσι, ο ρόλος που έχει να παίξει τώρα στη σύγκλιση Ισραήλ - Σαουδικής Αραβίας δείχνει ανάλογος µε το εγχείρηµα της σύγκλισης, την προηγούµενη δεκαετία, Ισραήλ - Αιγύπτου και είναι κοµβικός. Πέραν αυτών, όταν µιλάµε για τις «Συµφωνίες του Αβραάµ», που προώθησε ο τότε υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μ. Ποµπέο, στο τέλος της προεδρίας Τραµπ, συµπεριλαµβάνονται τα αραβικά κράτη του Κόλπου, που είναι το Μπαχρέιν, το Κουβέιτ, το Οµάν, το Ιράκ, πέραν της Σαουδικής Αραβίας, των Εµιράτων και του Κατάρ, το οποίο διατηρεί όµως ευθυγραµµισµένες σχέσεις µε την Τουρκία και το Ιράν, αλλά επιζητά την αναδιάταξη των σχέσεών του µε τη Σαουδική Αραβία, εξέλιξη που δεν επιθυµούν τα ΗΑΕ.

Στην παρούσα φάση, οι συντηρητικές πολιτικές που ακολουθεί στη στρατηγική του το Στέιτ Ντιπάρτµεντ για τη Μεσόγειο δηµιουργούν πιέσεις στην Ελλάδα. Το ίδιο προκύπτει και από κεντρικές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, για επίλυση ή τέλος πάντων θετική διαχείριση της διαφοράς σε θέµατα κυριαρχίας µε την Τουρκία και στο Ισραήλ αντίστοιχα για το Παλαιστινιακό και τα δύο κράτη που θα ακουµπούν στην Ιερουσαλήµ.

Η στρατηγική των ΗΠΑ «βλέπει» ευρύτερες συγκλίσεις και θεωρεί ότι η «ουδετερότητα» της Τουρκίας ως προς τη δυτική της οργανική σχέση θα επηρεαστεί σε µεγάλο βαθµό από την ανοχή στην ένταξή της στο µεσογειακό «κουαρτέτο» Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ - Αιγύπτου. ∆εν γίνεται προφανώς κατανοητό ότι ο ευρύτερος συσχετισµός της ισλαµικής και εθνικιστικής Τουρκίας όχι µόνον µε τη Μουσουλµανική Αδελφότητα και τη Χαµάς ή τη Χεζµπολάχ και τα παιχνίδια επιρροής στην Ανατολική Λιβύη, αλλά και µε το Πακιστάν, δεν είναι συµβατά µε τον σύνδεσµο της Μεσογείου και το «πέρασµα» στην Ινδία...

Ακόµα και το Κυπριακό, πόσω µάλλον το Παλαιστινιακό, είναι πολύ δύσκολο να εξελιχθούν µε συνοµιλίες, ενώ φυσικά απορρίπτονται οι «θερµές συγκρούσεις». Σε κάθε περίπτωση, η Ελλάδα στη διεθνή της πολιτική σχηµατοποιεί µια «µεγάλη εικόνα», µε αρχιτεκτονική Μητσοτάκη, που ακουµπά την Οδησσό στην Ουκρανία και ακολουθεί τη γεωστρατηγική ενότητα Πολωνία - Βαλτικές, διέρχεται τη Βαλκανική, µε έµφαση στην παρευξείνια και ανατολική, Μολδαβία, Ρουµανία, Βουλγαρία και συνεχίζει νότια στη Μεσόγειο προς Ανατολάς, µε όριο την Ινδία, και νότο από την Αίγυπτο και τη Βόρειο Αφρική προς το Σαχέλ σε σύγκλιση µε τους Γάλλους στην περίπτωση αυτή.

*Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά στις 9 Σεπτεμβρίου 2023.