Σε κείμενό μου, προ μερικών ημερών, από αυτή εδώ τη θέση, αναφερόμουν στη σημασία της ύπαρξης φορολογικής συνείδησης στους πολίτες.

Και πιστεύω ότι θεμελίωνα επαρκώς γιατί πρέπει να είμαστε συνεπείς απέναντι στις φορολογικές μας υποχρεώσεις, δεδομένου ότι η ασυνέπεια των μεν πλήττει όχι μόνο το κράτος αλλά και τους συνεπείς.Έχουν διατυπωθεί πάντως και ορισμένες άλλες απόψεις -επιστημονικές μάλιστα- που θα μπορούσαν να θωρηθούν, με την οπτική της φορολογικής συνέπειας, άκρως αιρετικές. Αλλά ας μην ξεχνάμε ότι λόγω των πολλών παραγόντων που μπορούν να επηρεάσουν μια οικονομία, η Οικονομία δεν θεωρείται από πολλούς επιστήμη αλλά… κινούμενη άμμος. Πριν από καμιά τριανταριά χρόνια και βάλε, η καθηγήτρια Νεγρεπόντη-Δελιβάνη είχε γράψει ένα μικρό αλλά εξαιρετικό βιβλίο με τίτλο «Η Οικονομία της Παραοικονομίας στην Ελλάδα». Συνιστάται ανεπιφύλακτα σε όσους ασχολούνται με το θέμα.

«Η ενασχόληση μου με την έρευνα περί παραοικονομίας και η πολύχρονη έρευνά μου για την ελληνική οικονομία», γράφει η Δελιβάνη, «τείνει να μου δημιουργήσει σοβαρά ερωτηματικά, για το αν πραγματικά δικαιολογείται η αδίστακτη απόρριψη της παραοικονομικής δραστηριότητας»!!!

 Όπως αναφέρεται στην έρευνα της Δελιβάνη «...στον τόπο μας έχει επικρατήσει ένα κατ’ εξοχήν άδικο φορολογικό σύστημα, το οποίο άμβλυνε τη φορολογική ηθική των Ελλήνων, που φαίνεται να πιστεύουν ότι η φοροδιαφυγή αποτελεί την ενδεδειγμένη αντίδραση σε αυτό...».

«Η παραοικονομία», έλεγε ακόμη, «έχει περιορίσει τις δυσμενείς συνέπειες που θα είχε, χωρίς αυτήν, η πολιτική λιτότητας, διατηρώντας έτσι την ενεργό ζήτηση, το επίπεδο της απασχόλησης και την εν γένει οικονομική δραστηριότητα σε σχετικά υψηλά επίπεδα. Η παραοικονομία λοιπόν λειτουργεί ως δικλείδα ασφαλείας, εναντίον της άτυχης πολιτικής λιτότητας, περιορίζοντας τα αντιαναπτυξιακά της αποτελέσματα», κατέληγε η Δελιβάνη. Θυμάμαι πάντως την απάντηση που είχε δώσει ελεύθερος επαγγελματίας όταν σε κάποιο ρεπορτάζ περί απόκρυψης εισοδημάτων είχε ερωτηθεί σχετικά: «Ναι, κρύβω εισοδήματα. Διότι πρέπει να μαζέψω λεφτά, διότι έχω άρρωστη γυναίκα. Και θέλω να της παράσχω νοσοκομειακή περίθαλψη ανάλογη με αυτή που θα παρείχε στη γυναίκα του ένας εφοπλιστής ή ένας βιομήχανος».

Δύσκολες ισορροπίες πράγματι. Που κάνουν ακόμη πιο δύσκολη την εφαρμογή μιας δίκαιης φορολογικής πολιτικής.

Δημοσιεύτηκε στην ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ στις 29/9