Στην τελευταία έκδοσή του το «Βήµα της Κυριακής» κυκλοφόρησε µε συνέντευξη του Ελληνα υπουργού Εξωτερικών, Ν. ∆ένδια, αναδεικνύοντας ως κεντρικό τίτλο δήλωσή του, σύµφωνα µε την οποία «δεν διεκδικούµε σπιθαµή εδάφους από την Τουρκία, το ίδιο απαιτούµε και από αυτήν». Η δήλωση και η σχετική δηµοσιογραφική αξιολόγηση για την ανάδειξή της είναι, φυσικά, σωστές. Σε κάθε ευκαιρία και ασχέτως συνοµιλητή, η ελληνική ηγεσία θα πρέπει να αναδεικνύει αυτή τη γεωπολιτική, στρατηγική, πολιτική και οικονοµική της επιλογή. Ακόµα και στην περίπτωση που η Τουρκία οδηγείτο εκ των συνθηκών και των στρατηγικών της σε µια εδαφική, συνοριακή και δοµική «απορρύθµιση», η Ελλάδα δεν θα είχε κανένα ενδιαφέρον να επεκτείνει περαιτέρω τα σύνορά της προς ανατολάς. Η θεώρηση περί «αλυτρωτισµού» των πληθυσµών και εδαφών της Ιωνίας, αλλά και της Πόλης ως «Μεγάλης Ιδέας» του έθνους µας έχει καταπέσει εδώ και έναν αιώνα. Εν µέσω γενοκτονιών και εθνοκαθάρσεων, που δοκίµασαν και εν πολλοίς πέτυχαν οι «Νεότουρκοι» του Κεµάλ -και οι Γερµανοί και Ρώσοι επιτελείς τους-, της στρατιωτικής ήττας στη Μικρασία και της µετακίνησης πληθυσµών, χριστιανικών και µουσουλµανικών, που συµφωνήθηκαν µε τις Συνθήκες Ειρήνης που ακολούθησαν, εξέλιπαν και οι εστίες οµογενών εκεί.

Οι τουρκικές ελίτ, πολιτικές, στρατιωτικές και διπλωµατικές, σήµερα ζουν µε την αγωνία της συνοχής του νέου σχετικά κράτους τους -λογίζεται ως χώρα µε τα σηµερινά σύνορα από το 1923- και σπεύδουν να «ρισκάρουν» ουσιαστικά την ύπαρξη µιας συνεκτικής Τουρκίας, µε επέκταση σε τέσσερα µέτωπα. Ενα προς δυσµάς, σε βάρος της Ελλάδας, µε αύξηση επιρροής σε ολόκληρη τη Βαλκανική. ∆εύτερο προς τη Μεσόγειο, αξιοποιώντας τις συνθήκες κατοχής που έχουν επιβάλει στην Κύπρο, σε βάρος της Αιγύπτου, καθώς και µε την ευχέρεια του «failed state» της Λιβύης, σε µια στρατηγική αυτοκρατορικού εποικισµού της Αφρικής. Τρίτο µέτωπο στη Μεσοποταµία, σε βάρος των Κούρδων και επιβουλευόµενοι την επικράτεια και την επιρροή στο Ιράκ και τη Συρία, προσβλέποντας και σε µια ηγεµονική σχέση επί των Αράβων της Ανατολής. Βόρεια και ανατολικά το τέταρτο µέτωπο, µε τις µουσουλµανικές «∆ηµοκρατίες» του Καυκάσου και την «ειδική σχέση» µε το Πακιστάν, σε συντονισµό µε το Ιράν, όσο επιτρέπουν οι συνθήκες, ή µε ισχυρά εµιράτα, όπως αυτό του Κατάρ. Το «αυτοκρατορικό» αυτό πακέτο θέλει η Τουρκία να το «πουλήσει» στις ΗΠΑ και στους ∆υτικούς, στην Κίνα, που εισχωρεί ήδη ηγεµονικά στην Τουρκία, αλλά και στους Ρώσους, που πιέζονται ανάµεσα στις «συµπληγάδες ισχύος» των ΗΠΑ και της Κίνας.

Ολα αυτά αφορούν το µέλλον της Τουρκίας, αλλά όχι το µέλλον της Ελλάδας. Φυσικά, µια διάλυση της Τουρκίας θα δηµιουργούσε περιπλοκές διαχείρισης για την Ελλάδα στο Μεταναστευτικό και όχι µόνον, αλλά θα αποτελούσε µια νέα διάρθρωση στην περιοχή, µια ανακουφιστική «νέα εποχή» για τη γεωπολιτική ζώνη του «µεταίχµιου» της ∆ύσης µε την Ανατολή στη Μεσόγειο. Κάτι σαν «τελική λύση».

Το κρίσιµο όµως ζήτηµα για την Ελλάδα δεν είναι και δεν θα είναι η διαµόρφωση και η συγκρότηση των εδαφών στην πρώην Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Εκεί θα αποφασίσουν οι «µεγάλες δυνάµεις». Αλλά ποια είναι η διαµόρφωση των δικών της συνόρων. Για την Ελλάδα το σηµαντικό είναι το πότε και υπό ποιες συνθήκες θα ασκήσει τα δικαιώµατά της στις ζώνες εθνικής δικαιοδοσίας και οικονοµικής εκµετάλλευσης που απορρέουν από τη συµφωνία για το ∆ιεθνές ∆ίκαιο της Θάλασσας του 1982. Η Τουρκία και τότε και τώρα δεν συµφωνεί µε τις διεθνείς ρυθµίσεις αυτές, αφού υπέστη πρώτου µεγέθους διπλωµατική και γεωπολιτική ήττα στη Συνδιάσκεψη, επιµένοντας σε προηγούµενες ρυθµίσεις που αναθεωρήθηκαν, εκείνες του 1959. Από το 1982 έχουν περάσει 40 χρόνια και από το 1992, όταν οι ρυθµίσεις αυτές επικυρώθηκαν από τα 120 κράτη, για να αποκτήσουν αυξηµένο κύρος, 30 χρόνια. Η Ελλάδα δεν άσκησε και δεν ασκεί τα δικαιώµατά της. Ετσι, το δεύτερο σκέλος της συγκεκριµένης διατύπωσης του αρµόδιου Ελληνα υπουργού είναι κάπως έωλο. Τι σηµαίνει ότι απαιτούµε από την Τουρκία να µη διεκδικήσει «σπιθαµή εδάφους»; Τα 6 ν.µ. στη θάλασσα και τα 10 ν.µ. ελέγχου στον αέρα; Τα 12 ν.µ. σε αέρα και θάλασσα; Ποια είναι η έκταση της ελληνικής υφαλοκρηπίδας; Εχουν ΑΟΖ τα νησιά και ποια η έκταση της ελληνικής ΑΟΖ; Οπως διαφαίνεται, µετά τις «ενδιάµεσες εκλογές» στις ΗΠΑ, στις 8 Νοεµβρίου, θα ξεκινήσει µια προσπάθεια διαµόρφωσης συνθηκών εκεχειρίας στην Ουκρανία. Επίσης, Ουάσινγκτον και Πεκίνο εκπέµπουν µηνύµατα για αναβολή της δοµικής σύγκρουσης µεταξύ τους περίπου για µία 5ετία. Στο µεσοδιάστηµα είναι δεδοµένο ότι θα υπάρξουν «µάχες χαρακωµάτων» για τη διάταξη των ζωνών επιρροής και των συνόρων µεταξύ ∆ύσης και Ανατολής.

Τέλος, τους επόµενους µήνες υπάρχουν διαδοχικά εθνικές εκλογές σε Κύπρο, Ελλάδα και Τουρκία. Στους χρόνους αυτούς η Ελλάδα καλείται να κινητοποιηθεί για τη διάταξη και την έκταση των συνόρων της, µε διαδικασίες προφανώς εντός του ∆ιεθνούς ∆ικαίου και των οργάνων της διεθνούς συγκρότησης. ∆ιαφορετικά, σιωπηλά θα αποδεχθεί µη άσκηση του διεθνούς δικαιώµατός της. «Παράθυρο διαλόγου» µε την Τουρκία δεν ανοίγει για τους ρεαλιστές. «Παράθυρο ευκαιρίας» όµως για την Ελλάδα να ορίσει τα σύνορα που δικαιούται παραµένει ανοικτό για λίγο ακόµα ή άµεσα στην περίπτωση στρατιωτικής εµπλοκής κάθε τύπου µε την Τουρκία…

*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παραπολιτικά στις 22 Οκτωβρίου 2022