Στην Ουάσινγκτον, στις Βρυξέλλες και στη Μόσχα επανήλθαν εφιαλτικά τα νεο-οθωμανικά σχέδια, που προδιαγράφουν το μέλλον: Μια πραγματικά νέα τάξη θα επικρατήσει στη Μαύρη Θάλασσα και στην ευθεία Δαρδανέλια - Αιγαίο - Μεσόγειος από τα σχέδια Ερντογάν για την κατασκευή της «Διώρυγας της Κωνσταντινούπολης» (Istanbul Kanal), με στόχο τον πλήρη γεωπολιτικό έλεγχο των Στενών. «Ο απόλυτος έλεγχος της Μαύρης Θάλασσας και των Στενών κατέστη το βασικότερο στοιχείο της κυριαρχίας του οθωμανικού κράτους», επισημαίνει ο Αχμέτ Νταβούτογλου στο βιβλίο του «Στρατηγικό Βάθος»! Πάντως, αυτή η διώρυγα υπήρξε ως σχέδιο από τα χρόνια των Οθωμανών σουλτάνων.

Εναν αιώνα και κάτι μετά την ήττα και τη διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας με την Ανακωχή του Μούδρου τον Οκτώβριο του 1918, ο Ερντογάν ενεργεί σαν να θέλει να «πάρει τη ρεβάνς» από τη Δύση, που διέλυσε την Υψηλή Πύλη επειδή στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο συντάχθηκε με τις Κεντρικές Αυτοκρατορίες. Η Ανακωχή του Μούδρου σήμαινε και την κατάληψη των Στενών από τις Συμμαχικές Δυνάμεις. Τώρα η Τουρκία με τη νέα διώρυγα φιλοδοξεί, έτσι, να παρακάμψει τη Συνθήκη του Μοντρέ και να είναι ο μοναδικός κλειδοκράτορας, που θα έχει και τον απόλυτο έλεγχο -και τα κέρδη- από τη διέλευση των πλοίων.

Ο Ερντογάν θεωρεί ότι ο πλήρης και χωρίς κανέναν περιορισμό έλεγχος των Στενών θα τον φέρει σε θέση ισχύος στις σχέσεις του με τις ΗΠΑ, την Ευρώπη και τη Ρωσία. Ο δαιμόνιος Τούρκος πρόεδρος οσμίζεται την ιστορική ευκαιρία να «πουλήσει» στον Τζο Μπάιντεν την προοπτική πως θα εξυπηρετηθούν οι στόχοι της Ουάσινγκτον για τα αμερικανικά πολεμικά πλοία να μπορούν να ταξιδεύουν χωρίς άλλον έλεγχο προς τη Μαύρη Θάλασσα. Και στον Ρώσο πρόεδρο θα «πουλήσει» την ελευθερία των κινήσεων μεταξύ της Μαύρης Θάλασσας και της Θάλασσας της Μεσογείου.

Ολα αυτά, προφανώς, ανήκουν στο μέλλον. Ετσι πιστεύουμε... αλλά ο χρόνος έχει αλλάξει ταχύτητα. Το ιστορικό μεταίχμιο απαιτεί από την Ελλάδα μείζονες αποφάσεις και ελιγμούς προκειμένου να ανασχέσει τις απώλειες και να ισορροπήσει σε μια ριζικά νέα κατάσταση. Ωστόσο, χρήσιμο είναι να διατηρούμε την αίσθηση της πραγματικότητας. Η Ελλάδα πλέον δεν διαφέρει από μικρό κατάστημα, όπου ο εμποράκος περιμένει τον πελάτη να του αφήσει πενήντα ευρώ και στη συνέχεια τρέχει στους δανειστές, που διαρκώς τον απειλούν με κατασχέσεις και εξώσεις. Οποιαδήποτε αλλαγή ή μεταβολή του καθεστώτος των Στενών θα αναταράξει το γεωστρατηγικό τρίγωνο Μαύρη Θάλασσα - Αιγαίο - Ανατολική Μεσόγειος, παρασύροντας αναπόφευκτα και την Ελλάδα.

Ομως, η κατασκευή της νέας διώρυγας, μήκους 45 χιλιομέτρων, έρχεται σε αντίθεση με τη Συνθήκη του Μοντρέ του 1936, που ορίζει το καθεστώς στα Στενά του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων. Πρόκειται για ένα κολοσσιαίο έργο, που εκτιμάται πως θα κοστίσει τουλάχιστον 100 δισεκατομμύρια δολάρια και θα ανοίξει μια διώρυγα «Σουέζ» μεταξύ της Θάλασσας του Μαρμαρά και της Μαύρης Θάλασσας. Ομως, η Αγκυρα δεν μπορεί να αναγκάσει τα πλοία να περάσουν από μια διώρυγα με αμοιβή, ενώ η διέλευση από τα στενά είναι ελεύθερη. Είναι αμφίβολο κατά πόσον οι ναυτιλιακές εταιρείες θα αποδεχθούν να πληρώνουν για τη διέλευση από τη διώρυγα όταν, βάσει της Συνθήκης του Μοντρέ, περνούν ελεύθερα από τον Βόσπορο. Αλλά ας διασκεδάσουμε για λίγο τη γεωστρατηγική διάσταση των εξελίξεων, καθώς κυριεύεται ξανά από φόβους το αμερικανικό και ρωσικό σύστημα. Οι εξελίξεις αυτές επιβεβαιώνουν τη σημασία της επισήμανσής μου στο πρόσφατο άρθρο μου με τίτλο «Στην Αλεξανδρούπολη επενδύουν οι ΗΠΑ για ανάσχεση της Ρωσίας» (Σάββατο 6 Μαρτίου): «Στην Αλεξανδρούπολη, ήδη τη δεύτερη μεγαλύτερη αμερικανική βάση στη χώρα μας μετά τη Σούδα και τη στρατηγική θέση της για τον έλεγχο των Στενών του Βοσπόρου, λόγω του ενδεχομένου αναθεώρησης της Συνθήκης του Μοντρέ του 1936, επενδύουν οι ΗΠΑ». Και η Αλεξανδρούπολη θεωρείται η νοητή γραμμή που θα «σκανάρει» όποιο ρωσικό πλοίο βγαίνει από τα Στενά. Αυτά.